"शिरस्त्राण" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

 

पुढे इ. स. सु. १२०० च्या आसपास, शिरस्त्राणांवर प्रहार झाला, तरी तो निसटताच व्हावा या हेतूने त्यांना गोलसर आकार देऊन त्याची खालची कड छातीच्या सुरक्षा-कवचापर्यंत लांब करण्यात आली. पुढील शतकात डोळ्यांपुढची झडप खालीवर करण्याची सोय करण्यात आली. तसेच हनुवटी व मान प्रहारापासून वाचविण्यासाठी वेगळ्या लोखंडी पट्ट्या वापरात आल्या. तांत्रिकदृष्ट्या सर्वांत महत्त्वाची अशी शिरस्त्राणातील सुधारणा इ. स. १५०० च्या सुमारास झाली. कारागिरांनी बिजागरीचा वापर करून मानेवर आणि हनुवटीखाली पक्के बसेल असे शिरस्त्राण बनवले की, जेणेकरून त्यावर आघात झाला, तरी ते डोळ्यांपासून वेगळे होणार नाही. पायदळातील सैनिकांसाठी व औपचारिक समारंभप्रसंगी वापरण्यासाठी कमी वजनाची शिरस्त्राणेही वापरात आली. रोममध्ये पोपचे अंगरक्षक अशी हलकी शिरस्त्राणे वापरताना दिसतात. अठराव्या-एकोणिसाव्या शतकांत घोडदळातील सैनिकही अशी शिरस्त्राणे वापरू लागले. युरोपमध्ये घोडदळांच्या काही तुकड्या आजही विशेष समारंभासाठी घालावयाच्या पोशाखात शिरस्त्राणांचा अंतर्भाव करतात.