"कापूस" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
ओळ ६:
कापूस हा वनस्पतीपासून मिळणारा आणि सेल्युलोजयुक्त [[तंतू]] पूर्वापार मोठय़ा प्रमाणात वापरला जाणारा धागा आहे. कापूस हे एक [[नगदी पीक]] आहे. कापसाला पाण्याचे आकर्षण आहे. सुती कपडे घातल्यास हाच गुणधर्म घाम टिपून घ्यायला मदत करतो. म्हणूनच उष्ण कटिबंधातील देशात सुती कपडे प्राधान्याने वापरतात. कापूस खूप मऊ असतो.
मराठी-हिंदीमध्ये कापसाला [[रुई]] अस प्रतिशब्द आहे. मात्र [[रुई]] या विषारी
▲कापसामध्ये जवळपास ९५% सिल्लुलोस (Cellulose) असते.
▲मराठी-हिंदीमध्ये कापसाला [[रुई]] अस प्रतिशब्द आहे. मात्र [[रुई]] या विषारी ननस्पतीचा आणि कापसाचा काही संबंध नाही. रुईच्या झाडापासूनही एक प्रकारचा अतिशय मऊ कापूस मिळतो, त्याच्या गाद्या-उश्या करतात.
==इतिहास==
कापसापासून मिळणारे धागे पाच प्रकारचे असतात - अतिशय लांब (१-३/८ इंच आणि त्याहून लांब), लांब (१-१/८ इंच ते १-११/३२ इंच, Gossypium barbadense), मध्यम लांब (१-१/३२ इंच ते १-३/३२ इंच), मध्यम (१३/१६ इंच ते १ इंच) आणि आखूड-(१३/१६ इंचापेक्षा कमी, Gossypium herbaceum). .
[[चित्र:Cotton picking in India.jpg|right|thumb|180px|कापूस-वेचणी]]
==उत्पादन==
[[चित्र:Cotton production in Gujarat.jpg|right|thumb|180px|गुजरातमधील कापूस उत्पादन]]
जगातील कपाशीखालील क्षेत्राच्या एक चतुर्थांश क्षेत्र भारतात कापूस लागवडीखाली आहे.
कापसाच्या जातीचे शास्त्रीय नाव ''गॉसिपियम'' आहे. व्यापारी तत्त्वावर वापरला जाणाऱ्या कापसाची झाडे बहुधा ''गॉसिपियम हिर्सुटम'' व ''गॉसिपियम बार्बाडेन्स'' या दोन उपजातींची असतात.
===महाराष्ट्र===
[[महाराष्ट्र]]ात कापूस हे प्रमुख नगदी पीक आहे. [[विदर्भ]]ात कापसाच्या पिकाला आवश्यक असणारी काळी कसदार [[मृदा]] व कोरडे [[हवामान]] असल्यामुळे तेथे कापसाचे सर्वाधिक उत्पादन होते. विदर्भातील [[यवतमाळ]] जिल्ह्याला ''पांढरे सोने पिकवणारा'' म्हणजेच सर्वाधिक कापूस पिकवणारा जिल्हा
==कापूस या पिकावरील रोग==
* [[मूळकूज]]
* [[दह्या]]
* [[कवडी]]
* [[पानावरील काळे ठिपके]]
* [[
* [[करपा]]
=== अर्थकारण ===
===सहकार===
सहकारी संस्थामुळे कापसाच्या अर्थकारणाची वाट लागली
==कापूस या विषयावरील मराठी पुस्तके==
* कापूस-सरकीपासून सुतापर्यंत (लेखक : राजीव जोशी)
==संदर्भ==
|