"बुद्धिमत्ता" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक
Content deleted Content added
छोNo edit summary |
छोNo edit summary |
||
ओळ ६४:
गेल्या शतकाच्या पहिल्या दशकापासून, विविध देशांमधील मानसशास्त्रज्ञांना बुद्धिमत्तेची रचना कशी आहे आणि त्यात कोणत्या घटकांचा सहभाग आहे याबद्दल रस वाढला. या प्रश्नांच्या परिणामी बुद्धिमत्तेची रचना विविध घटकांच्या आधारे स्पष्ट केली जाऊ लागली. अमेरिकेच्या थॉर्स्टन, थॉर्डीक, थॉमसन इत्यादी मानसशास्त्रज्ञांनी घटकांच्या आधारे ‘बुद्धिमत्तेचे स्वरूप’ यावर आपले मत व्यक्त केले. त्याचप्रमाणे फ्रान्समधील अल्फ्रेड बिन्ने, ब्रिटनमधील स्पीयरमेन यांनीही बुद्धिमत्तेच्या स्वरूपाविषयी आपले विचार मांडले.
== बिनेचा एक कारक सिद्धांत ;- ==
हा सिद्धांत फ्रेंच मानसशास्त्रज्ञ अल्फ्रेड बिनेटमध्ये तयार केला गेला आणि अमेरिकन मानसशास्त्रज्ञ टर्मन आणि जर्मन मानसशास्त्रज्ञ एबिंगहॉस यांनी समर्थित केले. या सिद्धांतानुसार बुद्धिमत्ता ही अशी शक्ती आहे जी सर्व मानसिक कार्यांवर परिणाम करते. या सिद्धांताचे अनुयायी बुद्धिमत्ता सर्व मानसिक कार्यांवर परिणाम करणारे शक्ती मानतात. त्याने असा विश्वासही ठेवला आहे की बुद्धिमत्ता हा एक समग्र प्रकार आहे आणि एखाद्या व्यक्तीस विशिष्ट कार्य करण्यास प्रवृत्त करते. हा एक अखंड कलम आहे ज्यास विभागले जाऊ शकत नाही. या सिद्धांतानुसार एखादी व्यक्ती एखाद्या विशिष्ट क्षेत्रात निपुण असेल तर तो इतर क्षेत्रातही निपुण असेल. हेच कार्यकारी तत्त्व पाळत बिनय्याने बुद्धिमत्तेचे स्पष्टीकरण आणि निर्णय घेण्याची क्षमता मानली. टर्मनने यावर विचार करण्याची क्षमता मानली, आणि स्टर्टनने नवीन परिस्थितीत जुळवून घेण्याची क्षमता मानली{{विस्तार}} 'बुद्धिमत्ता सिधांन्त'(Theory of Intelligence) ;-१) स्पिअरमनचा द्विघटक सिधांन्त (१९२७) २)थर्स्टनचा प्राथमिक मानसिक क्षमता सिदधांन्त (१९३८) ३)गिलफोर्डचा बहुघटक सिधांन्त ४)स्टेनबर्गचा बुद्धिमत्ता विषयक त्रिकुट सिधांन्त ५)गार्डनरचा चेता विज्ञानावर आधारित सिधांन्त .
-१) स्पिअरमनचा द्विघटक सिधांन्त (१९२७)( Charluss Spearmann Theory) ;- चार्लस स्पिअरमन यांनि बुद्धिचे दोन गटात विभाजन केले आहे. त्यामधे बुद्धिमतेचे १)सामान्य घटक (Genral Factor) आणि 2)विशेष घटक (Special Factor)
| |||