मराठी विकिपीडिया

"कालापाणी प्रदेश" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

इतिहास न्याहाळा
← मागील फरकपुढील फरक →
Content deleted Content added
दृश्यविकिमजकूर
छो शुद्धलेखन (अधिक माहिती) bot 1.10.0
छो शुद्धलेखन (अधिक माहिती)
ओळ २६०:
<!-- Changru -->|mark-coord8={{coord|30.1295|80.8834}}|mark8=Red pog.svg|mark-size8=6|label8=Changru|label-size8=10|label-color8=hard red|label-pos8=top|label-offset-x8=17|mark-title6=Garbyang|label-offset-x6=-4|label-offset-x4=0|label-pos5=right|label-offset-y4=0|mark-title4=Kuthi|mark-description4=<!-- Limpiyadhura Pass -->|mark-coord5={{coord|30.4608|80.6121}}|mark5=Mountain pass 12x12 ne.svg|mark-size5=10|label5=Limpiyadhura <!-- |labela5 = Pass -->|label-size5=10|label-color5=hard red|label-offset-x5=2|label-pos6=left|label-offset-y5=-10|mark-title5=Limpiyadhura Pass|mark-description5=Point on China–India border
<!-- Garbyang -->|mark-coord6={{coord|30.1251|80.8575}}|mark6=Red pog.svg|mark-size6=6|label6=Garbyang|label-size6=10|label-color6=hard red|mark-description22=Autonomous region of [[China]]}}
महांकाली नदीच्या दोन्ही बाजूंच्या भागास बायन्स म्हणतात. हा एक परगणा ( [[मुघल साम्राज्य|मुघल]] काळातील जिल्हा) होता. हे पश्चिम हिमालयी (एकेकाळी पश्चिम तिबेटमध्ये बोलल्या जाणार्‍याजाणाऱ्या झांग-झुंग भाषेशी अगदी जवळून संबंधित) भाषिक ब्यानसांद्वारे वसलेले आहे. <ref>{{Citation|title=New Research on Zhangzhung and Related Himalayan Languages: Bon Studies 3|year=2001}}: "Geographically, the traditional Byans region is divided into two parts, Pangjungkhu, including Budi, Garbyang and Chhangru, and Yerjungkhu, consisting of Gunji, Nabi, Rongkang, and Napalchu. The Byans people recognize two varieties of their language, Pangjungkhu boli Yerjungkhu boli, which correspond to this geographical division, but the differences between the two are now minor."</ref> लिंपियाधुरा पास आणि लिपुलेख पास दोन्ही बायन्सिसद्वारे वारंवार वापरला जात असे, {{Sfnp|Negi, Singh & Das, Trade in the Cis and Trans Himalayas|1996|p=58}} परंतु लिपुलेख पास तिबेट व्यापारी शहर असलेल्या बुरंग (किंवा टाकलाकोट) कडे सर्वात लोकप्रिय होता. <ref>{{Citation|title=The Bhotias of Uttarakhand}}: "The reference point defining the right extremity of Bhot Pradesh is another mountain pass, the famous Lipu Lekh, which was the most popular traditional gateway to western Tibet and to great Hindu and Buddhist pilgrimage centers of Kailash and Mansarovar."</ref>
 
कलापानी नदीच्या आग्नेय दिशेला टिंगर खोरे (सध्या नेपाळमध्ये) आहे, तेथील चांगृ व टिनकर यांची मोठी गावे आहेत. हे क्षेत्र देखील बियानसिसने वसलेले आहे. <ref>{{Citation|title=Ethnic Categories and their Usages in Byans, Far Western Nepal|number=18|year=2000}}</ref> त्यांच्याकडे आणखी एक पास आहे, ज्याचा क्रमांक बुंगारकडे जाणारा टिंकर पास आहे. <ref>{{Citation|title=Western Tibet and the British Border Land}}: "On the Nepal side there is the Tinkar Pass, quite close to the Lipu Lekh, which is of about the same altitude and is approached by just as easy a route. However, the Tinkar Pass is of little use to Nepal, as this portion of that country is cut off from the rest of Nepal by impassable glaciers and mountains; it simply affords an alternative route to traders from Garbyang."</ref>
ओळ २७०:
नेपाळने लिपू गड / कलापाणी नदीच्या पूर्वेकडील सर्व भागात हक्क गाजविला . नेपाळचा मत असा होता की लिपू गड खरं तर [[महांकाली नदी|महांकाली नदीचे]] उगमस्थान आहे. त्यांना पश्चिम सीमा ५.५ किमी पश्चिमेकडे हवी होती &nbsp;ज्यामुळे लिपुलेख खिंडीचा समावेश नेपाळ मध्ये झाला असता. भारतीय अधिकाऱ्यांनी यावर प्रतिक्रिया दिली की १८३० च्या दशकाच्या प्रशासकीय नोंदीवरून असे दिसून येते की कलापिनी हा भाग [[पिथोरगढ जिल्हा|पिथोरगड जिल्ह्याचा]] भाग होता (त्या काळात [[अलमोडा जिल्हा|अल्मोडा जिल्ह्यातील]] एक तहसील). लिपू गड ही [[महांकाली नदी]] असल्याचे नेपाळमधील मतभेदही भारताने नाकारले. भारतीय दृष्टिकोनातून, महांकाली नदी लिपू गडनंतर उगम पावते आणि या नदीला लिपूगडाच्या झऱ्यांमधून येणारे अनेक नाले मिळतात. म्हणूनच, भारतीय सीमा कालपाणीजवळ नदीच्या मध्यभागी सोडते आणि त्यात सामील नवणाऱ्या नाल्यांचा उंच पाण्याचा प्रवाह पाळतात.
 
लिपू गाड / महांकाली नदी आणि नदीचे पाणलोट यामधील ३५ चौरस क्षेत्रफळाचा हा वादग्रस्त कलापाणी क्षेत्र आहे. १९९८ पासून आत्तापर्यंत बर्‍याचबऱ्याच वाटाघाटीच्या फेऱ्या सुरू असूनही हा मुद्दा सुटलेला नाही.
 
मे २०२० मध्ये भारताने कैलास-मानसरोव्हर या नव्या लिंक रोडचे उद्घाटन केले. नेपाळने या अभ्यासाला आक्षेप घेतला आणि म्हटले की सीमेचे प्रश्न वाटाघाटीद्वारे सोडविले जातील या समजुतीचे उल्लंघन होते. भारताने वाटाघाटीसाठी आपल्या वचनबद्धतेची पुष्टी केली परंतु ते म्हणाले की हा रस्ता पूर्वीच्या मार्गाच्या मार्गावरच आहे. <ref>Suhasini Haidar, [https://www.thehindu.com/news/national/new-road-to-kailash-mansarovar-runs-into-diplomatic-trouble/article31545943.ece New road to Kailash Mansarovar runs into diplomatic trouble], The Hindu, 9 May 2020.</ref>
"https://mr.wikipedia.org/wiki/कालापाणी_प्रदेश" पासून हुडकले