"तिबेट" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक
Content deleted Content added
Khillare.adt (चर्चा | योगदान) छोNo edit summary |
Khillare.adt (चर्चा | योगदान) No edit summary |
||
ओळ २५:
|}
'''तिबेट''' ([[तिबेटी भाषा|तिबेटी]]: བོད་; [[चिनी भाषा|चिनी]]: 西藏) हे [[आशिया]] [[खंड]]ातील [[हिमालय]] [[पर्वत]]ाच्या [[उत्तर]]ेकडील एक [[पठार]] आहे. त्याला [[तिबेटचे पठार]] असे म्हणतात. [[समुद्रसपाटी]]पासून सरासरी १६,००० [[फूट]] उंच असलेले तिबेट हे जगातील सर्वात उंच पठार आहे. त्यामुळे त्याला ''जगाचे छप्पर'' असे सुद्धा म्हणतात. [[इ.स. ७००|सातव्या शतकापासून]] [[इतिहास]] असलेले तिबेट आजवर एक साम्राज्य, स्वायत्त [[देश]] व [[चीन]] देशाचा प्रांत इत्यादी अनेक स्वरूपांमध्ये अस्तित्वात राहिलेले आहे. सध्या तिबेट ह्या नावाने ओळखला जाणारा बराचसा प्रदेश चीनच्या अंमलाखाली ([[तिबेट स्वायत्त प्रदेश]]) आहे.
बहुसंख्य [[बौद्ध धर्म|बौद्ध धर्मीय]] असलेले तिबेटी लोक [[दलाई लामा]] ह्यांना [[धर्म]][[गुरू]], पुढारी व तिबेटचे खरे शासक मानतात. परंतू १९५९ सालापासून [[१४ वे दलाई लामा]] [[तेंझिन ग्यात्सो]] हे [[धर्मशाळा, हिमाचल प्रदेश]] येथे [[भारत सरकार]]च्या आश्रयास आहेत व ते तेथूनच आपले सरकार चालवतात.
ओळ ४०:
==भारतीय भिक्षूंचे आगमन==
इसवी सन ७४० ते ७८६ या काळात भारतीय भिक्षूंचे तिबेटमध्ये आगमन झाले.बौद्ध पंडित आचार्य शांतिरक्षित हा पहिला प्रभावी भारतीय प्रचारक मानला जातो. त्याने तिबेटची यात्रा केली. राजा नरदेव याने त्याचे विशेष स्वागत केले.[[ल्हासा|ल्हासाच्या]] जवळ त्याने [[विहार]] बांधला.तेथे विद्यापीठ सुरु झाले आणि शांतिरक्षित त्याचा कुलगुरू झाला.काम वाढायला लागल्यावर त्याने भारतातून आचार्य पद्मसंभव याला बोलावून घेतले.योगाचार या विषयाचा पद्मसंभव याचा विशेष अभ्यास होता.त्याने भिक्षुसंघाची स्थापना केली.अनेक विद्यार्थी उच्च शिक्षणासाठी भारतात पाठविले.शांतिरक्षित आणि पद्मसंभव यांच्या प्रयत्नातून बौद्ध धर्मप्रचारकांचा ओघ तिबेटमध्ये सुरु झाला.<ref>डा.हेबाळकर शरद, भारतीय संस्कृतीचा विश्वसंचार, २०१५ , भारतीय विचार साधना प्रकाशन </ref>
== हवामान ==
पठाराचे हवामान उंच पर्वत व कोरडे तलाव असलेले उंच व कोरडे मेदयुक्त आहे. येथे पाऊस कमी पडतो आणि 100 ते 300 मिमी पर्यंत साचलेले बहुतेक पाणी गारांच्या रूपात पडते. पठाराच्या दक्षिणेकडील आणि पूर्वेकडील भागात गवताळ प्रदेश आहेत जिथे भटक्या विमुक्त लोक गुरेसमवेत राहतात. बर्‍याच भागात इतकी थंडी असते की माती कायमचे गोठविली असते. पठाराच्या वायव्य भागात ५००० मीटर पेक्षा जास्त उंचीचे चांगतंग क्षेत्र आहे जे भारताच्या दक्षिण-पूर्व लडाख प्रदेशापर्यंत पसरलेले आहे. येथे हिवाळ्यात तपमान −60 ° से. या भयानक परिस्थितीमुळे येथे लोकसंख्या फारच कमी आहे. अंटार्क्टिका आणि उत्तर ग्रीनलँडच्या चिरस्थायी क्षेत्रांनंतर चांगटंग हे जगातील तिसरे सर्वात कमी दाट लोकवस्तीचे क्षेत्र आहे. तिबेटचे असे काही भाग आहेत जिथे लोकांनी कधीही झाड पाहिले नाही. <ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.co.in/books?id=AaHQcdw85eIC&redir_esc=y&hl=en|title=Chögyam Trungpa: His Life and Vision|last=Midal|first=Fabrice|date=2004|publisher=Shambhala Publications|isbn=978-1-59030-098-5|language=en}}</ref>
==तिबेटचे प्राचीन धर्मसाहित्य==
| |||