"मास्टर कृष्णराव" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक
Content deleted Content added
No edit summary खूणपताका: मोबाईल संपादन मोबाईल वेब संपादन |
No edit summary खूणपताका: मोबाईल संपादन मोबाईल वेब संपादन |
||
ओळ १४:
| वांशिकत्व =
| नागरिकत्व =[[भारत|भारतीय]]
| मूळ_गाव = फुलंब्री, मराठवाडा
| देश = {{ध्वज|भारत}}
| भाषा = [[मराठी]]
ओळ २१:
| जोडीदार = राधाबाई
| अपत्ये = माधव उर्फ राजा फुलंब्रीकर, वीणा चिटको, अनुपमा सुभेदार
| नातेवाईक =स्नुषा - कुंदा, मंजुश्री, प्रिया, मनोज व डॉ.वसुंधरा
| शिक्षण =
| प्रशिक्षण संस्था =
| गुरू = पं. [[भास्करबुवा बखले]]
| संगीत प्रकार = [[हिंदुस्तानी शास्त्रीय संगीत]]
| घराणे = आग्रा, ग्वाल्हेर व जयपूर
| कार्य = शास्त्रीय गायक,
| पेशा = गायकी
| कार्य संस्था = पुणे भारत गायन समाज
| विशेष कार्य = अध्यक्ष
| कार्यकाळ =
| विशेष उपाधी = संगीतकलानिधि
ओळ ४०:
| संकेतस्थळ =
}}
'''कृष्णाजी गणेश फुलंब्रीकर''' ऊर्फ ''मास्टर कृष्णराव ('मास्तर कृष्णराव' हे नाव अधिक प्रचलित)'' ([[जानेवारी २०]], [[इ.स. १८९८|१८९८]] - [[ऑक्टोबर २०]], [[इ.स. १९७४|१९७४]]) हे [[हिंदुस्तानी शास्त्रीय संगीत|हिंदुस्तानी संगीतपद्धतीतील]] गायक व [[मराठी भाषा|मराठी]] संगीतनाटकांमधील गायक-अभिनेते होते. [[भास्करबुवा बखले|भास्करबुवा बखल्यांचे]] ते शिष्य होते.
==पूर्वायुष्य==
ओळ ५४:
नंतरच्या काळात त्यांनी 'नाट्य निकेतन'साठी केलेल्या संगीत रचनांमुळे मराठी नाटकांमधील संगीताला एक वेगळी दिशा मिळाली. त्यांनी रचलेली 'कुलवधू', 'एक होता म्हातारा' यांमधील गाणी त्यांतील भाव, गेयता व शब्दसौंदर्यासाठी वाखाणली गेली.
मास्तर कृष्णरावांनी 'धर्मात्मा', '
संगीत जलशांचे कार्यक्रम करण्यासाठी मास्तर कृष्णरावांनी [[इ.स. १९२२]] ते [[इ.स. १९५२]] दरम्यान भारतभर सातत्याने दौरे केले. त्यांच्या आवाजातील लवचीकता, माधुर्य व आकर्षकपणा यांचा प्रभाव जनमानसावर लगेच पडत असे. त्यांच्या कार्यक्रमांना सर्वसामान्यांबरोबरच रसिक, दर्दी श्रोत्यांची विशेष पसंती व उपस्थिती असे. ते दुर्मिळ आणि लोकप्रिय रागांबरोबरच [[ठुमरी]], नाट्यगीत, [[भजन]] व चित्रपटगीतेही प्रभावीपणे सादर करत असत. तसेच नव्या शक्यता पडताळून पाहणे, नवे प्रयोग करणे ही त्यांची खासियत होती. त्यांनी रचलेले 'झिंजोटी' रागातील सामूहिकरीत्या गाता येण्यासारखे 'वंदे मातरम्' वाहवा मिळवून गेले. प्रसन्न, उठावदार व प्रभावी गायन शैलीने ते श्रोत्यांना मंत्रमुग्ध करत असत. त्यांनी गायलेल्या गाण्यांची व राग संगीताची ७८ आर पी एम ध्वनिमुद्रणेही प्रकाशित केली गेली.
ओळ ६२:
वंदे मातरम हे गीत बॅन्डवर वाजवता येत नाही या सबबीखाली राष्ट्रगीत केले नाही याचे त्यांना फार वाईट वाटले. वंदे मातरमला अनेकानेक विविध चाली लावून, त्यांतल्या काही बॅन्डवर वाजवता येतात हे दाखवण्यासाठी त्यांनी पंडित नेहरूंची भेट घेऊन व त्यांच्यासमोर प्रात्यक्षिके देऊन त्यांना पटवून देण्याचा प्रयत्न केला. नेहरूंनी आधीच ''जन गण मन'' हे राष्ट्रगीत म्हणून निश्चित केले असल्याने मास्तर कृष्णरावांची सर्व मेहनत फुकट गेली. परंतु 'वंदे मातरम' ला पूर्णपणे न वगळता भारत सरकारतर्फे राष्ट्रीय गीत (National Song) म्हणून तरी अधिकृत दर्जा देण्यात आला. या घटनेनंतर मास्तर कृष्णरावांनी संगीतबद्ध केलेल्या वंदे मातरमची रेकॉर्ड विविध शाळा-महाविद्यालये, अनेक वैयक्तिक व सार्वजनिक संस्था वगैरे ठिकठिकाणी कित्येक वर्षे वाजवली जात असे.
डॉ.बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या खास विनंतीवरून मास्तर कृष्णरावांनी संपूर्ण बुद्ध वंदना सांगीतिक मीटरमध्ये बसवली
पुणे येथे [[ऑक्टोबर २०]], [[इ.स. १९७४]] रोजी त्यांचे स्वतःच्या निवासस्थानी वृद्धापकाळाने निधन झाले.
ओळ ७४:
* [[नारायण श्रीपाद राजहंस|बालगंधर्व]] सुवर्ण पदक, विष्णुदास भावे सुवर्ण पदक
* जालना गावी एका नाट्यगृहाला मास्टर.कृष्णराव फुलंब्रीकर यांचे नाव देण्यात आले आहे.
* [[मसाप]]तर्फे दर विषम वर्षी एका संगीतविषयक समीक्षकास/
* [[महाराष्ट्र साहित्य परिषद]]ेच्या वतीने 'मास्टर कृष्णराव फुलंब्रीकर ग्रंथकार पुरस्कार
== बाह्य दुवे ==
|