"मथुरा" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
ओळ ४८:
== होळी ==
श्रीकृष्ण राधा आणि गोपि-ग्वालांच्या दरम्यान होळीच्या रूपात, गुलाल आणि इतर रंग खेळतो. फाल्गुन शुक्ल 9 बरसाणापासून होळीची सुरूवात होते. येथील लठमार होळी जगप्रसिद्ध आहे. दहावीला नांदगावमध्ये अशी होळी होते. यासह सर्व ब्रजमध्ये होळी साजरी केली जाते. होळी साधारणत: धुळंडीवर पूर्ण केली जाते, त्यानंतर हुरंगा असतो, ज्यामध्ये स्त्रिया पुरुषांना लाठी, चाबूक इत्यादींनी वेढतात. बरसाना आणि नांदगावची लठमार होळी लोकप्रिय आहे. ब्रजच्या होळीची मजा 'नांदगावचा कुंवर कन्हैया, बरसणे की गोरी रे रसिया' आणि 'बरसने में जाययो म्हणतात जी राधा प्यारी' या गाण्यांनी सुरू होते. जरी भारतभर होळी साजरी केली जाते, परंतु ब्रजची होळी खूप मजेदार आहे. कारण ते कृष्ण आणि राधा यांच्या प्रेमाशी जोडले गेलेले दिसते. चाळीस दिवसांच्या होळीचा उत्सव उत्तर भारतातील ब्रज भागात बसंत पंचमीपासून सुरू होतो. होळीचा विशेष उत्साह केवळ नंदगाव आणि बरसाने जागृत करतो. नांदगावच्या गोपांनी गोपींना रंगवायचे तेव्हा नांदगावच्या गोपींनी त्यांना तसे करण्यास रोखले आणि ते पटले नाही तर काठीने मारण्यास सुरवात केली. होळी गटात नांदगावचे पुरूष आहेत, कारण कृष्णा येथील आणि बारसाणे स्त्रिया, कारण राधा बरसाणे येथील होती. विशेष म्हणजे ही होळी उर्वरित भारतात होळी होण्यापूर्वी खेळली जाते. दिवस सुरू होताच नांदगावच्या हुरियर्सचे गट बरसाणे गाठायला लागतात. कीर्तन मंडळेही पोहोचू लागतात. यावेळी गांजाची अद्भुत व्यवस्था आहे. ब्रजवंतीतील लोकांचे डोळे पाहिल्यानंतर, त्यांना गांजाच्या फ्रॉस्टिंग सिस्टमचा अंदाज येतो. बरसानामध्ये टेसूची पाने तयार आहेत. दुपारपर्यंत धमाकेदार लाठमार होळी बंद झाली आहे. नांदगावच्या माणसांच्या हातात पिचकारी आहे आणि बरसाणा आणि होळीच्या महिलांच्या हातात काड्या सुरू आहेत.
 
== मथुरा संग्रहालयात मथुरा शैलीतील कलाकृती ==
मथुराचा विशाल शिल्प संग्रह देश-विदेशातील अनेक संग्रहालयात वितरीत करण्यात आला आहे. येथील सामग्री लखनौच्या राज्य संग्रहालयात, भारतीय कलकत्ता येथील संग्रहालयात, मुंबई आणि वाराणसीच्या संग्रहालयांमध्ये आणि परदेशात मुख्यत्वे अमेरिकेच्या ‘बोस्टन’ संग्रहालयात, ‘पॅरिस’ आणि ‘ज्यूरिख’ संग्रहालये आणि लंडनच्या ब्रिटीश संग्रहालयात प्रदर्शित केली गेली आहे. आहे परंतु त्यातील सर्वात मोठा भाग मथुरा संग्रहालयात प्रदर्शित झाला आहे. याशिवाय काही वैयक्तिक संग्रहातही मथुराचे शिल्प आहे.
 
मथुराचे तत्कालीन जिल्हाधिकारी एफ. मथुराचे संग्रहालय. एस. हे ग्रुपने १८७४ मध्ये स्थापित केले होते. सुरुवातीला हे संग्रहालय स्थानिक तहसीललगत असलेल्या एका छोट्या इमारतीत ठेवले होते. सुरुवातीला हे संग्रहालय स्थानिक तहसीललगत असलेल्या एका छोट्या इमारतीत ठेवले होते. काही बदलांनंतर संग्रहालयाचे व्यवस्थापन सन १९०० मध्ये पालिकेकडे देण्यात आले. पाच वर्षांनंतर तत्कालीन पुरातत्व अधिकारी डॉ. जे. या संग्रहालयाच्या शिल्पांचे वर्गीकरण पीएच फॉगले यांनी केले आणि सविस्तर यादी १९१० मध्ये प्रसिद्ध झाली. या कामामुळे संग्रहालयाचे महत्त्व प्रशासनाच्या दृष्टीने वाढले आणि १९१२ मध्ये राज्य सरकारने त्यांचे संपूर्ण व्यवस्थापन हातात घेतले.
 
१९०८ पासून रायबहादूर पं. राधाकृष्ण यांची येथे प्रथम सहाय्यक जिल्हाधिकारी म्हणून नियुक्ती केली गेली, नंतर ते बिनतारी जिल्हाधिकारी झाले. आता हे संग्रहालय वाढू लागले, ज्यामध्ये पुरातत्व विभागाचे तत्कालीन संचालक सर जॉन मार्शल आणि रायबहादुर दयाराम साहनी यांचा मोठा हात होता. सन १९२९ मध्ये राज्य सरकारने स्थानिक डेम्पीयर पार्कमधील संग्रहालयाचा पुढचा भाग एक लाख सत्तावीस हजार रुपये देऊन बनविला आणि १९३० मध्ये ते जनतेसाठी उघडण्यात आले. यानंतर ब्रिटीश राजवटीत कोणताही नवीन बदल झाला नाही.
 
== ब्रजचे वन ==
"https://mr.wikipedia.org/wiki/मथुरा" पासून हुडकले