"विकिपीडिया:परिचय" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

Content deleted Content added
Mahitgar (चर्चा | योगदान)
No edit summary
ओळ १:
दुसरे मराठा इंग्रज युध्द आसई या गावी जुई या नदीच्या काठावर झाले होते यात महाराजा यशवंतराव होळकर,दुसरे रघूजी भोसले,दौलतराव शिंदे
[[File:Wikipedia-logo-mr.png|220px|right]]
तर इंग्रज सेनापती वेलेस्ली यांच्यात युध्द झाले
'''[[विकिपीडिया]]''' मध्ये आपले सहर्ष स्वागत आहे! हा लेख विकिपीडिया या संकल्पनेचा परिचय करून देईल. विकिपीडियामधील इतर मदतलेख [[Help|मदत मुख्यालयात]] उपलब्ध आहेत तसेच आपल्याला काही शंका असतील तर त्या [[मदतकेंद्र]] येथे विचारा.
सदरील युध्द इतिहासात दुसरे मराठा इंग्रज युध्द म्हणून प्रसिध्द आहे दि 23 सप्टेबंर 1803 रोजी झालेले हे युध्द इंग्रजासाठी काळे युध्द होते त्यात मोठ्या संख्येने इंग्रज मारले गेले होते
 
अशा आशयाच्या माहितीऐवजी युध्दाचे ठिकाण एकाच तारखेला दोन ठिकाणी दाखवत असल्याने वाचकांचा गोंधळ होतो
[[विकिपीडिया]] हा [[विकिपीडिया]] वाचकांनीच एकत्रितपणे [[आंतरजाल|इंटरनेट]] वर संपादित केलेला [[मुक्‍त ज्ञानकोश]] आहे. हे [[विकी]] वेबपेज आहे याचा अर्थ कुणीही (अगदी तुम्हीसुद्धा,) ह्या वेबपेजची बहुतेक पाने/लेख -अगदी हे पानसुद्धा- वर '[[संपादन]]' लिहिलेल्या कळीवर टिचकी मारुन [[संपादन]] सुरू करू शकता.
23/09/1803 रोजी आष्टी ऐवजी आसई ला झाली असा बदल करावा राघोजी नसुन रघुजी हे नाव दुरुस्त करावे
 
बिनधास्तपणे आपल्यास अवगत असलेल्या ज्ञानाच्या परिचयाचा लाभ स्वयंसेवी सहकारी पद्धतीने इंटरनेट आणि [[विकिपीडिया]] वापरून इतरांना करून द्या.
 
==परिचय==
'''अशा विश्वाचे स्वप्न पहा, की ज्यात, प्रत्येक मनुष्यमात्र संपूर्ण ज्ञानाच्या गोळाबेरजेत 'मुक्तपणे देवाणघेवाण' करू शकेल. तशी आमची बांधिलकी आहे.''' [[विकिपीडिया]] (www.wikipedia.org) हा एक मुक्‍त ज्ञानकोश आहे. [[विकी]]तंत्रज्ञानावर आधारित '''[[:mw:MediaWiki/mr|मिडीयाविकि]]''' हे सॉफ्टवेअर वापरून हा [[ज्ञानकोश]] तयार केला आहे. '''[[:wikimedia:|विकिमिडीया फाउंडेशन]]''' ही विनानफ्याच्या तत्त्वावर चालणारी संस्था ह्या ज्ञानकोशाच्या व्यवस्थेचे आणि नियंत्रणाचे काम पाहत आहे.
 
हा मुक्‍त ज्ञानकोश जगातील सर्व भाषांमध्ये लिहिला जात आहे, मराठीचा पण यात समावेश आहे. या मुक्‍त ज्ञानकोशाचे वैशिष्ट्य हया ज्ञानकोशाचे कुणीही सहज संपादन करु शकते. इंग्रजी विकिपीडिया १५ जानेवारी २००१ ला सुरू झाला तर '''मराठी विकिपीडियाची स्थापना १ मे २००३ ला झाली.''' मराठी जाणणारे अनेकजण यास सक्रिय हातभार लावत आहेत.
 
[[विकिपीडिया]]शिवाय, बहुभाषी डिक्शनरीकरिता '''[[:wikt:|विक्शनरी]]''', मूळ दस्तावेज, पुस्तके, पाण्‍डूलिपी आणि स्रोत इत्यादीकरिता [http://wikisource.org/wiki/मुख्यपृष्ठ:मराठी विकिस्रोत], तर नवीन पुस्तकांच्या निर्मितीकरता '''[[:b:|विकिबुक्स]]''', अवतरणांच्या संचयाकरिता '''[[:q:|विकिक्वोट्स]]''', बातम्यांकरिता [[:wikinews:|विकिन्यूज]], चित्र छायाचित्र ध्वनी आणि चलचित्रमुद्रीका आणि इतर फाईल्सच्या संचयाकरिता '''[[:commons:मुखपृष्ठ|विकिकॉमन्स]]''' इत्यादी सहप्रकल्पांसोबतच विकिमिडीया फाऊंडेशन [[:Wikispecies:मुखपृष्ठ|विकिस्पेसिज]] नावाचा जैवकोशाचा पण कणा आहे.
 
'''[[:wikimedia:|विकिमिडीया फाउंडेशन]]''' तिच्या संकेतस्थळांच्या सुसूत्रित व्यवहाराच्या दृष्टीने '''[[:m:Mr/मुखपृष्ठ|मेटाविकि]]''' नीती नियमावलींचे चर्चा व नियमन करते, दुरगामी व्यूहरचनेची योजना प्रस्ताव व त्यावरील चर्चा [[strategy:Main Page/mr|स्ट्रॅटेजी प्रस्ताव]] येथे करते'''. [[:mw:MediaWiki/mr|मिडीयाविकि]]''' संकेतस्थळावरून सॉफ्टवेअर डेव्हलपर लोकांचे व वापरणार्‍यांचे कार्य चालते तर '''[[:wikimedia:|विकिमिडीया फाउंडेशन]]'''चे स्वत:चेपण संकेतस्थळ आहे जेथे प्रवेश मर्यादित स्वरूपातच उपलब्ध केला जातो. '''[[:mw:MediaWiki/mr|मिडीयाविकि]]''' सॉफ्टवेअरच्या इतर भाषात भाषांतरणाचे काम [http://translatewiki.net/w/i.php?title=Main_Page&setlang=mr ट्रांस्लेट विकित] होते आणि सॉफ्टवेअर संबधित सूचना आणि तक्रारींची दखल [https://bugzilla.wikimedia.org/ बगझीला] येथे घेतली जाते.
 
तुम्ही '''[[:mw:MediaWiki/mr|मिडीयाविकि]]''' सॉफ्टवेअर स्वत:चे मराठीतील स्वतंत्र संकेतस्थळ घडवण्याकरितासुद्धा वापरू शकता अथवा चक्क या सॉफ्टवेअरच्या डेव्हेलपमेंटमध्ये सहभाग घेऊ शकता.
 
==मोफत==
[[विकिपिडिया]] हा मुक्त माहिती स्रोत आहे माहिती वाचण्यास, वापरण्यास पैसे लागत नाहीत. अर्थात माहितीचा तारतम्याने वापर करणे अपेक्षित आहे कारण ही माहिती काही वेळा चुकीची असू शकते.मुद्रणाधिकार असलेली माहिती सुयोग्य परवानगीशिवाय येथे वापरणे अपेक्षित नसले तरी काही नवागतांच्या चुकीमुळे असे घडले तर असा मसुदा लगेच आपण स्वत:सुद्धा गाळून टाकू शकता.
 
==सहज संदर्भ==
लेखांमध्ये सहज परस्पर संदर्भ देता येतात. उदाहरणार्थ, तुम्ही [[संदर्भ]] येथे टिचकी मारुन संदर्भ या शब्दाबद्दल माहिती पाहू शकता.
 
==शोध निबंध संकल्पना सुरवात==
[[विकिपीडिया]]वरील लेख शोधाभ्यासासाठी अवलंबून राहण्याइतपत खात्रीलायक असतील हे नक्की नसते. परंतु एखाद्या संकल्पनेबद्दल इतरांची मते सहजपणे तौलनिकदृष्ट्या अभ्यासता येतात. अभ्यासाची किंवा शोध निबंध संकल्पनेची आणि शोधांची सुरुवात करता येते.
 
==व्यापक परीघ==
विषयांचा परीघ सामान्य ज्ञानकोशापेक्षा व्यापक असतो. अत्यंत छोट्या भाषेतील भाषासमूहातील लोकांकडच्या छोट्यात छोट्या माहितीचे संकलन शक्य होते.
 
==व्यापक चर्चा==
अधिकाधिक संपादनानंतर कालपरत्वे लेख परिपक्व होत जातात.
 
==वेग==
वेगाने बदल करणे सहज शक्य असल्यामुळे अद्ययावत माहिती उपलब्ध असू शकते.
 
== तर्कसंगत ==
 
[[विकिपीडिया]]वरील लेख पुनः पुनः आढावा घेऊन संपादित होतात त्यामुळे प्रत्येक आवृत्तिगणिक त्यातील एकांगीपणा कमी होण्यास मदत होते. कालांतराने तर्कनिष्ठता वाढू शकते. [[विकिपीडिया]]तील लेखांनी सर्व संबधित बाजूंचा सर्वसमावेशक तपशील देणे अपेक्षित असते.
 
==त्रोटक आणि विस्तृत==
छापील मजकुरासाठी आवश्यक असलेली कागदाची मर्यादा नसल्यामुळे मजकूर त्रोटक आणि विस्तृत- दोन्ही स्वरुपात उपलब्ध करून देता येतो.
 
==महत्त्वाचे विकी आधारस्तंभ==
* विकिपीडिया हा एक ज्ञानकोश आहे.
* विकिपीडियातील लेख तटस्थ, वस्तूनिष्ठ, समतोल, सर्वसमावेशक दृष्टिकोनातून लिहिणे अपेक्षित असते.
* विकिपीडिया मुक्‍त आहे.
* विकिपीडिया वापरणार्‍यास फुकट आहे.
* विकिपीडियाचे वापरकर्ते मतांबद्दल सहमत नसतात तेव्हासुद्धा एकमेकांचा व त्यांच्या विरोधी मतांचा आदर करतात. एकमेकांबद्दल असाधारण विधाने तसेच वैयक्तिक आरोप करण्याचे टाळतात. सभ्य आणि शांत राहतात. शक्य तेथे संपादनाकरिता योग्य संदर्भ उद्धृत करून देतात. विचार जुळले नाहीत तर संपादनास संघर्षाचे [http://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Lamest_edit_wars|स्वरुप न देता] , दर २४ तासात एकापेक्षा अधिक वेळा आधीची [http://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Three-revert_rule आवृत्ती बदलण्याचे टाळतात] व [[चर्चा पान|चर्चा पानावर]] परस्पर [[चर्चा]] करतात. येथील संपादन व्यक्‍तिगत विश्वासार्हतेने होणे अपेक्षित असते. त्यासाठी इतरांबद्दल विश्वास दाखवणेसुद्धा अपेक्षित असते. आपला मुद्दा पटवण्याकरिता [[विकिपीडिया]]स [http://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Don%27t_disrupt_Wikipedia_to_illustrate_a_point संत्रस्त] करू नये व सभ्यपणे विकिपीडियातील उपलब्ध मार्गांची योग्य माहिती व शोध करून घेऊनच मार्ग काढणे व आपले वेगळे मत नोंदवणे अपेक्षित असते. वृत्ती सतत सर्वांना साभाळून नेणारी, मनमोकळी स्वागतेच्छू ठेवावी ही अपेक्षा असते.
* मुद्रणाधिकार असलेली माहिती जशीच्या तशी वापरण्यापूर्वी योग्य परवानगी घ्यावी. याचे कुठे उल्लंघन आढळ्ल्यास, संबधित भाग वगळावा. शक्यतो चर्चापानावर भाग वगळण्याचे कारण नोंदवावे.
* विकिपीडियाचे बहुसंख्य नियम व बंधने अस्थायी आहेत. ते सहसा विकिपीडियातील लेखांच्या योग्य सुधारणांच्या आड येत नाहीत. अचूकपणा अपेक्षित असला तरी अत्यावश्यक नाही. त्यामुळे मोकळेपणाने बदल घडवा, संपादन करा, नवीन माहिती आणि ज्ञानाची देवाणघेवाण करण्याकरिता हे माध्यम वापरा व मराठी भाषेला अजून एक अलंकार चढविण्यास मदत करा.
 
===अधिक माहिती===
[http://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Policies_and_guidelines धोरण आणि मार्गदर्शक तत्त्वे]
 
== विकिपीडियावरील लेख कसे असू नयेत ==
{{मुख्य लेख|विकिपीडिया:विकिपीडिया काय नव्हे}}
* विकिपीडियातील लेख अर्थातच एकांगी नसावा.
* विकिपीडियातील लेख [[छापील ज्ञानकोशा]]प्रमाणे स्थायी नसावा सतत योग्य बदल करणे अपेक्षित असते.
* विकिपीडियातील लेख हा [[शब्दकोश]] नाही. शब्दकोशात असते त्यापेक्षा अधिक सखोल, अधिक विस्‍तृत व मुद्देसूद माहितीचे संकलन होणे अपेक्षित आहे. मराठी शब्दकोश [http://mr.wiktionary.com येथे] आहे.
* विकिपीडिया लेख हे [[मूळ संशोधन]] किंवा [[पहिलेच संशोधन]] असणे अपेक्षित नाही. येथे आधी झालेल्या इतरांच्या विचारांचा माहितीचा किंवा संशोधनाचा, लेखनाचा संदर्भ आधार देणे व मागोवा घेणे अपेक्षित आहे, त्यामुळे [[नवीन विचार]] पहिल्य़ांदाच मांडण्याकरिता हे व्यासपीठ वापरू नये.
* विकिपीडिया कोणत्याही अव्यावसायिक किंवा व्यावसायिक, व्यक्‍तिगत किंवा संस्थात्मक प्रचाराचे, प्रबोधनाचे, वकिलीचे, जाहिरातीचे किंवा फायद्याच्या दृष्टीने प्रत्यक्ष किंवा अप्रत्यक्ष माहिती देण्याचे साधन नाही. अर्थात संबधित माहितीची योग्य नोंद घेण्याच्या आड हे धोरण नाही.
 
* विकिपीडियातील लेख हे केवळ अंतर्गत किंवा बहिर्गत संकेतस्थळांचे संकलन किंवा पुर्ननिर्माणही नाही.
 
* विकिपीडियातील लेख कोणत्याही धर्मादाय, व्यापारी वा व्यक्‍तिगत, शासकीय,निम-शासकीय आस्थापनांचे संकेतस्थळ नाही. ब्लॉग नाही. केवळ सामाजिक संपर्क स्थापित करण्याची अथवा त्यांच्या बद्दलच्या- शंका/तक्रार/समस्या- निवारण जागा नाही.
* विकिपीडियातील लेख हे अंदाधुंद माहिती गोळा करण्याचे ठिकाण नाही.
** नेहमी विचारल्या जाणार्‍या प्रश्नांची यादी नाही.
** दूरस्थ संबध असलेल्या विषयांची, किंवा सुविचारांची यादी नाही.
** विकिपीडियातील लेख स्थळांची माहिती देतात पण ते प्रवासवर्णन किंवा प्रवासी ठिकाणाची जाहिरात करत नाहीत.
** आपल्या प्रिय नातेसंबध असलेल्या किंवा वैयक्‍तिक मित्रांची माहिती देण्याचे, आठवण करण्याचे ठिकाण नाही.
** पहिल्या माहितीची स्रोत किंवा ब्रेकिंग न्यूज नाही.
** हे व्यक्‍ति, स्थळे, दूरध्वनी क्र. इत्यादींचा संग्रह, Yellow Pages नाही.
** दूरदर्शन किंवा आकाशवाणीची कार्यक्रमपत्रिका नाही.
** चर्चापाने, सदस्यपाने ही प्रबोधन-प्रचार किंवा जाहिरातीची होमपेज नाहीत.
** विकिपीडियातील लेख "कसे करावे" ची पाने नाहीत. (फक्‍त) विकिपीडिया वापरास सुकर करणारे लेख यातून वगळले आहेत.
** आंतरजाल मार्गदर्शक नाही. लेख ज्ञानकोशाप्रमाणे असावेत.
** पाठ्यपुस्तक नाही.
** ललितलेख, कथा, कादंबरीबद्दल केवळ ढोबळ कथा व समीक्षण अपेक्षित आहे.
** संकेतस्थळे असंबद्ध, अनपेक्षित ठिकाणी उघडणे अपेक्षित नाही.
* विकिपीडियातील लेख भविष्यकालीन घटनांची असंबद्ध यादी नाही.
* विकिपीडिया माहितीचे प्रतिबंधन करत नाही. व्यक्‍तिपरत्वे व्यक्‍तिगत जाणीवांना व रुचीला न पटणार्‍या किंवा विरोधी दृष्टिकोणांची, संचिकांची, छायाचित्रांची, संकेतस्थळांची इथे मांडणी असू शकते. अर्थात मांडणी समतोल करण्याच्या व सुसंबद्ध करण्याच्या दृष्टीने संपादन करता येते. [http://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Policies_and_guidelines विकी धोरणांचे] पालन करण्याचा प्रयत्न केला जातो. पण तो प्रत्येक व्यक्तीवर अवलंबून असतो. फ्लोरिडासह इतर अनेक ठिकाणी सर्व्हर्स असून त्यांच्या कायद्यांचा परिणाम विकी धोरणांवर होऊ शकतो. प्रत्येक वापरकर्त्याने आपापल्या देशातील कायद्यांबद्दल वैयक्तिक पातळीवर काळजी घेणे अपेक्षित आहे.
 
==विकिपीडिया समाज==
*विकिपीडिया समाज कसा आहे.
विकिपीडियाचे वापरकर्ते मतांबद्दल सहमत नसतात तेव्हासुद्धा एकमेकांचा व त्यांच्या विरोधी मतांचा आदर करतात. एकमेकांबद्दल असाधारण विधाने तसेच वैयक्तिक आरोप करण्याचे टाळतात. सभ्य आणि शांत रहातात. शक्य तेथे संपादनाकरिता योग्य संदर्भ उद्धृत करून देतात. विचार जुळले नाहीत तर संपादनास संघर्षाचे[1] स्वरूप न देता, दर २४ तासात एकापेक्षा अधिक वेळा आधीची आवृत्ती बदलण्याचे टाळतात[2] फक्त चर्चापानावर चर्चा करतात. येथील संपादन व्यक्‍तिगत विश्वासार्हतेने होणे अपेक्षित असते. त्यासाठी इतरांबद्दल विश्वास दाखवणेसुद्धा अपेक्षित असते. आपला मुद्दा पटवण्याकरिता विकिपीडियास संत्रस्त[3] करू नये व सभ्यपणे विकिपीडियातील उपलब्ध मार्गांची योग्य माहिती व शोध करून घेउनच मार्ग काढणे व आपले वेगळे मत नोंदवणे अपेक्षित असते. वृत्ती सतत सर्वांना साभाळून नेणारी, मनमोकळी व स्वागतेच्छू ठेवावी ही अपेक्षा असते.
 
*विकिपीडिया समाज काय नाही.
**आचार अथवा विचारांची युद्धभूमी नाही. कोणतेही मतभेद कमी करण्याकरिता [http://en.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Dispute_resolution विशिष्ट पद्धती] अवलंबणे अपेक्षित आहे. विकिपीडियाचा उपयोग विकिपीडियास किंवा कोणत्याही वापरकर्त्यास कोणत्याही प्रकारची त्रास/ धमकी देण्यासाठी होणे अपेक्षित नाही.
**विकिपीडिया अनियंत्रित नाही. येथे बहुसंख्य निर्णय चर्चा करून एकमताने घेतले जातात
**विकिपीडिया राजकीय किंवा लोकशाहीचा प्रयोग नाही. निर्णय परस्पर विचारविमय करून होतात. एकमत चर्चेद्वारे घडवले जाते पण बहुमत असणे ही आवश्यक बाब नाही.
**विकिपीडिया हा नियम बनवण्याचा चाकोरीबद्ध कार्यक्रम नाही. नियमांचा उपयोग केला जातो पण त्यांना घट्ट कवटाळून बसणेही अपेक्षित नाही.
 
==विकिपीडियाचे सहप्रकल्प==
[[File:Wikimedia logo family complete-2013.svg|right|220px]]
उपरोल्लेखित विकिपीडियाच्या मुक्‍त ज्ञानकोशात समाविष्ट हो‍ऊ न शकणार्‍या काही गोष्टी विकीच्या इतर सहप्रकल्पात अंतर्भूत करण्याचा प्रयत्‍न करण्यात आला आहे.
*[http://mr.wiktionary.org/wiki/Main_Page विक्शनरी मराठीचा मुक्‍त शब्दकोश]
*[http://mr.wikibooks.org/wiki/Main_Page विकिबुक्स मराठीतील मुक्‍त ग्रंथसंपदा]
*[http://mr.wikiquote.org/wiki/Main_Page मराठीतील मुक्‍त अवतरणे]
** सुविचार, म्हणी, वाक्प्रचार, इत्यादींकरिता
*[http://mr.wikisource.org विकिस्रोत]
** मूळस्रोत किंवा मूळ संशोधन प्रसिद्ध करण्याकरिता.
*[http://species.wikimedia.org/wiki/Main_Page विकि जैवकोश]
*[http://mr.wikinews.org/wiki/Main_Page विकि बातम्या]
*[http://commons.wikimedia.org/wiki/Main_Page विकिकॉमन्स समाईक भांडार]
**समाईकरीत्या उपल्ब्ध केल्या जाणार्‍या छायाचित्र इत्यादींकरिता.
*[http://meta.wikimedia.org/wiki/Main_Page मेटाविकि विकिमेडिआ प्रकल्प सुसूत्रीकरण]
 
==हे सुद्धा पहा==
[[चित्र:Emoji u1f4f2.svg|20px]] [[विपी:मोबाईल साहाय्य|मोबाईल ?]]
*[https://docs.google.com/present/view?id=dctcbsf3_1g7fxfvdt गुगल सादरीकरण मराठीतून]
* [[विकिपीडिया:सर्वसाधारण उत्तरदायकत्वास नकार|उत्तरदयीत्वास नकार]]
 
 
[[वर्ग:विकिपीडिया]]