"वारली" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक
Content deleted Content added
आर्या जोशी (चर्चा | योगदान) |
आर्या जोशी (चर्चा | योगदान) लेखात आवश्यक सुधारणा केली. |
||
ओळ १०:
वारली या नावाच्या व्युत्पत्तीबद्दल विद्वानांत मतैक्य नाही आणि तत्संबंधी अनेक कथा, दंतकथा व वदंता प्रसृत झाल्या आहेत. प्राचीन साहित्यातही या जमातीचे भिन्न नावांनी उल्लेख आढळतात. कात्यायनाने वार्तिकात निषाद, व्यास व वरूड या तीन अनार्य जमातींचा उल्लेख केला आहे. त्यांपैकी वरूड म्हणजे वारली होत, असे वि. का. राजवाडे यांनी महिकावतीच्या बखरीत म्हटले आहे. 'वरूड' शब्दावरून वरुडाई-वारुली-वारली अशी त्यांनी व्युत्पत्ती दिली आहे. डॉ. विल्सन यांच्या मते दक्षिणेतील सात कोकणांपैकी वरलाट ह्या कोकणात राहणारे ते वारली, अशी या शब्दाची व्युत्पत्ती आहे. आर्. इ. एन्थोवेन व लॅथॅम हे वारली ही भिल्लांचीच एक पोटजात असल्याचे नमूद करतात.
==वारली
* नवी दिल्ली येथील आनंदग्राम येथे वारली संस्कृतीचे संग्रहालय आहे. तेथे वारली चित्रे आहेत.
* यशोधरा दालमिया यांच्या पुस्तकात पुस्तकात वारली चित्रांच्या प्रतिकृती आहेत. मूळ चित्रे इ.स.पू. २५०० ते ३००० वर्षांपूर्वीची असावीत. मध्य प्रदेशातील भीमबेटका तेथील खडकांवरील चित्रे इ.स.पू. ५०० ते १०००० या काळातली असावीत.
[[जिव्या सोमा म्हसे]] या वारली चित्रकलाकाराने वारली चित्रकला जगभरात पोहोचविली.
==वारली चित्रकला==
या चित्रांमधे एक वर्तुळ, एक त्रिकोण आणि एक चौरस असतो. ही अत्यंत प्राथमिक भित्तिचित्रे अतिशय मूलभूत समजली जातात.
विधी चित्रे ही बहुधा झोपड्यांमध्ये आढळतात. भिंती बनवण्यासाठी, झाडाच्या फांद्या, माती आणि आणि शेण यांचे मिश्रण वापरले आहे. लाल गेरूने रंगविलेली भिंत वारली
▲चित्रांमधे एक वर्तुळ, एक त्रिकोण आणि एक चौरस असतो. ही अत्यंत प्राथमिक भित्तिचित्रे अतिशय मूलभूत समजली जातात. चित्रकाराच्या निसर्ग निरीक्षणातून सूर्य आणि चंद्र, पर्वत आणि मर्मभेदक झाडे दिसतात. केवळ चौरसाच्या आकइतीत भिन्न तर्कशास्त्राचे पालन केलेले दिसते आणि हा मानवी शोध असल्याचे कळते. प्रत्येक धार्मिक विधी चित्रकलेत दोन प्रकारच्या चौकटी म्हणून ओळखले चौरस आहेत.देवचौक आणि लग्नचौक. या विधी पेंटिंगचा मध्यवर्ती भाग विशेषकरून शिकार, मासेमारी आणि शेती, उत्सव आणि नृत्य, झाडे आणि प्राणी अशा दृश्यांना वेढला आहे. मानवी आणि प्राणी दोन त्रिकोणाद्वारे प्रस्तुत केले जातात; वरचा त्रिकोण म्हणजे पोट आणि खालचा लहान त्रिकोण म्हणजे ओटीपोट. ही चिञे काढण्यात मला आनंद मिळतेा.
▲विधी चित्रे ही बहुधा झोपड्यांमध्ये आढळतात. भिंती बनवण्यासाठी, झाडाच्या फांद्या, माती आणि आणि शेण यांचे मिश्रण वापरले आहे. लाल गेरूने रंगविलेली भिंत वारली पेंटिंगची पार्श्वभूमी असते.. वारली त्यांच्या पेंटिंग फक्त पांढरा वापरतात. एक पांढरे रंगद्रव्य आणि घट्टपणा यावा म्हणून तांदुळाच्या पिठाची पेस्ट आणि डिंक असतो. ब्रश म्हणून दातांनी चावलेली बांबूची लवचीक काडी वापरतात. भित्तिचित्रे फक्त विवाहसोहळ्यासारख्या विशेष प्रसंगी काढली जातात. जेव्हा १९७० मध्ये या विधिचित्रकलेने मूलगामी वळण घेतले. आणि या चित्रकलेची ओळख जगभर झाली.
==आदिवासी सांस्कृतिक बौद्धिक मालमत्ता==
|