"गंगा नदी" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

Content deleted Content added
→‎धरणे व नदी प्रकल्प: व्याकरण सुधरविले
खूणपताका: मोबाईल संपादन मोबाईल अ‍ॅप संपादन Android app edit
सफाई
ओळ ११५:
 
== धरणे व नदी प्रकल्प ==
गंगेवर बांधलेली अनेक धरणे भारतीय सार्वजनिक जीवन आणि अर्थव्यवस्थेचा एक महत्त्वाचा भाग आहेत. त्यापैकी प्रमुख म्हणजे फरक्का [[धरण]], टिहरी धरण आणि भीमगोडा धरण. फरक्का धरण (बैराज) भारताच्या पश्चिम बंगाल प्रांतात गंगा नदीवर बांधले गेले आहे. कोलकाता [[बंदर]] कचरामुक्त करण्यासाठी हे धरण बांधण्यात आले होते, हे १९५० ते १९६० या काळात या बंदराची मुख्य समस्या होती. कोलकाता हुगळी नदीवर वसलेले एक प्रमुख बंदर आहे. उन्हाळ्यात [[हुगळी नदी|हुगळी]] नदीचा प्रवाह कायम राहण्यासाठी गंगा नदीच्या पाण्याचा मोठा भाग फरक्का धरणातून हुगली नदीत वळविला जातो. गंगेवर बांधलेले दुसरे मोठे टिहरी धरण म्हणजे [[उत्तराखंड]]<च्या टिहरी जिल्ह्यात स्थित टिहरी विकास प्रकल्पातील प्राथमिक धरण. गंगा नदीची मुख्य उपनदी भागीरथी नदीवर धरण बांधले गेले आहे. टिहरी धरणाची उंची २६१ मीटर असून जगातील पाचवे सर्वात मोठे धरण बनले आहे. या धरणातून दिल्ली, उत्तर प्रदेश आणि उत्तराखंडमध्ये दररोज २४०० मेगावॅट वीज निर्मिती, २,७०,००० हेक्टर सिंचन आणि १०२.२० कोटी लिटर पिण्याचे पाणी देण्याचे प्रस्तावित आहे. तिसरा मोठा भीमगोडा धरण हरिद्वार येथे आहे. ब्रिटिशांनी १८४० मध्ये गंगा नदीचे पाणी विभाजित करण्यासाठी व त्यास अप्पर गंगा कालव्यामध्ये वळविण्यासाठी बांधले होते. गंगा नदीच्या उजव्या काठावरून हा कालवा हरिद्वारमधील भीमगोडा नावाच्या ठिकाणाहून उगम पावतो. प्रारंभी गंगा नदीत तात्पुरते बंधारे बांधून या कालव्यात पाणीपुरवठा केला जात असे. पावसाळा सुरू होताच धरण तात्पुरते खंडित व्हायचे आणि पावसाळ्यात कालव्यात पाणी वाहून जायचे. अशा प्रकारे या कालव्याद्वारे केवळ रब्बी पिकांनाच सिंचन झाले. भीमगोडा बॅरेज या तात्पुरत्या धरणाच्या बांधकाम साइटच्या डाउनस्ट्रीम (डाउनस्ट्रीम फ्लो) मध्ये १९७८-१९८४ दरम्यान बांधण्यात आले. ते बांधल्यानंतर, वरच्या गंगा कालव्याच्या पाण्याचे पाणीही खरीप पिकाला पुरविले जात असे.
 
== प्रदूषण आणि पर्यावरण ==
"https://mr.wikipedia.org/wiki/गंगा_नदी" पासून हुडकले