"नागदेवता" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक
Content deleted Content added
छो सांगकाम्या_संदर्भ_त्रुटी_काढली |
सांगकाम्या (चर्चा | योगदान) छो शुद्धलेखन, replaced: हिन्दी → हिंदी using AWB |
||
ओळ १:
'''नागदेवता''' ( संस्कृत: '''नागदेवताः''', [[आंतरराष्ट्रीय संस्कृत वर्णमाला लिप्यंतरण|IAST:]]'''nāgaādēvatā''') हिंदू, बौद्ध आणि जैन धर्मात दैवी आणि आसुरी प्रकारचे नाग असतात·अर्ध मानवी अर्ध सापाची शरीर असते आणि अधूनमधून मानवी रूप धारण करू शकतो, मादी नागाला "नागी", "नागिन" किंवा "नागिनी" म्हणतात·देवनागरीत नागराज (नागांचाराजा) [[आंतरराष्ट्रीय संस्कृत वर्णमाला लिप्यंतरण|IAST:]]'''Nāga rāja'''
▲'''नागदेवता''' ( संस्कृत: '''नागदेवताः''', [[आंतरराष्ट्रीय संस्कृत वर्णमाला लिप्यंतरण|IAST:]]'''nāgaādēvatā''') हिंदू, बौद्ध आणि जैन धर्मात दैवी आणि आसुरी प्रकारचे नाग असतात·अर्ध मानवी अर्ध सापाची शरीर असते आणि अधूनमधून मानवी रूप धारण करू शकतो, मादी नागाला "नागी", "नागिन" किंवा "नागिनी" म्हणतात·देवनागरीत नागराज (नागांचाराजा) [[आंतरराष्ट्रीय संस्कृत वर्णमाला लिप्यंतरण|IAST:]]'''Nāga rāja'''
अनेक दक्षिण आशियाई आणि दक्षिणपूर्व आशियाई संस्कृतींच्या पौराणिक परंपरेत ते सामान्य आहेत आणि त्यांना सांस्कृतिक महत्त्व आहे.··
Line २५ ⟶ २३:
== पौराणिक अन्य धर्मामध्ये नागाचे वर्णन ==
[[चित्र:Patanjali.jpg|इवलेसे|पतंजलि
पौराणिक सर्प नाग वंश बहुतेक वेळा हिंदू, जैन, बौद्ध चित्रात आढळते. नाग शक्तिशाली, भव्य, आश्चर्यकारक आणि गर्विष्ठ असे वर्णन केले आहे जे त्यांचे भौतिक स्वरूप मानले जाऊ शकते एकतर मानव, आंशिक मानवी-सर्प किंवा संपूर्ण सर्प असते. त्यांचे निवास नागलोक वा पातालमध्ये आहे, भूमिगत रत्ने, सोने आणि इतर नागलोक किंवा पाताललोक नावाच्या पृथ्वीवरील खजिनांनी भरलेले आहेत. नद्या, तलाव, समुद्र आणि विहिरींसह - पाण्याचे प्राण्यांसह ते बर्‍याचदा संबंधित असतात आणि ते खजिनाचे रक्षक असतात. त्यांच्या सामर्थ्याने आणि विषाने त्यांना मानवांसाठी संभाव्य धोकादायक बनविले. तथापि, त्यांनी अनेकदा हिंदु पौराणिक कथांमध्ये नायक भूमिका साकारल्या.
Line ३१ ⟶ २९:
*'''नागराज वासुकी''', जो [[शिव|शिवच्या]] गळ्यात गुंडाळलेला असतो. आणि त्यांनी (अमृत) सोडण्यासाठी [[समुद्रमंथन|समुद्र मंथन]] मध्ये मंदार पर्वताची दोरीच्या रूपात .
*
*'''नागराज [[अनंतशेष]],''' अनंतशेषावर [[विष्णु|विष्णू]] योग निद्रामध्ये असतो.(अनंत शयन)
*[[कालिया|'''कालिया''' '''नाग''']], [[कृष्ण|कृष्णाने]] कालिया नागाचा पराजय केला.
Line ३७ ⟶ ३५:
*'''नागराज तक्षक''' ,हिंदू पौराणिक कथेनुसार तक्षक पाताललोकातील सर्पांपैकी एक नाग होता जो [[कश्यप|कश्यपचा]] मुलगा होता आणि त्याचा जन्म [[क्रूड तेल|कद्रू]]<nowiki/>च्या गर्भाशयातून झाला होता.
*[[उलूपी|'''उलूपी नागकन्या''']] , ''[[महाभारत]]''
* पौराणिक हिंदू धार्मिक मान्यतांनुसार, '''नागराज कर्कोटक''' ,शिवाचे गण होते.
* बौद्ध धर्मातील '''नागराज मुचलिन्द''' हा एक नाग होता, ज्याने बौद्धी मिळवल्यानंतर गौतम बुद्धांचे रक्षण केले. त्रिपिटक ग्रंथामध्ये उल्लेख आहे.
* जैन धर्मातील धरणेन्द्र पद्मावती देवी
Line ४५ ⟶ ४३:
== नवनागस्तोत्र ==
<blockquote>अनंतं वासुकीं शेषं पद्भनाभं च कम्बलम्।
शंखपालं धृतराष्ट्रं तक्षकं कालियं तथा॥
एतानि नवनामानि नागानां च महात्मनाम्।
सायंकाले पठेन्नित्यं प्रात:काले विशेषत:।
तस्य विषभयं नास्ति सर्वत्र विजयी भवेत्॥
Line ६२ ⟶ ६०:
== संख्याशास्त्र ==
[[चित्र:NagaPhnomPenh.jpg|इवलेसे| कंबोडियन [[पनॉम पेन|नोम पेन्हमधील]] रॉयल पॅलेसमध्ये सात डोकी असलेले नागा ]]
सात डोक्यांवरील नागांना बर्‍याचदा संरक्षक पुतळे म्हणून चित्रित केले जाते, ज्याला [[आंग्कोर वाट|अंगकोर वॅटमध्ये]] सापडलेल्या सारख्या मुख्य कंबोडियन मंदिरांकडे जाणारा मुख्य मार्गावर कोरीव मूर्ती म्हणून कोरण्यात आले होते. नाग सात डोक् ज्यात पौराणिक किंवा प्रतिकात्मक "इंद्रधनुष्याचे सात रंग" एकत्र जोडलेले आहेत. शिवाय, कंबोडियन नाग त्यांच्या संख्येच्या संख्येमध्ये संख्याशास्त्रीय प्रतीकात्मकता ठेवतात. विचित्र डोके असलेला नागा पुरुष उर्जा, अनंतता, चंचलता आणि अमरत्व यांचे प्रतीक आहे. हे असे आहे कारण संख्याशास्त्रीयदृष्ट्या, सर्व विचित्र संख्या एका (1) वरून आल्या आहेत. सम-डोके असलेले नागा असे म्हटले जाते.
*
== चित्रपट दूरचित्रवाणी ==
* बॉलिवूड चित्रपट [[:en:
▲* Devi (1999 film) या तेलगू चित्रपटात
== गॅलरी ==
Line ९४ ⟶ ९१:
* [http://www.reptilianagenda.com/research/r073101a.shtml नागा आणि सर्प]
* कंबोडियातील अंगकोर वॅटच्या क्षेत्रामधील [https://archive.is/20070616151359/http://angkorblog.com/_wsn/page16.html नागाचे चित्रण]
* [http://www.talkativeman.com/nagas-naginis-serpent-figures/ नागा आणि नागिनीस: हिंदू आणि बौद्ध धर्मातील सर्प आकडेवारी]
[[वर्ग:हिंदू पौराणिक व्यक्ती]]
[[वर्ग:नागदेवता]]
| |||