"हवामान सरासरी स्थिती" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

हवामान (क्लायमेट) ही हवामानाची दीर्घ-कालावधीची सरासरी असते, साधारणत: ३० वर्षांच्या कालावधीत त्या भागात असलेल्या वातावरणाची सरासरी असते. <ref name="IPCC-2015">{{cite web |last=Planton |first=Serge (France; editor) |title=Annex III. Glossary: IPCC – Intergovernmental Panel on Climate Change |url=http://www.ipcc.ch/pdf/assessment-report/ar5/wg1/WG1AR5_AnnexIII_FINAL.pdf |date=2013 |work=[[IPCC Fifth Assessment Report]] |page=1450 |accessdate=25 July 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160524223615/http://www.ipcc.ch/pdf/assessment-report/ar5/wg1/WG1AR5_AnnexIII_FINAL.pdf |archive-date=2016-05-24 |url-status=dead }}</ref><ref name="NASA-20050201">{{cite web |last1=Shepherd |first1=Dr. J. Marshall |last2=Shindell |first2=Drew |last3=O'Carroll |first3=Cynthia M. |title=What's the Difference Between Weather and Climate? |url=http://www.nasa.gov/mission_pages/noaa-n/climate/climate_weather.html |date=1 February 2005 |work=[[NASA]] |accessdate=13 November 2015 }}</ref> तापमान, आर्द्रता, वातावरणाचा दाब, वारा आणि पर्जन्यवृष्टी ही सामान्यत: हवामानासाठी मोजली जाणारी काही गुणके आहेत. व्यापक अर्थाने हवामान (क्लायमेट) म्हणजे हवामान प्रणालीतील घटक ज्यात पृथ्वीवरील समुद्र आणि बर्फ यांचा मुख्यतः समावेश होतो. <ref name="IPCC-2015" /> एखाद्या स्थानाचे हवामान (क्लायमेट) त्याच्या अक्षांश, भूभाग आणि उंची तसेच जवळपासचे जल संस्था आणि त्यांच्या प्रवाहांनी प्रभावित होते. अधिक सामान्यत: प्रदेशातील हवामान व्यवस्थेची सामान्य स्थिती हिच त्या प्रदेशाचे "हवामान" दर्शवते.

 

 

पॅलेओक्लिमाटोलॉजी म्हणजे प्राचीन हवामानाचा अभ्यास. १९ व्या शतकापूर्वी हवामानाबद्दलचे फारच थोडे निरिक्षण उपलब्ध आहे. पॅलेओक्लीमेट्सचा प्रॉक्सी व्हेरिएबल्सद्वारे म्हण्जे लेक बेड्स आणि बर्फ कोरमध्ये आढळलेल्या गाळासारखे नॉन-बायोटिक पुरावे आणि वृक्ष रिंग्ज आणि कोरल सारख्या जैविक पुराव्यांच्या आधारावर अनुमान लावला जातो. हवामान मॉडेल भूत, वर्तमान आणि भविष्यातील हवामानाचे गणितीय मॉडेल आहेत. हवामान बदल विविध घटकांमधून मोठ्या आणि लहान कालावधीत होऊ शकतो. अलीकडील जागतिक तापमानवाढ ग्लोबल वार्मिंगच्या नावाखाली चर्चेत आहे. ग्लोबल वार्मिंगचा पुनर्वितरणामध्ये परिणाम होतो. उदाहरणार्थ, "सरासरी वार्षिक तापमानात ३ डिग्री सेल्सियस बदल हा अक्षांश (समशीतोष्ण प्रदेशात) किंवा ५०० मीटर उंचावरच्या अंदाजे ३०० - ४०० कि.मी.च्या आइसोथर्म्समधील बदलांशी संबंधित आहे. म्हणूनच प्राण्यांच्या जाती बदलत्या हवामान क्षेत्राला प्रतिसाद म्हणून उंच जागी स्थलांतरित होतात. <ref>{{Cite book|title=Biological consequences of globalwarming: is the signal already|last=Hughes|first=Lesley|publisher=|year=2000|isbn=|location=|pages=56|quote=|via=}}</ref><ref name="TIEE-20000201">{{cite journal |last=Hughes |first=Leslie |title=Biological consequences of global warming: is the signal already apparent? |url=http://www.cell.com/trends/ecology-evolution/abstract/S0169-5347(99)01764-4 |date=1 February 2000 |journal=[[Trends in Ecology and Evolution]] |volume=15 |issue=2 |pages=56–61 |doi=10.1016/S0169-5347(99)01764-4 |accessdate=November 17, 2016 }}</ref>