"इतिहास" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

Content deleted Content added
No edit summary
खूणपताका: मोबाईल संपादन मोबाईल वेब संपादन
(चर्चा | योगदान)
No edit summary
ओळ १:
'''इतिहास''' म्हणजे भूतकाळातील घटनांची नोंद व [[अभ्यास]]. इतिहास ह्या शब्दाची व्युत्पत्ती इतिहास = इति + ह +आस = हे असे घडले अशी सांगण्यात येते{{|आपटे|१९५७-१९५९}}. व्युत्पत्तीद्वारे दिसून येणाऱ्या अर्थाचा विचार केला तर इतिहास म्हणजे केवळ भूतकाळात काय घडले ह्याची नोंद इतकाच अर्थ निघतो. परंतु ह्या शब्दाला इतर अर्थही कालौघात लगडलेले आढळतात. आधुनिक काळात केवळ पूर्ववृत्ताचे निवेदन इतकाच अर्थ ह्या संज्ञेला राहिला नसून ते निवेदन साधार, वास्तव असणेही त्यात गृहीत धरलेले असते.
 
अअअअअअआआआआआअअआ
 
 
प्रसिद्ध इतिहासकार ई. एच. कार यांच्यामते भूतकाळ व वर्तमानकाळ यातील न संपणारा संवाद म्हणजे इतिहास होय. इतिहासाचे प्रकार खालीलप्रमाणे :
Line १३ ⟶ १०:
 
४) भूतकाळ आणि भविष्यकाळ
 
 
०९
 
==प्राचीन साहित्यात इतिहास==
[[चित्र:Puran.jpg|इवलेसे|पुराणकथा या एकेकाळचा इतिहास आहेत.]]
राजशेखर आपल्या काव्यमिमांसेतकाव्यमीमांसेत लिहितात – ‘स च द्विविधा परक्रिया पुराकल्पाभ्याम् |’ त्याचा अर्थ असा – परक्रिया व पुराकल्प अशी इतिहासाची द्विविध गती आहे. भारतीय साहित्यामध्ये इतिहासाला वेदाच्या बरोबरीने महत्त्व दिलेले आहे. [[ऋग्वेद]]संहितेत इतिहास सयुक्त मंत्राचा संग्रह आहे. तसेच [[नारद]] लिखित [[छांदोग्योपनिषद]] या ग्रंथात इतिहास-पुराणाला पंचम वेद म्हटले आहे. [[संस्कृत]] वाङ्‌मयामध्ये कथेच्या रुपानेरूपाने इतिहास आलेला आढळतो. [[कौटिल्य]] याने केलेल्या व्याख्ये प्रमाणेव्याख्येप्रमाणे इतिहासात [[पुराणे]], [[इतिवृत्त]], [[आख्यायिका]], [[उदाहरण]], [[धर्मशास्त्र]] व [[अर्थशास्त्र]] इतक्या विषयांचा समावेश होतो.
 
धर्मार्थकाममोक्षाणा उपदेशसमन्वितम्| पुरावृत्त कथायुक्तं इतिहासं प्रचक्षते||{ श्रीधर स्वामी कृत विष्णु पुराण टीका}
 
पुरावृत्त कथायुक्तं इतिहासं प्रचक्षते||{ श्रीधर स्वामी कृत विष्णु पुराण टीका}
अनेक शिलालेख हे महत्वाचे असतात
 
==आधुनिक व्याख्या==
हॅप्पाल्डहॅपाल्ड यांच्या मते 'इतिहास हा अनुभवांचा नंदादीप होय.' इतिहास म्हणजे मानवजातीच्या जीवनप्रवाहाचा अभ्यास असेही म्हणता येते. इतिहासाचे प्राचीन, मध्ययुगीन व आधुनिक असे कालखंड असू शकतात. इतिहासाच्या कोणत्याही कालखंडाचा अभ्यास म्हणजे त्या कालखंडाच्या राजकीय, सामाजिक, आíथक, प्रशासकीय, सांस्कृतिक, धार्मिक बाजूंचा अभ्यास असतो. या शिवाय या सर्वांचा एकमेकांशी असलेला संबंध आणि परिणाम यांचा अभ्यास याचाही अंतर्भाव इतिहासात होतो. इतिहास या विषयाचे आकलन करून घेताना प्राचीन व मध्ययुगीन इतिहासाच्या इतर घटकांची आवश्यक किमान माहिती व संस्कृतीचा सखोल अभ्यास असा दृष्टिकोन असावा लागतो.इतिहासातून माणूस नक्कीच काहीतरी शिकू शकतो.
 
==संदर्भ==
{{संदर्भयादी}}
Line ४५ ⟶ ३९:
| महिना =
| दिनांक =
| फॉरमॅट = शिकागो विद्यापीठाच्या ''डिजिटल डिक्शनरीज ऑफ साउथसाऊथ एशिया'' ह्या संकेतस्थळावर उपलब्ध संगणकीय प्रत
| आर्काइव्हदुवा =
| आर्काइव्हदिनांक =
Line ६२ ⟶ ५६:
==बाह्य दुवे==
* [http://www.marathivishwakosh.in/index.php?option=com_content&view=article&id=4939%3A2010-11-15-06-28-12&catid=2&Itemid=3 महाराष्ट्र राज्य मराठी विश्वकोश - इतिहास]
 
[[वर्ग:इतिहास| ]]
 
{{DEFAULTSORT:िकल्ल}}
[[वर्ग:इतिहास| ]]
"https://mr.wikipedia.org/wiki/इतिहास" पासून हुडकले