"सरकार" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक
Content deleted Content added
छो archiveदुवा संदर्भ त्रुटी सुधारली |
छो सांगकाम्याद्वारेसफाई |
||
ओळ ३:
प्रागैतिहासिक [[ग्रीस|ग्रीक]] [[तत्वज्ञान|तत्ववेत्ता]] [[प्लेटो]]ने पाच प्रकारांच्या सरकारांची चर्चा केली आहे. [[उच्चवर्गशाही]], [[धनवर्गशाही]] [[अल्पवर्गशाही]], [[लोकशाही]] व अत्याचारशाही.
== जगातील [[देश]] ==
[[
{{legend|#E0E000|अर्ध-अध्यक्षीय प्रजासत्ताक}}
{{legend|#FFA000|[[संसद]]ीय प्रजासत्ताक}}
ओळ १३:
{{legend|#AA6600|एकपक्षीय सरकार}}
{{legend|#6b8e23|संविधानिक सरकार बरखास्त झाले आहे.}}]]
[[
{{clear}}
== सरकार प्रकार ==
=== अध्यक्षीय प्रजासत्ताक ===
येथे [[राष्ट्राध्यक्ष]] सरकारचा कार्यशील भाग व सरकारच्या कार्यकारिणी शाखेचा प्रमुख असतो:
==== संपूर्ण अध्यक्षीय पद्धत ====
राष्ट्राध्यक्ष हा [[राष्ट्रप्रमुख]] तसेच [[सरकारप्रमुख]] असतो.
===== अध्यक्षीय सरकारे =====
{{colbegin}}
* {{देशध्वज|Afghanistan}}
* {{देशध्वज|Angola}}
* {{देशध्वज|Argentina}}
* {{देशध्वज|Benin}}
* {{देशध्वज|Bolivia}}
* {{देशध्वज|Brazil}}
* {{देशध्वज|Burundi}}
* {{देशध्वज|Chile}}
* {{देशध्वज|Colombia}}
* {{देशध्वज|Comoros}}
* {{देशध्वज|Republic of the Congo}} <small>(काँगो-ब्राझाव्हिल)</small>
* {{देशध्वज|Costa Rica}}
* {{देशध्वज|Cyprus}}
* {{देशध्वज|Dominican Republic}}
* {{देशध्वज|Ecuador}}
* {{देशध्वज|El Salvador}}
* {{देशध्वज|Gambia}}
* {{देशध्वज|Ghana}}
* {{देशध्वज|Guatemala}}
* {{देशध्वज|Honduras}}
* {{देशध्वज|Indonesia}}
* {{देशध्वज|Liberia}}
* {{देशध्वज|Malawi}}
* {{देशध्वज|Maldives}}
* {{देशध्वज|Mexico}}
* {{देशध्वज|Myanmar}}
* {{देशध्वज|Nicaragua}}
* {{देशध्वज|Nigeria}}
* {{देशध्वज|Palau}}
* {{देशध्वज|Panama}}
* {{देशध्वज|Paraguay}}
* {{देशध्वज|Philippines}}
* {{देशध्वज|Seychelles}}
* {{देशध्वज|Sierra Leone}}
* {{देशध्वज|South Sudan}}
* {{देशध्वज|Sudan}}
* {{देशध्वज|Suriname}}
* {{देशध्वज|United States}}
* {{देशध्वज|Uruguay}}
* {{देशध्वज|Venezuela}}
* {{देशध्वज|Zambia}}
{{colend}}
===== अध्यक्षीय सरकारे जेथे [[पंतप्रधान]] अस्तित्वात आहे. =====
{{colbegin}}
* {{देशध्वज|Armenia}}
* {{देशध्वज|Azerbaijan}}
* {{देशध्वज|Belarus}}
* {{देशध्वज|Cameroon}}
* {{देशध्वज|Central African Republic}}
* {{देशध्वज|Chad}}
* {{देशध्वज|Côte d'Ivoire}}
* {{देशध्वज|Guinea}}
* {{देशध्वज|Equatorial Guinea}}
* {{देशध्वज|Gabon}}
* {{देशध्वज|Kazakhstan}}
* {{देशध्वज|Mozambique}}
* {{देशध्वज|Namibia}}
* {{देशध्वज|Peru}}
* {{देशध्वज|Rwanda}}
* {{देशध्वज|South Korea}}
* {{देशध्वज|Sri Lanka}}<ref name="Both">While the office of prime minister exists, the president is both the head of state and government.</ref>
* {{देशध्वज|Tanzania}}
* {{देशध्वज|Togo}}
* {{देशध्वज|Uganda}}
* {{देशध्वज|Uzbekistan}}
* {{देशध्वज|Yemen}}
{{colend}}
==== अर्ध-अध्यक्षीय प्रकार ====
येथे राष्ट्राध्यक्ष व पंतप्रधान दोघांनाही संविधानिक अधिकार असतात. राष्ट्राध्यक्ष हा सरकारच्या कार्यकारिणी शाखेचा प्रमुख तर पंतप्रधान हा सरकारप्रमुख असतो.
{{colbegin}}
* {{देशध्वज|Algeria}}
* {{देशध्वज|Burkina Faso}}
* {{देशध्वज|Democratic Republic of the Congo}} <small>(काँगो-किन्शासा)</small>
* {{देशध्वज|Djibouti}}
* {{देशध्वज|Egypt}}
* {{देशध्वज|France}}
* {{देशध्वज|Georgia}}
* {{देशध्वज|Guinea-Bissau}}
* {{देशध्वज|Guyana}}
* {{देशध्वज|Haiti}}
* {{देशध्वज|Kenya}}
* {{देशध्वज|Kyrgyzstan}}
* {{देशध्वज|Madagascar}}
* {{देशध्वज|Mali}}
* {{देशध्वज|Mauritania}}
* {{देशध्वज|Niger}}
* {{देशध्वज|Palestine}}
* {{देशध्वज|Russia}}
* {{देशध्वज|Romania}}
* {{देशध्वज|São Tomé and Príncipe}}
* {{देशध्वज|Senegal}}
* {{देशध्वज|Syria}}
* {{देशध्वज|Republic of China}} ([[तैवान]])
* {{देशध्वज|Tajikistan}}
* {{देशध्वज|Tunisia}}
* {{देशध्वज|Ukraine}}
* {{देशध्वज|Zimbabwe}}
{{colend}}
=== संसदीय प्रजासत्ताक ===
येथे सरकारच्या कार्यकारिणी शाखेचा प्रमुख पंतप्रधान असतो. ह्या प्रकारामध्ये राष्ट्राध्यक्षाला केवळ औपचारिक संविधानिक अधिकार असतात व त्याचे महत्त्व केवळ नाममात्र असते.
{{colbegin}}
* {{देशध्वज|Albania}}
* {{देशध्वज|Austria}}
* {{देशध्वज|Bangladesh}}
* {{देशध्वज|Bosnia and Herzegovina}}<ref>Collective presidency consisting of three members; one for each major ethnic group.</ref>
* {{देशध्वज|Bulgaria}}
* {{देशध्वज|Cape Verde}}
* {{देशध्वज|Croatia}}
* {{देशध्वज|Czech Republic}}
* {{देशध्वज|Dominica}}
* {{देशध्वज|East Timor}} <small>(Timor-Leste)</small>
* {{देशध्वज|Estonia}}
* {{देशध्वज|Ethiopia}}
* {{देशध्वज|Finland}}<ref>Formerly a semi-presidential republic, it's now a parliamentary republic
* {{देशध्वज|Germany}}
* {{देशध्वज|Greece}}
* {{देशध्वज|Hungary}}
* {{देशध्वज|Iceland}}
* {{देशध्वज|India}}
* {{देशध्वज|Iraq}}
* {{देशध्वज|Ireland}}
* {{देशध्वज|Israel}}
* {{देशध्वज|Italy}}
* {{देशध्वज|Kiribati}}
* {{देशध्वज|Latvia}}
* {{देशध्वज|Lebanon}}
* {{देशध्वज|Libya}}
* {{देशध्वज|Lithuania}}
* {{देशध्वज|Macedonia}}
* {{देशध्वज|Malta}}
* {{देशध्वज|Mauritius}}
* {{देशध्वज|Moldova}}
* {{देशध्वज|Mongolia}}
* {{देशध्वज|Montenegro}}
* {{देशध्वज|Nepal}}
* {{देशध्वज|Pakistan}}
* {{देशध्वज|Poland}}
* {{देशध्वज|Portugal}}
* {{देशध्वज|Samoa}}
* {{देशध्वज|San Marino}}
* {{देशध्वज|Serbia}}
* {{देशध्वज|Singapore}}
* {{देशध्वज|Slovakia}}
* {{देशध्वज|Slovenia}}
* {{देशध्वज|Somalia}}
* {{देशध्वज|Trinidad and Tobago}}
* {{देशध्वज|Turkey}}
* {{देशध्वज|Vanuatu}}
{{colend}}
=== मिश्र प्रजासत्ताक प्रकार ===
राष्ट्रप्रमुख व सरकारप्रमुख एकत्रितपणे निवडला जातो. परंतु तो संसदेला उत्तरदायी नाही.
{{colbegin}}
* {{देशध्वज|Botswana}}<ref name="Combo">Combines aspects of a presidential system with aspects of a parliamentary system. The president is elected by parliament and holds a parliamentary seat, much like a prime minister, but is immune from a vote of no confidence, unlike a prime minister.</ref>
* {{देशध्वज|Marshall Islands}}
* {{देशध्वज|Federated States of Micronesia}}
* {{देशध्वज|Nauru}}
* {{देशध्वज|South Africa}}<ref name="Combo"/>
{{colend}}
=== संचालक पद्धत ===
संचालक पद्धतीमध्ये कार्यकारिणी समितीकडे प्रशासकीय अधिकार असतात. ही समिती संसदेद्वारे निवडली जाते.
{{colbegin}}
* {{देशध्वज|Switzerland}}
{{colend}}
=== संविधानिक एकाधिकारशाही ===
ह्या पद्धतीत राष्ट्रप्रमुख हा राजा किंवा राणीच्या स्वरूपात असतो. त्यांचे अधिकार संविधानिक कायद्याने आखून दिले आहेत.
==== संविधानिक एकाधिकारशाही व औपचारिक एकाधिकार ====
येथे सरकारच्या कार्यकारिणी शाखेचा प्रमुख पंतप्रधान असतो.<ref>[http://www.stortinget.no/no/In-English/About-the-Storting/The-Constitution/ Norwegian Parliament web page]</ref><ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/no.html#Govt CIA factbook on Norway]</ref> राष्ट्रप्रमुखाचे स्थान राजा/राणीकडे असते व ज्यांना केवळ औपचारिक अधिकार असतात.
{{colbegin}}
* {{देशध्वज|Andorra}}
* {{देशध्वज|Antigua and Barbuda}}<ref name="Commonwealthrealm">१६ एकाधिकारशाही राष्ट्रांपैकी एक. येथे [[युनायटेड किंग्डम]]ची राणी [[एलिझाबेथ दुसरी]] ही राष्ट्रप्रमुख आहे. ह्या देशांमध्ये पंतप्रधान हा सरकारप्रमुख असून तो कार्यकारिणी शाखेचा प्रमुख आहे. ह्या देशांना एकत्रितपणे [[राष्ट्रकुल परिषद|राष्ट्रकुल विश्व]] असे ओळखले जाते.</ref>
* {{देशध्वज|Australia}}<ref name="Commonwealthrealm"/>
* {{देशध्वज|Bahamas}}<ref name="Commonwealthrealm"/>
* {{देशध्वज|Barbados}}<ref name="Commonwealthrealm"/>
* {{देशध्वज|Belgium}}
* {{देशध्वज|Belize}}<ref name="Commonwealthrealm"/>
* {{देशध्वज|Cambodia}}
* {{देशध्वज|Canada}}<ref name="Commonwealthrealm"/>
* {{देशध्वज|Denmark}}
* {{देशध्वज|Grenada}}<ref name="Commonwealthrealm"/>
* {{देशध्वज|Jamaica}}<ref name="Commonwealthrealm"/>
* {{देशध्वज|Japan}}
* {{देशध्वज|Lesotho}}
* {{देशध्वज|Luxembourg}}
* {{देशध्वज|Malaysia}}
* {{देशध्वज|Netherlands}}
* {{देशध्वज|New Zealand}}<ref name="Commonwealthrealm"/>
* {{देशध्वज|Norway}}
* {{देशध्वज|Papua New Guinea}}<ref name="Commonwealthrealm"/>
* {{देशध्वज|Saint Kitts and Nevis}}<ref name="Commonwealthrealm"/>
* {{देशध्वज|Saint Lucia}}<ref name="Commonwealthrealm"/>
* {{देशध्वज|Saint Vincent and the Grenadines}}<ref name="Commonwealthrealm"/>
* {{देशध्वज|Solomon Islands}}<ref name="Commonwealthrealm"/>
* {{देशध्वज|Spain}}
* {{देशध्वज|Sweden}}
* {{देशध्वज|Thailand}}
* {{देशध्वज|Tuvalu}}<ref name="Commonwealthrealm"/>
* {{देशध्वज|United Kingdom}}<ref name="Commonwealthrealm"/>
{{colend}}
==== संविधानिक एकाधिकारशाही व कार्यशील राजा/राणी ====
पंतप्रधान सरकारप्रमुख असला तरीही राजा/राणीला महत्त्वाचे राजकीय अधिकार आहेत.
{{colbegin}}
* {{देशध्वज|Bahrain}}
* {{देशध्वज|Bhutan}}
* {{देशध्वज|Jordan}}
* {{देशध्वज|Kuwait}}
* {{देशध्वज|Liechtenstein}}
* {{देशध्वज|Monaco}}
* {{देशध्वज|Morocco}}
* {{देशध्वज|Tonga}}
* {{देशध्वज|United Arab Emirates}}<ref>The UAE's constitution establishes the state as a federation of emirates, with the federal president drawn from hereditary emirs, but each emirate in turn functions as an absolute monarchy</ref>
{{colend}}
=== संपूर्ण एकाधिकारशाही ===
येथील राजा/राणीची देशावर संपूर्ण पकड असून ते संविधानिक कायद्याला बांधील नाहीत.
{{colbegin}}
* {{देशध्वज|Brunei}}
* {{देशध्वज|UAE}}
* {{देशध्वज|Oman}}
* {{देशध्वज|Qatar}}
* {{देशध्वज|Saudi Arabia}}
* {{देशध्वज|Swaziland}}
* {{देशध्वज|Vatican City}}<ref name="Va">[[पोप]] हा येथील प्रमुख असून तो [[रोमन कॅथलिक चर्च]]चा पुढारी आहे.</ref>
{{colend}}
=== धर्मशाही ===
देश जेथे राष्ट्रप्रमुख [[धर्म]]ावर आधारित वर्गीकरणाद्वारे निवडला जातो..
* {{देशध्वज|Iran}}<ref name="Ir">इराणमध्ये अध्यक्षीय प्रजासत्ताक व धर्मशाही ह्या दोन्ही पद्धती अस्तित्वात आहेत.</ref>
* {{देशध्वज|Vatican City}}<ref name="Va" />
=== एक राजकीय पक्षाची सत्ता ===
येथे केवळ एकच राजकीय पक्ष अस्तित्वात असून संविधानाने ह्या पक्षाला संपूर्ण अधिकार दिले आहेत.
{{colbegin}}
* {{देशध्वज|Cuba}} <small>(क्युबन [[कम्युनिस्ट पक्ष]]) </small>
* {{देशध्वज|Democratic People's Republic of Korea}} <small>(उत्तर कोरिया)(कोरियाचा कामगार पक्ष) </small>
* {{देशध्वज|Eritrea}} <small>(अध्यक्षीय प्रजासत्ताक)</small>
* {{देशध्वज|Laos}} <small>लाओ कम्युनिस्ट पक्ष </small>
* {{देशध्वज|People's Republic of China}} <small>([[चीनचा कम्युनिस्ट पक्ष]])</small>
* {{देशध्वज|Sahrawi Republic}}
* {{देशध्वज|Turkmenistan}} <small>(तुर्कमेनिस्तान लोकशाही पक्ष) </small>
* {{देशध्वज|Vietnam}} <small>(व्हियेतनाम कम्युनिस्ट पक्ष) </small>
{{colend}}
=== लष्करी राजवट ===
येथे देशाची सत्ता लष्करी अधिकाऱ्यांच्या हातात असते.
{{colbegin}}
* {{देशध्वज|Fiji}}
{{colend}}
=== परिवर्तनीय ===
देश जेथे सत्तापरिवर्तन होत आहे.
{{colbegin}}
* {{देशध्वज|Eritrea}}
{{colend}}
== संदर्भ ==
{{संदर्भयादी}}
== हे सुद्धा पहा ==
[[जगातील देशांच्या राष्ट्रप्रमुख व सरकारप्रमुखांची यादी]]
[[वर्ग:सरकार| ]]
|