"बौद्ध धर्म" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

{{बौद्ध धर्म}}

'''बौद्ध धर्म''' ([[इंग्रजी]]: '''Buddhism''' / बुद्धिझम) हा [[भारत|भारताच्या]] श्रमण परंपरेतून निर्माण झालेला एक धम्म (जीवन जगण्याची विचारधारा) आणि तत्त्वज्ञान आहे. बौद्ध धर्म हा एक प्राचीन भारतीय धर्म असून त्यास '''बौद्ध धम्म''', '''बुद्ध धर्म''', '''बुद्ध धम्म''' असेही म्हणतात. [[गौतम बुद्ध|तथागत बुद्ध]] यांनी [[इ.स.पू. ६]] व्या शतकात बौद्ध धर्माची स्थापना केली. तथागत बुद्धांच्या [[महापरिनिर्वाण]]ानंतर पुढील दोन शतकांत, [[सम्राट अशोक]]ांच्या काळात बौद्ध धर्माचा भारतभर प्रसार झाला आणि त्यापुढील दोन हजार वर्षांमध्ये हा धर्म मध्य, पूर्व आणि आग्नेय जम्बुमहाद्वीपामध्ये (ईस्ट इंडीज) सोबतच जगभरात पसरला. बौद्ध धर्म हा आपल्या जन्मस्थानापासून निघून जगभर पसरलेला जगातील पहिला धर्म होय. बौद्ध धर्म हा निरीश्वरवादी, अनात्मातावादी, समतावादी, विज्ञानवादी, मानवतावादी धर्म होय. गौतम बुद्ध यांनी मानवजातीला प्रज्ञा, शील, करुणा या तत्त्वांची शिकवण दिली. बौद्ध धर्म हा स्वातंत्र्य, समता, बंधुत्व, करुणा, मैत्री (प्रेम), प्रज्ञा, मानवी मूल्ये, विज्ञानवाद या तत्त्वांचा पुरस्कर्ता आहे. आधुनिक विज्ञान आणि मानवी मूल्यांचे समर्थन करणारा धर्म म्हणून बौद्ध धर्माला एक वेगळी ओळख मिळालेली आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://studybuddhism.com/web/hi/archives/approaching_buddhism/world_today/buddhism_science.html|title=बौद्ध धर्म और विज्ञान|website=studybuddhism.com|language=hi|access-date=2018-03-16}}</ref>

एका अहवालानुसार, जगातील सुमारे १.८ अब्ज ते २.१ अब्ज (२५% ते २९%) लोकसंख्या बौद्ध धर्माची अनुयायी आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=https://www.reddit.com/r/sgiwhistleblowers/comments/3llqlt/on_downplaying_the_number_of_buddhists_worldwide/|title=On downplaying the number of Buddhists worldwide • r/sgiwhistleblowers|website=reddit|language=en|access-date=2018-03-16}}</ref><ref>{{स्रोत बातमी|url=http://saharareporters.com/2013/02/22/nigerian-clerics-kicking-god-kissing-dog-ayo-opadokun|title=Nigerian Clerics: Kicking God, Kissing The Dog By Ayo Opadokun {{!}} Sahara Reporters|date=2013-02-22|work=Sahara Reporters|access-date=2018-03-16}}</ref> लोकसंख्येच्या दृष्टीने बौद्ध धर्म हा ख्रिश्चन धर्मानंतर जगातील दुसरा सर्वात मोठा धर्म आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://thetruelordbuddha.blogspot.in/p/buddhism-by-country.html?m=1|title=Buddhism by country from wiki|website=thetruelordbuddha.blogspot.in|language=en|access-date=2018-03-16}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.liquisearch.com/list_of_religious_populations|title=List of Religious Populations {{!}} List Religious Populations|website=www.liquisearch.com|access-date=2018-03-16}}</ref> सर्वाधिक बौद्ध अनुयायी [[चीन]] राहतात. काही अहवालांनुसार, ८०% ते ९१% [[चिनी]] लोकसंख्या (११० कोटी ते १२२ कोटी) बौद्ध धर्मीय आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|url=http://www.thedhamma.com/buddhists_in_the_world.htm|title=Buddhists in the World - The Dhamma - thedhamma.com - Vipassana Foundation|website=www.thedhamma.com|access-date=2018-03-16}}</ref> बौद्ध धर्म हा जगातील २०० पेक्षा अधिक देशांत असून २० देशांत बहुसंख्यक आहे. आज सर्वच खंडांत तथागत बुद्धांचे अनुयायी आहेत. [[आशिया]] खंडात तर बौद्ध धर्म हा मुख्य धर्म आहे. आशिया खंडाची जवळपास अर्धी (४९%) लोकसंख्या ही बौद्धधर्मीय आहे. अनुयायांच्या तुलनेत [[ख्रिश्चन धर्म]]ानंतर (२ अब्ज) जगतात सर्वाधिक अनुयायी बौद्ध धर्माला (१.८ अब्ज) लाभलेले आहेत. परंतु भारतातील कोट्यवधी [[हिंदू]], [[दलित]] धर्मीयांनी तसेच जगभरातील अनेक मानवतावादी विज्ञानवादी लोकांनी बौद्ध धर्माचे अनुयायित्व पत्करले आहे त्यामुळे या सर्व बौद्ध अनुयायांची एकत्रित लोकसंख्या ही २.३ अब्जांवर आहे. यानुसार बौद्ध धर्म हा जगातील सर्वाधिक अनुयायी असलेला धर्मसुद्धा ठरतो.