"तूप" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

तूप हे दुधापासून तयार होत असल्यामुळे [[दूध|दुधामधील]] [[अ जीवनसत्वजीवनसत्त्व|अ]], [[ड जीवनसत्वजीवनसत्त्व|ड]], [[इई जीवनसत्वजीवनसत्त्व|इई]], [[क जीवनसत्वजीवनसत्त्व|क]] ही जीवनसत्वे हीजीवनसत्त्वे स्निग्ध पदार्थात विरघळणारी असल्यामुळे ती आपोआपच तुपात येतात. म्हशीच्या दुधात गायीच्या दुधापेक्षा स्निग्ध पदार्थ जास्त असतात त्यामुळे त्याचे तुपतूप जास्त उतरते.

हे गायीच्यागायीचे किंवा म्हशीच्याम्हशीचे. दुधावर विविध प्रक्रिया करून तयार होते.दूध तापविल्यानंतर त्यात असणारे व तरंगणारे स्निग्ध पदार्थाचे कण वर येतात. ते उष्णतेने वितळतात. थंड होण्याचे क्रियेदरम्यान, त्याचा एक पातळ थर दुधावर निर्माण होतो. ते कण एकमेकांना चिटकुनचिकटून गार झाल्यावर तो थर जाडसर होतो. हीच [[साय]] आहे.

ही साय वेगळी काढून जमा केल्याकेली जाते व त्यात विरजणासाठी [[दही|विरजण]] घालण्यात येते.दह्यात असणारे [[लॅक्टिक बॅक्टेरिया]] हे दुधात (सायीत)असणाऱ्या [[लॅक्टोज]] (एक प्रकारची साखर) याचे विघटक करतात व त्याद्वारे सायीतल्या स्निग्ध पदार्थात असलेले प्रथिनांचे कण एकत्र होउनहोऊन त्याचे एक घट्ट जाळे निर्माण होते. ते साईचे दही मग घट्ट होते.

हे लोणी मंद विस्तवावर कढविल्याने त्याचे 'साजूक तूप' तयार होते.तुपात [[अँटिऑक्सिडंटसअँटिऑक्सिडंट्स]] त्याचे कढविण्याने तयार होतात.त्याचा [[मानवी शरीर|शरीरास]] फायदा होतो.तूप थंड झाल्यावर घट्ट होते.

यानुसार, तूप पूर्णपणे तयार झाले असे समजतात. ते रवाळ होण्यासाठी त्यास डब्यात घालून ते हळुहळु थंड होउहोऊ द्यावे लागतेदेतात.

पूर्वीच्या काळी लोणी कढवतांना त्यात [[नागवेल|विड्याचे पान]] टाकीत असत. या पानात असलेल्या कॅल्शियममुळे तूपाच्यातुपाच्या कणांना मोठे होण्यास मदत मिळते.त्यायोगे तूप रवाळ होते.<ref>{{संदर्भ संकेतस्थळ |दुवा=http://epaper.lokmat.com/special-supplements/Sakhi/-1/4 ई-पेपर, लोकमत, नागपूर, सखी पुरवणी, पान क्र. ५,|शीर्षक=साजूक तूप |लेखक= डॉ. [[वर्षा जोशी]] |दिनांक=१४/०२/२०१७ |प्रकाशक=लोकमत मीडिया प्रायव्हेट लि., नागपूर |ॲक्सेसदिनांक=दि.१५/०२/२०१७ |विदा संकेतस्थळ दुवा= |विदा दिनांक=}}</ref>

तूप गरम केल्यावर वितळते. शुद्ध तुपातुन,तेतूप तापविल्यावर, सुमारे १७५ डिग्री सेल्सियस इतक्या तापमानावर त्यातुन धूर येऊ लागतो. त्यामुळे कमी तापमानावर तळल्यातळले जाणारे पदार्थ त्यात तळता येतात.