मराठी विकिपीडिया

"हिपॅटायटीस ए" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

इतिहास न्याहाळा
← मागील फरकपुढील फरक →
Content deleted Content added
दृश्यविकिमजकूर
छो Tiven2240 ने लेख Hepatitis A वरुन हिपॅटायटीस ए ला हलविला: मराठी शीर्षक
No edit summary
ओळ १:
{{विकिडाटा माहितीचौकट}}
'''हिपॅटायटीस ए''' हा [[यकृत|यकृताचा]]ाचा एक संसर्गजन्य रोग आहे जो ''हिपॅटाव्हायरस ए'' (HAV) द्वारे होतो.<ref name="Sherris">{{स्रोत पुस्तक|title=Sherris Medical Microbiology|last=Ryan KJ, Ray CG (editors)|publisher=McGraw Hill|year=2004|isbn=978-0-8385-8529-0|edition=4th|pages=541–4}}</ref> बर्‍याच प्रकरणांमध्ये, विशेषत: तरुणांमध्ये कमी लक्षणे असतात किंवा लक्षणे नसतात.<ref name="AFP2012">{{जर्नल स्रोत|last=Matheny|first=SC|last2=Kingery|first2=JE|date=1 December 2012|title=Hepatitis A.|url=http://www.aafp.org/afp/2012/1201/p1027.html|journal=Am Fam Physician|volume=86|issue=11|pages=1027–34; quiz 1010–1012|pmid=23198670|archive-url=https://web.archive.org/web/20140309112808/http://www.aafp.org/afp/2012/1201/p1027.html|archive-date=9 March 2014}}</ref> संसर्ग आणि लक्षणे यांचा ज्यांच्यामध्ये विकास होतो त्यांना, त्यात दोन ते सहा आठवड्यांचा कालावधी असतो.<ref name="pmid16271543">{{जर्नल स्रोत|last=Connor BA|year=2005|title=Hepatitis A vaccine in the last-minute traveler|journal=Am. J. Med.|volume=118|issue=Suppl 10A|pages=58S–62S|doi=10.1016/j.amjmed.2005.07.018|pmid=16271543}}</ref> जेव्हा लक्षणे आढळतात तेव्हा, ती सामान्यत: आठ आठवडे टिकतात आणि त्यात मळमळ, उलट्या, अतिसार, [[Jaundice|कावीळ]], ताप आणि ओटीपोटात दुखणे हे असू शकते. सुरुवातीच्या संसर्गानंतर सहा महिन्यांदरम्यान सुमारे 10-15% लोकांना लक्षणे पुन्हा अनुभवास येतात. [[Acute liver failure|तीव्र यकृत बिघाड]] क्वचितच उद्भवू शकते, जे ज्येष्ठांमध्ये अधिक सामान्य असते. ▼
 
हा सहसा संक्रमित विष्ठेने दूषित झालेले अन्न खाण्याने किंवा पाणी पिण्यामुळे पसरतो.<ref name="AFP2012">{{जर्नल स्रोत|last=Matheny|first=SC|last2=Kingery|first2=JE|date=1 December 2012|title=Hepatitis A.|url=http://www.aafp.org/afp/2012/1201/p1027.html|journal=Am Fam Physician|volume=86|issue=11|pages=1027–34; quiz 1010–1012|pmid=23198670|archive-url=https://web.archive.org/web/20140309112808/http://www.aafp.org/afp/2012/1201/p1027.html|archive-date=9 March 2014}}</ref> [[Shellfish|शेलफिश]] जे पुरेसे शिजवलेले नाहीत ते तुलनेने सामान्य स्त्रोत आहेत.<ref>{{जर्नल स्रोत|last=Bellou|first=M.|last2=Kokkinos|first2=P.|last3=Vantarakis|first3=A.|date=March 2013|title=Shellfish-borne viral outbreaks: a systematic review.|journal=Food Environ Virol|volume=5|issue=1|pages=13–23|doi=10.1007/s12560-012-9097-6|pmid=23412719}}</ref> एखाद्या संसर्गजन्य व्यक्तीशी जवळून संपर्क साधून देखील याचा प्रसार होऊ शकतो. बरेचदा मुलांना संसर्ग झाल्यावर लक्षणे नसतात, तरीही ते इतरांना संसर्ग करण्यास सक्षम असतात. एकाच संसर्गानंतरही, एखादी व्यक्ती तिच्या किंवा तिच्या उर्वरित आयुष्यासाठी रोगप्रतिकारक बनू शकते.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.com/books?id=HfPU99jIfboC&pg=PA105|title=The Encyclopedia of Hepatitis and Other Liver Diseases|publisher=Infobase|year=2006|isbn=9780816069903978-0-8160-6990-3|page=105|archive-url=https://web.archive.org/web/20170908220821/https://books.google.com/books?id=HfPU99jIfboC&pg=PA105|archive-date=2017-09-08}}</ref> निदानास रक्त तपासणीची आवश्यकता असते, कारण लक्षणे इतर बर्‍याच रोगांसारखीच असतात. हा ज्ञात असलेल्या पाच [[कावीळ|हिपॅटायटीस]] विषाणूंपैकी एक आहेः ए, [[कावीळ-ब|बी]], [[Hepatitis C|सी]], [[Hepatitis D|डी]] आणि [[Hepatitis E|ई]]. ▼
▲'''हिपॅटायटीस ए''' हा [[यकृत|यकृताचा]] एक संसर्गजन्य रोग आहे जो ''हिपॅटाव्हायरस ए'' (HAV) द्वारे होतो.<ref name="Sherris">{{स्रोत पुस्तक|title=Sherris Medical Microbiology|last=Ryan KJ, Ray CG (editors)|publisher=McGraw Hill|year=2004|isbn=978-0-8385-8529-0|edition=4th|pages=541–4}}</ref> बर्‍याच प्रकरणांमध्ये, विशेषत: तरुणांमध्ये कमी लक्षणे असतात किंवा लक्षणे नसतात.<ref name="AFP2012">{{जर्नल स्रोत|last=Matheny|first=SC|last2=Kingery|first2=JE|date=1 December 2012|title=Hepatitis A.|url=http://www.aafp.org/afp/2012/1201/p1027.html|journal=Am Fam Physician|volume=86|issue=11|pages=1027–34; quiz 1010–1012|pmid=23198670|archive-url=https://web.archive.org/web/20140309112808/http://www.aafp.org/afp/2012/1201/p1027.html|archive-date=9 March 2014}}</ref> संसर्ग आणि लक्षणे यांचा ज्यांच्यामध्ये विकास होतो त्यांना, त्यात दोन ते सहा आठवड्यांचा कालावधी असतो.<ref name="pmid16271543">{{जर्नल स्रोत|last=Connor BA|year=2005|title=Hepatitis A vaccine in the last-minute traveler|journal=Am. J. Med.|volume=118|issue=Suppl 10A|pages=58S–62S|doi=10.1016/j.amjmed.2005.07.018|pmid=16271543}}</ref> जेव्हा लक्षणे आढळतात तेव्हा, ती सामान्यत: आठ आठवडे टिकतात आणि त्यात मळमळ, उलट्या, अतिसार, [[Jaundice|कावीळ]], ताप आणि ओटीपोटात दुखणे हे असू शकते. सुरुवातीच्या संसर्गानंतर सहा महिन्यांदरम्यान सुमारे 10-15% लोकांना लक्षणे पुन्हा अनुभवास येतात. [[Acute liver failure|तीव्र यकृत बिघाड]] क्वचितच उद्भवू शकते, जे ज्येष्ठांमध्ये अधिक सामान्य असते.
 
[[Hepatitis A vaccine|हिपॅटायटीस ए लस]] ही प्रतिबंध करण्यासाठी प्रभावी आहे.<ref name="AFP2012">{{जर्नल स्रोत|last=Matheny|first=SC|last2=Kingery|first2=JE|date=1 December 2012|title=Hepatitis A.|url=http://www.aafp.org/afp/2012/1201/p1027.html|journal=Am Fam Physician|volume=86|issue=11|pages=1027–34; quiz 1010–1012|pmid=23198670|archive-url=https://web.archive.org/web/20140309112808/http://www.aafp.org/afp/2012/1201/p1027.html|archive-date=9 March 2014}}</ref><ref name="Irv2012">{{जर्नल स्रोत|vauthors=Irving GJ, Holden J, Yang R, Pope D|year=2012|title=Hepatitis A immunisation in persons not previously exposed to hepatitis A.|journal=Cochrane Database Syst Rev|volume=7|issue=7|pages=CD009051|doi=10.1002/14651858.CD009051.pub2|pmid=22786522}}</ref> काही देशांमध्ये मुलांना ही लस नियमितपणे देण्याची आणि जास्त धोका असलेल्यांना यापूर्वी लस दिली गेली नसली तर त्यांनाही ही लस देण्याची शिफारस केली आहे.<ref name="WHO2013">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs328/en/|archive-url=https://web.archive.org/web/20140221042107/http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs328/en/|archive-date=21 February 2014}}</ref> ही आयुष्यासाठी प्रभावी असल्याचे दिसून येते. इतर प्रतिबंधात्मक उपायांमध्ये [[Hand washing|हात धुणे]] आणि योग्यरित्या अन्न शिजविणे समाविष्ट आहे. कोणतेही विशिष्ट उपचार उपलब्ध नाहीत, [[Nausea|मळमळ]] किंवा [[अतिसार]] यासाठी विश्रांती आणि औषधोपचार यांचे आवश्यकतेच्या आधारावर शिफारस केली आहे. संसर्गाचे सहसा पूर्णपणे आणि चालू असलेल्या यकृत रोगाशिवाय निराकरण केले जाते. यकृत तीव्रपणे बिघाडल्यास होणारे उपचार, [[Liver transplantation|यकृत प्रत्यारोपणाच्या]] साहाय्याने होतात.
▲हा सहसा संक्रमित विष्ठेने दूषित झालेले अन्न खाण्याने किंवा पाणी पिण्यामुळे पसरतो.<ref name="AFP2012">{{जर्नल स्रोत|last=Matheny|first=SC|last2=Kingery|first2=JE|date=1 December 2012|title=Hepatitis A.|url=http://www.aafp.org/afp/2012/1201/p1027.html|journal=Am Fam Physician|volume=86|issue=11|pages=1027–34; quiz 1010–1012|pmid=23198670|archive-url=https://web.archive.org/web/20140309112808/http://www.aafp.org/afp/2012/1201/p1027.html|archive-date=9 March 2014}}</ref> [[Shellfish|शेलफिश]] जे पुरेसे शिजवलेले नाहीत ते तुलनेने सामान्य स्त्रोत आहेत.<ref>{{जर्नल स्रोत|last=Bellou|first=M.|last2=Kokkinos|first2=P.|last3=Vantarakis|first3=A.|date=March 2013|title=Shellfish-borne viral outbreaks: a systematic review.|journal=Food Environ Virol|volume=5|issue=1|pages=13–23|doi=10.1007/s12560-012-9097-6|pmid=23412719}}</ref> एखाद्या संसर्गजन्य व्यक्तीशी जवळून संपर्क साधून देखील याचा प्रसार होऊ शकतो. बरेचदा मुलांना संसर्ग झाल्यावर लक्षणे नसतात, तरीही ते इतरांना संसर्ग करण्यास सक्षम असतात. एकाच संसर्गानंतरही, एखादी व्यक्ती तिच्या किंवा तिच्या उर्वरित आयुष्यासाठी रोगप्रतिकारक बनू शकते.<ref>{{स्रोत पुस्तक|url=https://books.google.com/books?id=HfPU99jIfboC&pg=PA105|title=The Encyclopedia of Hepatitis and Other Liver Diseases|publisher=Infobase|year=2006|isbn=9780816069903|page=105|archive-url=https://web.archive.org/web/20170908220821/https://books.google.com/books?id=HfPU99jIfboC&pg=PA105|archive-date=2017-09-08}}</ref> निदानास रक्त तपासणीची आवश्यकता असते, कारण लक्षणे इतर बर्‍याच रोगांसारखीच असतात. हा ज्ञात असलेल्या पाच [[कावीळ|हिपॅटायटीस]] विषाणूंपैकी एक आहेः ए, [[कावीळ-ब|बी]], [[Hepatitis C|सी]], [[Hepatitis D|डी]] आणि [[Hepatitis E|ई]].
 
[[Hepatitisजागतिक Aस्तरावर, vaccine|हिपॅटायटीस ए लस]] ही प्रतिबंध करण्यासाठी प्रभावी आहे.दरवर्षी<ref name="AFP2012">{{जर्नल स्रोत|last=Matheny|first=SC|last2=Kingery|first2=JE|date=1 December 2012|title=Hepatitis A.|url=http://www.aafp.org/afp/2012/1201/p1027.html|journal=Am Fam Physician|volume=86|issue=11|pages=1027–34; quiz 1010–1012|pmid=23198670|archive-url=https://web.archive.org/web/20140309112808/http://www.aafp.org/afp/2012/1201/p1027.html|archive-date=9 March 2014}}</ref> सुमारे 1.4 दशलक्ष रोगलक्षणसूचक आणि सुमारे 114 दशलक्ष संक्रमण (रोगलक्षणसूचक असलेली व रोगलक्षणसूचक नसलेली) प्रकरणे आढळतात.<ref name="Irv2012GBD2015Pre">{{जर्नल स्रोत|vauthorslast=IrvingGBD GJ,2015 HoldenDisease J,and YangInjury R,Incidence Popeand DPrevalence|yearfirst=2012Collaborators.|date=8 October 2016|title=HepatitisGlobal, Aregional, immunisationand innational personsincidence, notprevalence, previouslyand exposedyears tolived hepatitiswith A.disability for 310 diseases and injuries, 1990–2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015|journal=Cochrane Database SystThe RevLancet|volume=7388|issue=710053|pages=CD0090511545–1602|doi=10.10021016/14651858.CD009051.pub2S0140-6736(16)31678-6|pmc=5055577|pmid=2278652227733282}}</ref> काहीअस्वच्छता देशांमध्ये मुलांना ही लस नियमितपणे देण्याचीअसलेल्या आणि जास्तपुरेसे धोकासुरक्षित असलेल्यांनापाणी यापूर्वीनसलेल्या लस दिली गेली नसली तर त्यांनाही हीजगाच्या लसभागामध्ये देण्याचीहे शिफारसअधिक केलीसामान्य आहे.<ref name="WHO2013">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs328/en/|archive-url=https://web.archive.org/web/20140221042107/http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs328/en/|archive-date=21 February 2014}}</ref> ही[[अविकसीत आयुष्यासाठीदेश|विकसनशील प्रभावीजगात]], असल्याचेसुमारे दिसून90% येते.मुले इतरही प्रतिबंधात्मक10 उपायांमध्येवर्षे [[Handवयाच्या washing|हातमुलांकडून धुणे]]संक्रमित आणिझाली योग्यरित्याआहेत, अन्नअशाप्रकारे शिजविणेत्यांच्यात समाविष्टतरुण आहेवयामध्येच रोगप्रतिकारक शक्ती निर्माण होते. कोणतेहीमध्यम विशिष्टविकसित उपचारदेशांमध्ये उपलब्धसहसा याचा उद्रेक होतो जिथे लहान असताना मुले संपर्कात येत नाहीत, आणि लसीकरण व्यापक नसते. 2015 मध्ये तीव्र [[Nauseaकावीळ|मळमळहिपॅटायटीस]] किंवाए [[अतिसार]]ची यासाठीपरिणती विश्रांती11200 आणिजणांच्या औषधोपचारमृत्यूंमध्ये यांचेझाली.<ref आवश्यकतेच्याname="GBD2015De">{{जर्नल आधारावरस्रोत|last=GBD शिफारस2015 केलीMortality आहेand Causes of Death|first=Collaborators.|date=8 संसर्गाचेOctober सहसा2016|title=Global, पूर्णपणेregional, आणिand चालूnational असलेल्याlife यकृतexpectancy, रोगाशिवायall-cause निराकरणmortality, केलेand जाते.cause-specific यकृतmortality तीव्रपणेfor बिघाडल्यास249 होणारेcauses उपचारof death, 1980–2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015|journal=The Lancet|volume=388|issue=10053|pages=1459–1544|doi=10.1016/s0140-6736(16)31012-1|pmc=5388903|pmid=27733281}}</ref> [[LiverViral transplantationhepatitis|यकृतविषाणूजन्य प्रत्यारोपणाच्याहिपॅटायटीसविषयी]] साहाय्यानेजागरूकता होतात.निर्माण करण्यासाठी दरवर्षी 28 जुलैला [[World Hepatitis Day|जागतिक हिपॅटायटीस दिवस]] साजरा केला जातो.
 
जागतिक स्तरावर, दरवर्षी<ref name="AFP2012">{{जर्नल स्रोत|last=Matheny|first=SC|last2=Kingery|first2=JE|date=1 December 2012|title=Hepatitis A.|url=http://www.aafp.org/afp/2012/1201/p1027.html|journal=Am Fam Physician|volume=86|issue=11|pages=1027–34; quiz 1010–1012|pmid=23198670|archive-url=https://web.archive.org/web/20140309112808/http://www.aafp.org/afp/2012/1201/p1027.html|archive-date=9 March 2014}}</ref> सुमारे 1.4 दशलक्ष रोगलक्षणसूचक आणि सुमारे 114 दशलक्ष संक्रमण (रोगलक्षणसूचक असलेली व रोगलक्षणसूचक नसलेली) प्रकरणे आढळतात.<ref name="GBD2015Pre">{{जर्नल स्रोत|last=GBD 2015 Disease and Injury Incidence and Prevalence|first=Collaborators.|date=8 October 2016|title=Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 310 diseases and injuries, 1990-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015|journal=The Lancet|volume=388|issue=10053|pages=1545–1602|doi=10.1016/S0140-6736(16)31678-6|pmc=5055577|pmid=27733282}}</ref> अस्वच्छता असलेल्या आणि पुरेसे सुरक्षित पाणी नसलेल्या जगाच्या भागामध्ये हे अधिक सामान्य आहे.<ref name="WHO2013">{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs328/en/|archive-url=https://web.archive.org/web/20140221042107/http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs328/en/|archive-date=21 February 2014}}</ref> [[अविकसीत देश|विकसनशील जगात]], सुमारे 90% मुले ही 10 वर्षे वयाच्या मुलांकडून संक्रमित झाली आहेत, अशाप्रकारे त्यांच्यात तरुण वयामध्येच रोगप्रतिकारक शक्ती निर्माण होते. मध्यम विकसित देशांमध्ये सहसा याचा उद्रेक होतो जिथे लहान असताना मुले संपर्कात येत नाहीत आणि लसीकरण व्यापक नसते. 2015 मध्ये तीव्र [[कावीळ|हिपॅटायटीस]] ए ची परिणती 11200 जणांच्या मृत्यूंमध्ये झाली.<ref name="GBD2015De">{{जर्नल स्रोत|last=GBD 2015 Mortality and Causes of Death|first=Collaborators.|date=8 October 2016|title=Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015|journal=The Lancet|volume=388|issue=10053|pages=1459–1544|doi=10.1016/s0140-6736(16)31012-1|pmc=5388903|pmid=27733281}}</ref> [[Viral hepatitis|विषाणूजन्य हिपॅटायटीसविषयी]] जागरूकता निर्माण करण्यासाठी दरवर्षी 28 जुलैला [[World Hepatitis Day|जागतिक हिपॅटायटीस दिवस]] साजरा केला जातो.
"https://mr.wikipedia.org/wiki/हिपॅटायटीस_ए" पासून हुडकले