"सरकार" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

Content deleted Content added
छो archiveदुवा संदर्भ त्रुटी सुधारली
छो सांगकाम्याद्वारेसफाई
ओळ ३:
प्रागैतिहासिक [[ग्रीस|ग्रीक]] [[तत्वज्ञान|तत्ववेत्ता]] [[प्लेटो]]ने पाच प्रकारांच्या सरकारांची चर्चा केली आहे. [[उच्चवर्गशाही]], [[धनवर्गशाही]] [[अल्पवर्गशाही]], [[लोकशाही]] व अत्याचारशाही.
 
== जगातील [[देश]] ==
[[Imageचित्र:Forms of government.svg|leftडावे|600px|thumbइवलेसे|सरकार प्रकारांप्रमाणे जगतील देश. <hr> {{legend|#0000FF|अध्यक्षीय [[प्रजासत्ताक]]}}
{{legend|#E0E000|अर्ध-अध्यक्षीय प्रजासत्ताक}}
{{legend|#FFA000|[[संसद]]ीय प्रजासत्ताक}}
ओळ १३:
{{legend|#AA6600|एकपक्षीय सरकार}}
{{legend|#6b8e23|संविधानिक सरकार बरखास्त झाले आहे.}}]]
[[Fileचित्र:Electoral democracies.svg|leftडावे|600px|thumbइवलेसे|<span style="color: navy">'''निळ्या''' रंगाने दर्शवलेल्या देशांमध्ये</span> लोकशाही निवडणुकीद्वारे सरकार स्थापन केले जाते.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.freedomhouse.org/sites/default/files/FIW%202013%20Booklet.pdf|archiveurl=http://web.archive.org/web/20130203172511/http://www.freedomhouse.org/sites/default/files/FIW%202013%20Booklet.pdf|archivedate=3 February 2013 |शीर्षक=Freedom in the World |format=PDF |date= |accessdate=14 February 2013}}</ref>]]
{{clear}}
== सरकार प्रकार ==
=== अध्यक्षीय प्रजासत्ताक ===
येथे [[राष्ट्राध्यक्ष]] सरकारचा कार्यशील भाग व सरकारच्या कार्यकारिणी शाखेचा प्रमुख असतो:
 
==== संपूर्ण अध्यक्षीय पद्धत ====
राष्ट्राध्यक्ष हा [[राष्ट्रप्रमुख]] तसेच [[सरकारप्रमुख]] असतो.
 
===== अध्यक्षीय सरकारे =====
{{colbegin}}
* {{देशध्वज|Afghanistan}}
* {{देशध्वज|Angola}}
* {{देशध्वज|Argentina}}
* {{देशध्वज|Benin}}
* {{देशध्वज|Bolivia}}
* {{देशध्वज|Brazil}}
* {{देशध्वज|Burundi}}
* {{देशध्वज|Chile}}
* {{देशध्वज|Colombia}}
* {{देशध्वज|Comoros}}
* {{देशध्वज|Republic of the Congo}} <small>(काँगो-ब्राझाव्हिल)</small>
* {{देशध्वज|Costa Rica}}
* {{देशध्वज|Cyprus}}
* {{देशध्वज|Dominican Republic}}
* {{देशध्वज|Ecuador}}
* {{देशध्वज|El Salvador}}
* {{देशध्वज|Gambia}}
* {{देशध्वज|Ghana}}
* {{देशध्वज|Guatemala}}
* {{देशध्वज|Honduras}}
* {{देशध्वज|Indonesia}}
* {{देशध्वज|Liberia}}
* {{देशध्वज|Malawi}}
* {{देशध्वज|Maldives}}
* {{देशध्वज|Mexico}}
* {{देशध्वज|Myanmar}}
* {{देशध्वज|Nicaragua}}
* {{देशध्वज|Nigeria}}
* {{देशध्वज|Palau}}
* {{देशध्वज|Panama}}
* {{देशध्वज|Paraguay}}
* {{देशध्वज|Philippines}}
* {{देशध्वज|Seychelles}}
* {{देशध्वज|Sierra Leone}}
* {{देशध्वज|South Sudan}}
* {{देशध्वज|Sudan}}
* {{देशध्वज|Suriname}}
* {{देशध्वज|United States}}
* {{देशध्वज|Uruguay}}
* {{देशध्वज|Venezuela}}
* {{देशध्वज|Zambia}}
{{colend}}
 
===== अध्यक्षीय सरकारे जेथे [[पंतप्रधान]] अस्तित्वात आहे. =====
{{colbegin}}
* {{देशध्वज|Armenia}}
* {{देशध्वज|Azerbaijan}}
* {{देशध्वज|Belarus}}
* {{देशध्वज|Cameroon}}
* {{देशध्वज|Central African Republic}}
* {{देशध्वज|Chad}}
* {{देशध्वज|Côte d'Ivoire}}
* {{देशध्वज|Guinea}}
* {{देशध्वज|Equatorial Guinea}}
* {{देशध्वज|Gabon}}
* {{देशध्वज|Kazakhstan}}
* {{देशध्वज|Mozambique}}
* {{देशध्वज|Namibia}}
* {{देशध्वज|Peru}}
* {{देशध्वज|Rwanda}}
* {{देशध्वज|South Korea}}
* {{देशध्वज|Sri Lanka}}<ref name="Both">While the office of prime minister exists, the president is both the head of state and government.</ref>
* {{देशध्वज|Tanzania}}
* {{देशध्वज|Togo}}
* {{देशध्वज|Uganda}}
* {{देशध्वज|Uzbekistan}}
* {{देशध्वज|Yemen}}
{{colend}}
 
==== अर्ध-अध्यक्षीय प्रकार ====
येथे राष्ट्राध्यक्ष व पंतप्रधान दोघांनाही संविधानिक अधिकार असतात. राष्ट्राध्यक्ष हा सरकारच्या कार्यकारिणी शाखेचा प्रमुख तर पंतप्रधान हा सरकारप्रमुख असतो.
{{colbegin}}
* {{देशध्वज|Algeria}}
* {{देशध्वज|Burkina Faso}}
* {{देशध्वज|Democratic Republic of the Congo}} <small>(काँगो-किन्शासा)</small>
* {{देशध्वज|Djibouti}}
* {{देशध्वज|Egypt}}
* {{देशध्वज|France}}
* {{देशध्वज|Georgia}}
* {{देशध्वज|Guinea-Bissau}}
* {{देशध्वज|Guyana}}
* {{देशध्वज|Haiti}}
* {{देशध्वज|Kenya}}
* {{देशध्वज|Kyrgyzstan}}
* {{देशध्वज|Madagascar}}
* {{देशध्वज|Mali}}
* {{देशध्वज|Mauritania}}
* {{देशध्वज|Niger}}
* {{देशध्वज|Palestine}}
* {{देशध्वज|Russia}}
* {{देशध्वज|Romania}}
* {{देशध्वज|São Tomé and Príncipe}}
* {{देशध्वज|Senegal}}
* {{देशध्वज|Syria}}
* {{देशध्वज|Republic of China}} ([[तैवान]])
* {{देशध्वज|Tajikistan}}
* {{देशध्वज|Tunisia}}
* {{देशध्वज|Ukraine}}
* {{देशध्वज|Zimbabwe}}
{{colend}}
 
=== संसदीय प्रजासत्ताक ===
येथे सरकारच्या कार्यकारिणी शाखेचा प्रमुख पंतप्रधान असतो. ह्या प्रकारामध्ये राष्ट्राध्यक्षाला केवळ औपचारिक संविधानिक अधिकार असतात व त्याचे महत्त्व केवळ नाममात्र असते.
 
{{colbegin}}
* {{देशध्वज|Albania}}
* {{देशध्वज|Austria}}
* {{देशध्वज|Bangladesh}}
* {{देशध्वज|Bosnia and Herzegovina}}<ref>Collective presidency consisting of three members; one for each major ethnic group.</ref>
* {{देशध्वज|Bulgaria}}
* {{देशध्वज|Cape Verde}}
* {{देशध्वज|Croatia}}
* {{देशध्वज|Czech Republic}}
* {{देशध्वज|Dominica}}
* {{देशध्वज|East Timor}} <small>(Timor-Leste)</small>
* {{देशध्वज|Estonia}}
* {{देशध्वज|Ethiopia}}
* {{देशध्वज|Finland}}<ref>Formerly a semi-presidential republic, it's now a parliamentary republic according to David Arter, First Chair of Politics at Aberdeen University, who in his "Scandinavian Politics Today" (Manchester University Press, revised 2008), quotes Jaakko Nousiainen in "From semi-presidentialism to parliamentary government" in Scandinavian Political Studies 24 (2) p95-109 as follows: "There are hardly any grounds for the epithet 'semi-presidential'." Arter's own conclusions are only slightly more nuanced: "The adoption of a new constitution on 1 March 2000 meant that Finland was no longer a case of semi-presidential government other than in the minimalist sense of a situation where a popularly elected fixed-term president exists alongside a prime minister and cabinet who are responsible to parliament (Elgie 2004: 317)". According to the Finnish Constitution, the President has no possibility to rule the government without the ministerial approval, and substantially has not the power to disband the parliament under its own desire. Finland is actually represented by its Prime Minister, and not by its President, in the Council of the Heads of State and Government of the European Union.</ref>
* {{देशध्वज|Germany}}
* {{देशध्वज|Greece}}
* {{देशध्वज|Hungary}}
* {{देशध्वज|Iceland}}
* {{देशध्वज|India}}
* {{देशध्वज|Iraq}}
* {{देशध्वज|Ireland}}
* {{देशध्वज|Israel}}
* {{देशध्वज|Italy}}
* {{देशध्वज|Kiribati}}
* {{देशध्वज|Latvia}}
* {{देशध्वज|Lebanon}}
* {{देशध्वज|Libya}}
* {{देशध्वज|Lithuania}}
* {{देशध्वज|Macedonia}}
* {{देशध्वज|Malta}}
* {{देशध्वज|Mauritius}}
* {{देशध्वज|Moldova}}
* {{देशध्वज|Mongolia}}
* {{देशध्वज|Montenegro}}
* {{देशध्वज|Nepal}}
* {{देशध्वज|Pakistan}}
* {{देशध्वज|Poland}}
* {{देशध्वज|Portugal}}
* {{देशध्वज|Samoa}}
* {{देशध्वज|San Marino}}
* {{देशध्वज|Serbia}}
* {{देशध्वज|Singapore}}
* {{देशध्वज|Slovakia}}
* {{देशध्वज|Slovenia}}
* {{देशध्वज|Somalia}}
* {{देशध्वज|Trinidad and Tobago}}
* {{देशध्वज|Turkey}}
* {{देशध्वज|Vanuatu}}
{{colend}}
 
=== मिश्र प्रजासत्ताक प्रकार ===
राष्ट्रप्रमुख व सरकारप्रमुख एकत्रितपणे निवडला जातो. परंतु तो संसदेला उत्तरदायी नाही.
 
{{colbegin}}
* {{देशध्वज|Botswana}}<ref name="Combo">Combines aspects of a presidential system with aspects of a parliamentary system. The president is elected by parliament and holds a parliamentary seat, much like a prime minister, but is immune from a vote of no confidence, unlike a prime minister.</ref>
* {{देशध्वज|Marshall Islands}}
* {{देशध्वज|Federated States of Micronesia}}
* {{देशध्वज|Nauru}}
* {{देशध्वज|South Africa}}<ref name="Combo"/>
{{colend}}
 
=== संचालक पद्धत ===
संचालक पद्धतीमध्ये कार्यकारिणी समितीकडे प्रशासकीय अधिकार असतात. ही समिती संसदेद्वारे निवडली जाते.
{{colbegin}}
* {{देशध्वज|Switzerland}}
{{colend}}
 
=== संविधानिक एकाधिकारशाही ===
ह्या पद्धतीत राष्ट्रप्रमुख हा राजा किंवा राणीच्या स्वरूपात असतो. त्यांचे अधिकार संविधानिक कायद्याने आखून दिले आहेत.
 
==== संविधानिक एकाधिकारशाही व औपचारिक एकाधिकार ====
येथे सरकारच्या कार्यकारिणी शाखेचा प्रमुख पंतप्रधान असतो.<ref>[http://www.stortinget.no/no/In-English/About-the-Storting/The-Constitution/ Norwegian Parliament web page]</ref><ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/no.html#Govt CIA factbook on Norway]</ref> राष्ट्रप्रमुखाचे स्थान राजा/राणीकडे असते व ज्यांना केवळ औपचारिक अधिकार असतात.
 
{{colbegin}}
* {{देशध्वज|Andorra}}
* {{देशध्वज|Antigua and Barbuda}}<ref name="Commonwealthrealm">१६ एकाधिकारशाही राष्ट्रांपैकी एक. येथे [[युनायटेड किंग्डम]]ची राणी [[एलिझाबेथ दुसरी]] ही राष्ट्रप्रमुख आहे. ह्या देशांमध्ये पंतप्रधान हा सरकारप्रमुख असून तो कार्यकारिणी शाखेचा प्रमुख आहे. ह्या देशांना एकत्रितपणे [[राष्ट्रकुल परिषद|राष्ट्रकुल विश्व]] असे ओळखले जाते.</ref>
* {{देशध्वज|Australia}}<ref name="Commonwealthrealm"/>
* {{देशध्वज|Bahamas}}<ref name="Commonwealthrealm"/>
* {{देशध्वज|Barbados}}<ref name="Commonwealthrealm"/>
* {{देशध्वज|Belgium}}
* {{देशध्वज|Belize}}<ref name="Commonwealthrealm"/>
* {{देशध्वज|Cambodia}}
* {{देशध्वज|Canada}}<ref name="Commonwealthrealm"/>
* {{देशध्वज|Denmark}}
* {{देशध्वज|Grenada}}<ref name="Commonwealthrealm"/>
* {{देशध्वज|Jamaica}}<ref name="Commonwealthrealm"/>
* {{देशध्वज|Japan}}
* {{देशध्वज|Lesotho}}
* {{देशध्वज|Luxembourg}}
* {{देशध्वज|Malaysia}}
* {{देशध्वज|Netherlands}}
* {{देशध्वज|New Zealand}}<ref name="Commonwealthrealm"/>
* {{देशध्वज|Norway}}
* {{देशध्वज|Papua New Guinea}}<ref name="Commonwealthrealm"/>
* {{देशध्वज|Saint Kitts and Nevis}}<ref name="Commonwealthrealm"/>
* {{देशध्वज|Saint Lucia}}<ref name="Commonwealthrealm"/>
* {{देशध्वज|Saint Vincent and the Grenadines}}<ref name="Commonwealthrealm"/>
* {{देशध्वज|Solomon Islands}}<ref name="Commonwealthrealm"/>
* {{देशध्वज|Spain}}
* {{देशध्वज|Sweden}}
* {{देशध्वज|Thailand}}
* {{देशध्वज|Tuvalu}}<ref name="Commonwealthrealm"/>
* {{देशध्वज|United Kingdom}}<ref name="Commonwealthrealm"/>
{{colend}}
 
==== संविधानिक एकाधिकारशाही व कार्यशील राजा/राणी ====
पंतप्रधान सरकारप्रमुख असला तरीही राजा/राणीला महत्त्वाचे राजकीय अधिकार आहेत.
 
{{colbegin}}
* {{देशध्वज|Bahrain}}
* {{देशध्वज|Bhutan}}
* {{देशध्वज|Jordan}}
* {{देशध्वज|Kuwait}}
* {{देशध्वज|Liechtenstein}}
* {{देशध्वज|Monaco}}
* {{देशध्वज|Morocco}}
* {{देशध्वज|Tonga}}
* {{देशध्वज|United Arab Emirates}}<ref>The UAE's constitution establishes the state as a federation of emirates, with the federal president drawn from hereditary emirs, but each emirate in turn functions as an absolute monarchy</ref>
{{colend}}
 
=== संपूर्ण एकाधिकारशाही ===
येथील राजा/राणीची देशावर संपूर्ण पकड असून ते संविधानिक कायद्याला बांधील नाहीत.
{{colbegin}}
* {{देशध्वज|Brunei}}
* {{देशध्वज|UAE}}
* {{देशध्वज|Oman}}
* {{देशध्वज|Qatar}}
* {{देशध्वज|Saudi Arabia}}
* {{देशध्वज|Swaziland}}
* {{देशध्वज|Vatican City}}<ref name="Va">[[पोप]] हा येथील प्रमुख असून तो [[रोमन कॅथलिक चर्च]]चा पुढारी आहे.</ref>
{{colend}}
 
=== धर्मशाही ===
देश जेथे राष्ट्रप्रमुख [[धर्म]]ावर आधारित वर्गीकरणाद्वारे निवडला जातो..
 
* {{देशध्वज|Iran}}<ref name="Ir">इराणमध्ये अध्यक्षीय प्रजासत्ताक व धर्मशाही ह्या दोन्ही पद्धती अस्तित्वात आहेत.</ref>
* {{देशध्वज|Vatican City}}<ref name="Va" />
 
=== एक राजकीय पक्षाची सत्ता ===
येथे केवळ एकच राजकीय पक्ष अस्तित्वात असून संविधानाने ह्या पक्षाला संपूर्ण अधिकार दिले आहेत.
 
{{colbegin}}
* {{देशध्वज|Cuba}} <small>(क्युबन [[कम्युनिस्ट पक्ष]]) </small>
* {{देशध्वज|Democratic People's Republic of Korea}} <small>(उत्तर कोरिया)(कोरियाचा कामगार पक्ष) </small>
* {{देशध्वज|Eritrea}} <small>(अध्यक्षीय प्रजासत्ताक)</small>
* {{देशध्वज|Laos}} <small>लाओ कम्युनिस्ट पक्ष </small>
* {{देशध्वज|People's Republic of China}} <small>([[चीनचा कम्युनिस्ट पक्ष]])</small>
* {{देशध्वज|Sahrawi Republic}}
* {{देशध्वज|Turkmenistan}} <small>(तुर्कमेनिस्तान लोकशाही पक्ष) </small>
* {{देशध्वज|Vietnam}} <small>(व्हियेतनाम कम्युनिस्ट पक्ष) </small>
{{colend}}
 
=== लष्करी राजवट ===
येथे देशाची सत्ता लष्करी अधिकाऱ्यांच्या हातात असते.
 
{{colbegin}}
* {{देशध्वज|Fiji}}
{{colend}}
 
=== परिवर्तनीय ===
देश जेथे सत्तापरिवर्तन होत आहे.
{{colbegin}}
* {{देशध्वज|Eritrea}}
{{colend}}
 
== संदर्भ ==
{{संदर्भयादी}}
== हे सुद्धा पहा ==
[[जगातील देशांच्या राष्ट्रप्रमुख व सरकारप्रमुखांची यादी]]
 
[[वर्ग:सरकार| ]]
"https://mr.wikipedia.org/wiki/सरकार" पासून हुडकले