"कडुलिंब" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

'''लिंब''' (किंवा '''कडुलिंब''', बाळंतलिंब; शास्त्रीय नाव: ''Azadirachta indica''; कुळ : Meliaceae) हा भारतीय उपखंडातील [[पाकिस्तान]], [[भारत]], [[नेपाळ]] व [[बांगलादेश]] या देशात आढळणारा एक [[वृक्ष]] आहे. या वृक्षाची पाने कडू असल्याने त्याला कडुनिंब म्हटले जाते.

 

कडुलिंब हा मोठा, ३०-६० फूट उंच वाढणारा छायादार [[वृक्ष]] आहे. याला साधारणत: ९ ते १५ इंच लांब देठ व त्यास सम अंतरावर, हिरव्या रंगाची २-३ सेंटिमीटर लांबीची, टोकदार, करवतीसारखे दाते असणारी ९ ते १५ पाने येतात . पानांच्या दोन्ही बाजू वेगवेगळ्या (oblique leaf ) सुरू होतात. कडुलिंबाची [[फुले]] पांढरी, लहान व सुगंधित असतात. तर [[फळे]] आधी हिरवी व पिकल्यावर पिवळी होतात. जवळपास ३-४ मिलिमीटर लांब असलेल्या या फळांत प्रत्येकी एक [[बी]] असते.त्या बियांना [[निंबोळी]] किंवा लिंबोणी असे म्हणतात. कडुलिंबाच्या लाकडाचा वापर इमारतीत व पेट्या वगैरे बनविण्यासाठी होतो.

 

कढुनिंब हे संपूर्ण भारतात आढळणारे, नैसर्गिकरीत्या उगवणारे, एक बहूपयोगी झाड आहे. याला लिंबाच्या रंगाची छोटी छोटी कडू चवीची फळे लागतात, म्हणून याचे नाव कडूलिंब. या झाडाची [[पाने]], [[फळे]], [[बिया]], [[साल]], [[मुळे]] सर्चव कडू असतात. याच्या अनेक उपयोगांमुळे हे सर्वांचे आवडते झाड आहे. कडू असल्यामुळे 'जंतुघ्न'हा याचा गुणधर्म पशु-[[पक्षी]], पीक, मानव या सर्वांसाठी वापरला जातो. गुढीपाडव्याच्या शुभ दिवशी याची कोवळी पाने, फुले, लहान कोवळी फळे, [[जिरे]], [[मिरे]],सैन्धव [[मीठ]], [[ओवा]], [[गूळ]], [[हिंग]], [[चिंच]] हे सर्व एकत्र वाटून त्याची गोळी करून खातात.कडुलिंबाचे झाड मोठे म्हणजे सर्वसाधारणपणे आठ ते दहा मीटर उंच वाढते. याचे खोड सरळ वाढते; नंतर याला फांद्या फुटतात.या झाडाची साल काळी व खडबडीत असते. याची पाने हिरवी,मध्यम आकाराची व लांबट असतात. पानाच्या कडेने नक्षी असते. एका काडीला दहा ते बारा पाने येतात. पानाचा देठ बारीक असतो. चव कडू असते.

 

 

==गुणधर्म==