"भाऊ दाजी लाड वस्तुसंग्रहालय" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक
Content deleted Content added
संतोष दहिवळ (चर्चा | योगदान) No edit summary |
ज यांनी केलेला प्र भं खूणपताका: २०१७ स्रोत संपादन |
||
ओळ १:
{{प्रताधिकारित मजकूर शंका
मुबईतील भायखळा रेल्वे स्थानकाच्या पूर्वेस ७ मिनिटांच्या अंतरावरील राणीचा बाग आहे. त्याच्या प्रवेशद्वारीच डावीकडे हे [[भाऊ दाजी लाड]] वस्तुसंग्रहालय (जुने नाव राणी व्हिक्टोरिया आणि प्रिन्स अल्बर्ट म्युझियम) आहे. या इमारतीचें बांधकाम इटालियन रेनेसान्स शैलीचें असून त्यात भव्यतेबरोबर कलात्मकताही जाणवते. इ.स. १८५७ साली सर्वसामान्यांसाठी हे संग्रहालय खुले करण्यात आले.<ref name="bbc._कुठे">{{Cite websantosh | शीर्षक = कुठे आहे पेशव्यांनी तयार केलेला मुंबईचा नकाशा? | अनुवादित शीर्षक = | लेखक = | काम = BBC News मराठी | दिनांक = | अॅक्सेसदिनांक = 20-05-2018 | दुवा = https://www.bbc.com/marathi/india-44157512 | भाषा = mr | अवतरण = 'व्हिक्टोरिया आणि अल्बर्ट म्युझियम' नावानं सुरुवातीला हे संग्रहालय ओळखलं जायचं. 1975मध्ये या संग्रहालयाच्या संस्थापकांपैकी एक असलेले डॉ. रामकृष्ण विठ्ठल उर्फ भाऊ दाजी लाड यांच्या स्मरणार्थ त्याचं नाव या संग्रहालयास देण्यात आलं. }}</ref> ▼
| कॉपीव्हायो-वृत्तांत=https://tools.wmflabs.org/copyvios?lang=mr&project=wikipedia&oldid=1596032&action=compare&url=https%3A%2F%2Fwww.loksatta.com%2Fvasturang-news%2Fhistorical-treasure-of-culture-305160%2F
▲| मजकूर = मुबईतील भायखळा रेल्वे स्थानकाच्या पूर्वेस ७ मिनिटांच्या अंतरावरील राणीचा बाग आहे. त्याच्या प्रवेशद्वारीच डावीकडे हे [[भाऊ दाजी लाड]] वस्तुसंग्रहालय (जुने नाव राणी व्हिक्टोरिया आणि प्रिन्स अल्बर्ट म्युझियम) आहे. या इमारतीचें बांधकाम इटालियन रेनेसान्स शैलीचें असून त्यात भव्यतेबरोबर कलात्मकताही जाणवते. इ.स. १८५७ साली सर्वसामान्यांसाठी हे संग्रहालय खुले करण्यात आले.<ref name="bbc._कुठे">{{Cite websantosh | शीर्षक = कुठे आहे पेशव्यांनी तयार केलेला मुंबईचा नकाशा? | अनुवादित शीर्षक = | लेखक = | काम = BBC News मराठी | दिनांक = | अॅक्सेसदिनांक = 20-05-2018 | दुवा = https://www.bbc.com/marathi/india-44157512 | भाषा = mr | अवतरण = 'व्हिक्टोरिया आणि अल्बर्ट म्युझियम' नावानं सुरुवातीला हे संग्रहालय ओळखलं जायचं. 1975मध्ये या संग्रहालयाच्या संस्थापकांपैकी एक असलेले डॉ. रामकृष्ण विठ्ठल उर्फ भाऊ दाजी लाड यांच्या स्मरणार्थ त्याचं नाव या संग्रहालयास देण्यात आलं. }}</ref>
इतिहास, भूगोल, साहित्य, लोकजीवन, कलाकृती यांची सविस्तर माहिती एकाच ठिकाणी उपलब्ध व्हावी या हेतूने हे वस्तुसंग्रहालय उभे राहिले आहे. मुंबईतील पहिले व कोलकाता, चेन्नईनंतर तिसरा क्रमांक या वस्तुसंग्रहालयाला आहे. मुंबई इलाख्याच्या अखत्यारीतीतील गव्हर्नमेन्ट सेंट्रल इकॉनॉमिक म्युझियम असे त्याचे प्रारंभी नाव होते. कालांतराने मुंबई महापालिका आणि नॅशनल ट्रस्ट फॉर आर्ट्‌स अ‍ॅन्ड कल्चरल हेरिटेज यांच्यात अखेरीस करार होऊन वारसा वास्तुसंवर्धन मार्गदर्शक तत्त्वप्रणालीनुसार इमारत आणि परिसराची पुनर्रचना करण्यात आली.
Line ११ ⟶ १३:
इमारतीत प्रवेश करण्याआधी सभोवतालच्या शिल्पाकृती पाहून घ्याव्यात. मुंबई शहरातील ब्रिटिशकालीन मान्यवरांचे पुतळे येथे जतन करून ठेवले आहेत. त्यात पूर्वी मेट्रो चित्रपट गृहासमोरील असलेला फिट्झगेराल्डचा भलामोठा दिवा व कारंजेही आहेच. घारापुरी लेणी समूहातील प्रचंड दगडी हत्ती व एक तोफही आहे.
===मुंबईतील मूळ जागेवरून येथे आणलेले पुतळे===▼
लॉर्ड हार्डिग्स (गव्हर्नर जनरल; मूळ ठिकाण - अपोलो बंदर, मुंबई), एडविन एस. मॉनटाग्यू (मॅजेस्टी प्रिन्सिपल ॲन्ड सेक्रेटरी ऑफ स्टेट ऑफ इंडिया - मूळ ठिकाण - मरिन लाईन्स मैदान), डॉ. थॉमस ब्लाने (पब्लिक सर्व्हिस, मूळ ठिकाण - फोर्ट), सर रिचर्ड टेम्पल बॅरोनेट (गव्हर्नर ऑफ बॉम्बे, मूळ ठिकाण - एस्प्लेनेड, मुंबई), लॉर्ड मक्यूस ऑफ व्हॅलेस्टी (गव्हर्नर जनरल ऑफ इंडिया, मूळ ठिकाण - फोर्ट, मुंबई), लॉर्ड सँडहर्स्ट (गव्हर्नर जनरल, मूळ ठिकाण एस्प्लेनेड, मुंबई), क्वीन व्हिक्टोरिया (ब्रिटनची राणी, मूळ ठिकाण - फोर्ट.) असे विविध ठिकाणांहून आणलेले पुतळे संग्रहालयाबाहेर आहेत. ▼
==संग्रहालयाच्या अंतर्भागात==
ओळ २०:
तळमजल्याचे प्रचंड दालन म्हणजे ब्रिटिश आणि भारतीय संस्थांनी वातावरणाची आठवण करून देणारे आहे. आकर्षक मांडणीतून विविध वस्तूंचे सादरीकरण व त्यासोबतची माहितीपत्रके यामुळे मार्गदर्शकाची जरुरीच भासत नाही. या औद्योगिक कलादालनात प्राण्यांच्या शिंगापासून तयार केलेल्या नक्षीयुक्त वस्तू, आकर्षक माती- धातूची भांडी, लाकूड शंख-शिंपल्यावरील कलाकुसर आणि अनेक धातूंच्या मूर्तीनी हे दालन सजलेले आहे. पक्षी-प्राण्यांच्या कातडय़ासाठी त्रावणकोर महाराजा आणि सावंतवाडी नरेशांकडून निधी मिळाला आहे.
या दालनांत प्रामुख्याने म्हैस आणि गवा यांच्या शिंगापासून बनविलेल्या वस्तू, नक्षीकाम केलेली माती आणि विविध धातूंची भांडी, हस्तिदंतावर केलेली कलाकुसर, लाकडावर प्राण्यांच्या हाडांवर, शंख शिंपल्यांवर केलेली कलाकुसर, विविध धातूंपासून मूर्ती, राधा-कृष्ण आदींची विविध शैलीतील चित्रे अशा अनेक वस्तूंचे सुरेख मांडणी करण्यात आलेली आहे. याच दालनाच्या मध्यभागी माऊट स्टुअर्ट एलफिस्टन (मुंबईचा गव्हर्नर १८१९-१८२७), प्रिन्स अल्बर्ट आणि क्वीन व्हिक्टोरिया (ब्रिटनची राणी १८३७-१९०२) आणि डेव्हिड ससून यांचे पुतळे ठेवण्यात आले आहेत.▼
==संस्थापकांचे दालन==
Line ३० ⟶ २९:
==कमलनयन बजाज कलादालन==
येथे कपडय़ावरील अप्रतिम कलाकुसर, मुंबईतील कापड गिरण्या व त्याचा परिसर, त्या काळचे लोअर परळ रेल्वेस्थानक आणि आता दुर्मीळ वाटणारा बिडाचा जिना ही या दालनाची वैशिष्ट्ये आहेत.
}}
▲या दालनांत प्रामुख्याने म्हैस आणि गवा यांच्या शिंगापासून बनविलेल्या वस्तू, नक्षीकाम केलेली माती आणि विविध धातूंची भांडी, हस्तिदंतावर केलेली कलाकुसर, लाकडावर प्राण्यांच्या हाडांवर, शंख शिंपल्यांवर केलेली कलाकुसर, विविध धातूंपासून मूर्ती, राधा-कृष्ण आदींची विविध शैलीतील चित्रे अशा अनेक वस्तूंचे सुरेख मांडणी करण्यात आलेली आहे. याच दालनाच्या मध्यभागी माऊट स्टुअर्ट एलफिस्टन (मुंबईचा गव्हर्नर १८१९-१८२७), प्रिन्स अल्बर्ट आणि क्वीन व्हिक्टोरिया (ब्रिटनची राणी १८३७-१९०२) आणि डेव्हिड ससून यांचे पुतळे ठेवण्यात आले आहेत.
▲===मुंबईतील मूळ जागेवरून येथे आणलेले पुतळे===
▲लॉर्ड हार्डिग्स (गव्हर्नर जनरल; मूळ ठिकाण - अपोलो बंदर, मुंबई), एडविन एस. मॉनटाग्यू (मॅजेस्टी प्रिन्सिपल ॲन्ड सेक्रेटरी ऑफ स्टेट ऑफ इंडिया - मूळ ठिकाण - मरिन लाईन्स मैदान), डॉ. थॉमस ब्लाने (पब्लिक सर्व्हिस, मूळ ठिकाण - फोर्ट), सर रिचर्ड टेम्पल बॅरोनेट (गव्हर्नर ऑफ बॉम्बे, मूळ ठिकाण - एस्प्लेनेड, मुंबई), लॉर्ड मक्यूस ऑफ व्हॅलेस्टी (गव्हर्नर जनरल ऑफ इंडिया, मूळ ठिकाण - फोर्ट, मुंबई), लॉर्ड सँडहर्स्ट (गव्हर्नर जनरल, मूळ ठिकाण एस्प्लेनेड, मुंबई), क्वीन व्हिक्टोरिया (ब्रिटनची राणी, मूळ ठिकाण - फोर्ट.) असे विविध ठिकाणांहून आणलेले पुतळे संग्रहालयाबाहेर आहेत.
== संदर्भ आणि नोंदी ==
| |||