"नागदेवता" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

Content deleted Content added
No edit summary
छो हिंदू पौराणिक कथा
ओळ १:
 
 
'''नागनागदेवता''' ( संस्कृत: नाग'''नागदेवताः''', [[आंतरराष्ट्रीय संस्कृत वर्णमाला लिप्यंतरण|IAST:]]'''nāganāgaādēvatā''') हिंदू, बौद्ध आणि जैन धर्मात दैवी आणि आसुरी प्रकारचे नाग असतात·अर्ध मानवी अर्ध सापाची शरीर असते  आणि अधूनमधून मानवी रूप धारण करू शकतो, मादी नागाला "नागी", "नागिन" किंवा "नागिनी" म्हणतात·देवनागरीत    नागराज (नागांचाराजा) [[आंतरराष्ट्रीय संस्कृत वर्णमाला लिप्यंतरण|IAST:]]'''Nāga rāja'''
 
अनेक दक्षिण आशियाई आणि दक्षिणपूर्व आशियाई संस्कृतींच्या पौराणिक परंपरेत ते सामान्य आहेत आणि त्यांना सांस्कृतिक महत्त्व आहे.··      
ओळ ९:
 
संस्कृतमध्ये सापाला नाग ,सर्प म्हणतात. शब्द इंग्रजी 'snake' सह जर्मनिक: ''* snēk-a-,प्रोटो-इंडो-यूरोपीय भाषा Proto-IE''      
 
<br />
 
== हिंदू पौराणिक कथा ==
पौराणिक अनेक हिंदू धर्मातील नागाचे उल्लेख भागवत पुराण, ब्रह्माण्डपुराण, मत्स्य पुराण, विष्णु पुराण,शिव पुराण आहे <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://hi.krishnakosh.org/कृष्ण/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%96%E0%A5%8B%E0%A4%9C|शीर्षक=विशेष:खोज|संकेतस्थळ=hi.krishnakosh.org|भाषा=hi|अॅक्सेसदिनांक=2019-08-26}}</ref>
 
[[कद्रू]] एक हजार तेजस्वी नाग माता;दक्ष प्रजापतीची मुलगी, महर्षि कश्यप यांची पत्नी
 
एकदा महर्षी कश्यप म्हणाले, 'तुला जे पाहिजे ते वर माग.' कद्रूने एक हजार तेजस्वी नाग पुत्रांच्या रूपात वर मागितला (महाभारत, आदिपर्व, १६.८).
 
नाग माता पत्नी कद्रूने त्यांना अनंत, वासुकी, कम्बल, कर्कोटक , पद्म, महापद्म, शंख, कुलिक आणि अपराजित असे अनेक नागपुत्रांना जन्म दिले. कश्यपच्या या सर्व पुत्रांना नाग म्हटले जाते. त्याचे मुलगे, नातवंडे अतिशय क्रूर आणि विषारी होते.
 
== निवास स्थान ==
Line १५ ⟶ २६:
== पौराणिक अन्य धर्मामध्ये नागाचे वर्णन ==
[[चित्र:Patanjali.jpg|इवलेसे|पतंजलि आदि शेषाचा अवतार ]]
पौराणिक सर्प नाग वंश बहुतेक वेळा हिंदू, जैन, बौद्ध चित्रात आढळते. नाग शक्तिशाली, भव्य, आश्चर्यकारक आणि गर्विष्ठ असे वर्णन केले आहे जे त्यांचे भौतिक स्वरूप मानले जाऊ शकते एकतर मानव, आंशिक मानवी-सर्प किंवा संपूर्ण सर्प असते. त्यांचे निवास नागलोक वा पातालमध्ये आहे, भूमिगत रत्ने, सोने आणि इतर नागलोक किंवा पाताललोक नावाच्या पृथ्वीवरील खजिनांनी भरलेले आहेत. नद्या, तलाव, समुद्र आणि विहिरींसह - पाण्याचे प्राण्यांसह ते बर्‍याचदा संबंधित असतात आणि ते खजिनाचे रक्षक असतात. त्यांच्या सामर्थ्याने आणि विषाने त्यांना मानवांसाठी संभाव्य धोकादायक बनविले. तथापि, त्यांनी अनेकदा हिंदु पौराणिक कथांमध्ये नायक भूमिका साकारल्या.
पौराणिक अनेक हिंदू धर्मातील नागाचे उल्लेख भागवत पुराण, ब्रह्माण्डपुराण, मत्स्य पुराण, विष्णु पुराण,शिव पुराण आहे <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://hi.krishnakosh.org/कृष्ण/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7:%E0%A4%96%E0%A5%8B%E0%A4%9C|शीर्षक=विशेष:खोज|संकेतस्थळ=hi.krishnakosh.org|भाषा=hi|अॅक्सेसदिनांक=2019-08-26}}</ref>
 
पौराणिक सर्प नाग वंश बहुतेक वेळा हिंदू, जैन, बौद्ध चित्रात आढळू शकते. नाग शक्तिशाली, भव्य, आश्चर्यकारक आणि गर्विष्ठ असे वर्णन केले आहे जे त्यांचे भौतिक स्वरूप मानले जाऊ शकते एकतर मानव, आंशिक मानवी-सर्प किंवा संपूर्ण सर्प असते. त्यांचे निवास नागलोक वा पातालमध्ये आहे, भूमिगत रत्ने, सोने आणि इतर नागलोक किंवा पाताललोक नावाच्या पृथ्वीवरील खजिनांनी भरलेले आहेत. नद्या, तलाव, समुद्र आणि विहिरींसह - पाण्याचे प्राण्यांसह ते बर्‍याचदा संबंधित असतात आणि ते खजिनाचे रक्षक असतात. त्यांच्या सामर्थ्याने आणि विषाने त्यांना मानवांसाठी संभाव्य धोकादायक बनविले. तथापि, त्यांनी अनेकदा हिंदु पौराणिक कथांमध्ये नायक भूमिका साकारल्या, जसे [[समुद्रमंथन|समुद्र मंथन]] पुराणकथांमध्ये, वासुकी, नागराज, जो शिवच्या गळ्यावर असतो, तो समुद्र मंथनासाठी दोर बनला. त्यांचे शत्रू म्हणजे [[गरुड वैनतेय|गरुड]]-देवता आहे
 
*'''नागराज वासुकी''', जो [[शिव|शिवच्या]] गळ्यात गुंडाळलेला असतो. आणि त्यांनी (अमृत) सोडण्यासाठी [[समुद्रमंथन|समुद्र मंथन]] मध्ये मंदार पर्वताची दोरीच्या रूपात .
Line ३१ ⟶ ४२:
* मनसा देवी, वासुकीची बहीण
*परावतक्ष, त्याची तलवार भूकंप कारणीभूत ठरते आणि त्याच्या गर्जनाने गडगडाट निर्माण केले.
* किंग ड्रॅगन चीनच्या अभिजात कादंबरी ''जर्नी टू वेस्ट'' Journey to the West मधील पश्चिम किंगसमुद्राचासमुद्राचा किंग ड्रॅगन [[युआन श्वांग|युआन श्वांगबरोबरचा]] प्रवास संपल्यानंतर नाग बनतो.
 
<br />
 
== नवनागस्तोत्र ==
"https://mr.wikipedia.org/wiki/नागदेवता" पासून हुडकले