"भावना" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

Content deleted Content added
छोNo edit summary
छोNo edit summary
ओळ १:
मानवी मनात होणाऱ्या आंदोलनांना '''भावना''' असे म्हणतात. विचारांमुळे भावना तयार होतात व त्यानुसार कृतींवर नियंत्रण येते असे मानले जाते.
 
==हेसुद्धा पहा==
*[[अनुभव]
*[[हावभाव]]
*[['''प्रेरणा;'-(वर्ग मानसशास्त्र') ;- प्रेरणा हा सजिवास वर्तनाला प्रवृत करणारा घटक होय. प्रेरित वर्तन दिसु शकते पण प्रेरणा दिसत नाहि .कारण प्रेरणा अंतरिक असतात. प्रेरणेला इंग्रजित' MOTIVATION' असे म्हणतात " Motivation " हा शब्द ग्रिक लयाटिन "' Mover"' या शब्दापासुन तयार झाला आहे. mover म्हणजे गति देणे /गति देणारि शक्ति होय.
प्रेरणा व्याख्या ;-' व्यक्तिच्या गरजा साध्य होईपर्यंत व्यक्तिला सतत धडपड करावयास लावणारि आंतरिक शक्ति म्हणजे प्रेरणा होय'.
व्याख्या २;-'''' व्यक्तिच्या गरजेला अनुसरुन कार्यप्रव्रुत होणारि ,तेउदिश्ट पुर्ण होइपर्यन्त् धडपड करावयास लावणारि आंतरिक शक्ति म्हणजे प्रेरणा होय.'
प्रेरणेचे प्रकार ;-१)शाररिक /मुलभुत प्रेरणा २)सामाजिक प्रेरणा ३) मानसिक प्रेरणा.
* 'शाररिक प्रेरणा';-१) भुक २)तहान ३)झोप ४)लैगिक प्रेरणा ५) मात्रुत्व् वात्सल्य्
'*'सामाजिक प्रेरणा';- १)प्रभुत्व प्रेरणा २) संपादन प्रेरणा ३) सहवास प्रेरणा ४)नाविन्य प्रेरणा
''प्रेरणा संघर्शाचे प्रकार'' ;-१)प्रगमन-प्रगमन संघर्श २)वर्जन-वर्जन संघर्श ३)प्रगमन- वर्जन संघर्श ४) द्विधा प्रगमन -वर्जन संघर्श
 
*[[अभिव्यक्ती]]
 
[वर्ग मानसशास्त्र''' :भावना;-' भावनेला इंग्रजित Emotion' असे म्हणतात . Emotion' हा शब्द ' Emover' या ग्रिक लयाटिन शब्दापासुन तयार झाला असुन Emover' म्हणजे ' उत्तेजित होणे/, प्रक्शुब्ध् होणे ' होय.
भावनांमुळे मानवि जिवन सुंदर व अर्थपुर्ण बनले आहे म्हणुनच भावनेला मानवि जिवनात मह्त्वाचे स्थान आहे.
भावनामुळे मानवि जिवन सुंदर व अर्थपुर्न बनले आहे.व्यक्तिला भावनाच व्यक्त करता आल्या नाहित तर मानवि जिवनाला काहि अर्थच उरत नाहि.म्हनुन प्रत्येक व्येक्तिला लहानपणापासुन मातापिता भावनाविशयिचे धडे देतात.
ओळ २०:
 
भावनेचे प्रकार;- १)दु:ख २) आनंद्/ सुख ३)क्रोध / ४/ चिंता ५)प्रेम
'१) '''''दु:ख''''' ;-व्यक्तिला व्यथेच्या भावनेतुन दु;खाचि जाणिव होते. शाररिक आणि मानसिक वेदना होने तसेच निराशा व आपेक्षाभंग इ. मधुन व्यक्ति दु;खि होते. प्रत्यक व्यक्तिच्या जिवनात असे दु;खाचे प्रसंग अनेकदा येतात.उदा. प्रिय व्यक्तिचा मृत्यू . काहि व्यक्ति जिवनभर या दु;खातुन बाहेर पडत नाहित.
२) ''''आनंद''''' ;-प्रेरणांचि तृप्ति किंवा ध्येय प्रप्तितुनच सुखाचा अनुभव येतो.आनंदाचि नैसर्गिक प्रतिक्रिया म्हणजे चेहऱ्यावरिल हास्य होय.यामुळेच व्यक्तिच्या जिवनात चैतन्य निर्माण होते.
३)''''क्रोध' ;-/आक्रमकता''';- ध्येय प्राप्तिमधे अडथळा येणे ,अपयश येणे अशावेळि येणाऱ्या भावनिक प्रक्रियेला राग/क्रोध म्हणतात. रागाच्या भावनेत चेहरा लालबुंद होतो शत्रुत्व भावना हे क्रोधाचेच रुप होय.
४)'''भिति/चिंतI'''ाचिंता ;-असुखद गटातिल हि सर्वात महत्वाचि भावना आहे .समोरच्या त्रासदायक किंवा धोकादायक उधिपकाला अनुसरुन निर्माण होनाऱ्या भावनिक प्रतिक्रियेस भिति असे म्हणतात., कालपनिक भितिच्या भावनेला चिंता असे म्हणतात. चिन्ता हि एक प्रकारचि व्यक्तिनिश्ट भितिच आहे.
५) '''प्रेम्;'''-प्रेम् हि मानवि जिवनातिल सर्वात महत्वाचि भावना आहे.प्रेमाचि अभिव्यक्ति वेगवेगळ्या माध्यमातुन व्यक्त होत असते. मातेच्या प्रेमाला मातृप्रेम ,भावाच्या प्रेमाला बंधुप्रेम् ,इ.प्रेम् या भावनेमुळेच व्यक्तिच्या जिवनाला अर्थपुर्नता येते.
[[वर्ग:मानसशास्त्र]]
'''भावनेमुळे निर्माण होनारे शरिर अंतरगत बदल''';-१)श्वासाच्या गतितिल बदल २)रक्तातिल बदल ३)अंतस्रावि ग्रंथितिल बदल ४)पचन क्रियेतिल बदल ५)नेत्रातिल बदल
 
'''भावनेमुळे निर्माण होनारे शरिरबाह्य बदल ;'''- १) आवाजातिल बदल २)चेहर्यातिल बदल/अभिव्यक्ति ३)आसनस्थिति
 
भावनाविषयक सिद्धांत ;- १) जेम्स आणि लाँग यांचा सिधांन्त २) कॉनन आणि बार्ड यांचा केंद्रिय सिधांन्त् ३)शॉक्टर आणि सिंगर( १९६२)बोधनिकजागरण सिधांन्त ४)लाझारस यांचा बोधनिक मध्यस्ति सिधांन्त (१९९१)
ओळ ३६:
भावनांशी संबंधित सिद्धांत प्राचीन ग्रीसची कल्पना प्लेटो आणि ऑरिस्टॉटलपर्यंत नेतात. आम्हाला रेने डेकार्टेस  बारूक स्पिनोझा आणि डेव्हिड ह्यूम या तत्त्वज्ञांचे कार्य म्हणून परिष्कृत सिद्धांत देखील आढळतात. नंतर संशोधनातील प्रगतीमुळे भावनांशी संबंधित सिद्धांत दिसून आले. बरेच सिद्धांत वेगळे नाहीत आणि बर्‍याच संशोधकांनी त्यांच्या कार्यामध्ये भिन्न दृष्टीकोन एकत्रित केला आहे
 
'सोमाटिक सिद्धांत':-
 
भावनांच्या सोमाटिक सिद्धांतानुसार शरीर आवश्यक निर्णयाऐवजी थेट भावनांवर प्रतिक्रिया देते. अशा सिद्धांताची पहिली आधुनिक आवृत्ती विल्यम जेम्स यांनी 1880 मध्ये सादर केली. 20 व्या शतकात या सिद्धांताचा आधार गमावला, परंतु अलीकडे जॉन कॅशिओपो, अँटोनियो दामासिओ, जोसेफ ई. लेडू, रॉबर्ट ई. जाजोंक या संशोधकांच्या न्यूरोलॉजिकल (सायटोलॉजिकल) पुराव्यांच्या परिणामी ती पुन्हा लोकप्रिय झाली आहे.
 
''''जेम्स-लँगचा सिद्धांत':-'''
 
विल्यम जेम्स यांनी 'भावना म्हणजे काय?' बहुतेक भावनिक अनुभव शारीरिक बदलांमुळे होते. याच वेळी डॅनिश मानसशास्त्रज्ञ कार्ल लँग यांनी देखील एक समान सिद्धांत आणला, म्हणून तो जेम्स-लँगचा  सिद्धांत म्हणून ओळखला जातो. या सिद्धांतानुसार आणि त्याच्या तथ्यांनुसार परिस्थितीत बदल केल्याने शारीरिक बदल घडतात. जेम्स सांगतात तसे, "शारीरिक बदलांची संकल्पना ही भावना आहे". जेम्स दावा करतात की "आम्ही दु: खी होतो कारण आपण रडतो, लढाईच्या वेळी रागावतो, थरकायला घाबरतो आणि असे होऊ शकते की माफी मागताना आम्ही रागाच्या किंवा भीतीपोटी रडत नाही." भांडू नका किंवा थरकाप होऊ नका. [4]
 
हा सिद्धांत प्रयोगांद्वारे सिद्ध झाला आहे ज्यात शरीराची परिस्थिती बदलून इच्छित भावना प्राप्त केली जाते.  अशा प्रकारचे प्रयोग औषधांमध्ये देखील वापरले गेले आहेत. (जसे की हशाची थेरपी, नृत्य चिकित्सा). जेम्स-लँगच्या सिद्धांताचा अनेकदा गैरसमज केला जातो. कारण तो परस्परविरोधी आहे. बहुतेक लोकांचा असा विश्वास आहे की भावना भावनांशी संबंधित क्रियांना प्रोत्साहन देते.: जसे की "मी उदास आहे म्हणून मी रडत आहे", किंवा "मी घाबरलो म्हणून मी पळालो". याउलट, जेम्स-लँगचा सिद्धांत यावर जोर देतो की आम्ही प्रथम परिस्थितीनुसार प्रतिक्रिया व्यक्त करतो (रडणे किंवा भावना उद्भवण्यापूर्वी पळून जाणे) आणि त्यानंतर आम्ही आपल्या कृती भावनात्मक प्रतिसादाशी जोडतो. अशा प्रकारे भावना आपल्या स्वतःच्या क्रियांचे स्पष्टीकरण आणि आयोजन करतात.
 
जेम्स-लँगचा सिद्धांत आता बर्‍याच .अभ्यासकांनी  नाकारला आहे.
"https://mr.wikipedia.org/wiki/भावना" पासून हुडकले