"कथक" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक
Content deleted Content added
आर्या जोशी (चर्चा | योगदान) लेखात आवश्यक सुधारणा केली. |
आर्या जोशी (चर्चा | योगदान) लेखात आवश्यक भर घातली. |
||
ओळ ८:
==कथक शब्दाचे अर्थ==
ब्रह्म पुराणात अभिनेता, गायक, नर्तक यांना 'कथक' असे संबोधले आहे. पाली भाषेत 'कथको' याचा अर्थ उपदेशक असा आहे. नेपाळी भाषेत 'कथिको'असा शब्द व्याख्याता या अर्थी दिसून येतो. संगीत रत्नाकर या ग्रंथाच्या नृत्याध्यायामधे 'कथक'हा शब्द अला आहे.
==इतिहास==
कथावाचकांद्वारे मंदिरांमधे पौराणिक कथा सांगितल्या जात.त्यानंतरच्या कीर्तनात नट मंडळी नृत्य करीत असत. काही सामाजिक कारणांमुळे या नटमंडळींवर तत्कालीन परिस्थितीत बहिष्कार टाकला गेला ज्यामुळे यांनी स्वतःच कथा सांगून नृत्य करण्यास प्रारंभ केला ज्यावर त्यांची उपजीविका होत राहिली.यामध्ये ब्राह्मण वर्णीय कलाकार अधिक होते त्यांना यामुळे 'कत्थक'असे संबोधण्यात येऊ लागले. आचार्यांच्या मार्गदर्शनाने या समाजगटाने नृत्याची शास्रीय पद्धती व परिभाषा आत्मसात केली आणि नृत्यप्रधान अंगाने त्यांनी कृष्णाच्या लीलांचे सादरीकरण करण्यास सुरुवात केली.
कथकची तीन प्रमुख घराणी सांगितले जातात - जयपूर, लखनउ आणि बनारस. याच बरोबर फारसे प्रचलित नसलेले राईगढ् घराणे हि सांगितले जाते. इतर् शास्त्रिय न्रुत्य प्रकारांच्या तुलनेत कथक मध्ये पाय ताठ ठेवले जातात. हा कथक वरिल मुघल प्रभावामुळे झालेला बदल आहे असे मानले जाते.
|