"हिंदी मराठी उच्चार" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक
Content deleted Content added
No edit summary खूणपताका: मोबाईल संपादन मोबाईल वेब संपादन |
No edit summary खूणपताका: मोबाईल संपादन मोबाईल वेब संपादन |
||
ओळ १:
{{वर्ग}}
*हा लेख पूर्ण झाल्या नंतर [[:b:|विकिबुक्स]] बंधुप्रकल्पात स्थानांतरीत करण्याचे
▲* अ या स्वराचा, आणि क-ख-ग-घ आदि सुट्या व्यंजनाचा हिंदी उच्चार अकारान्त ते आकारान्त यांच्या दरम्यानचा, पण आकारान्ताकडे झुकणारा असा होतो. हे उच्चार अनुक्रमे आ, असे ऐकू येतात. त्यामुळे सा रे ग म प ही अक्षरे हिंदी उच्चारात सा रे गा मा पा अशी होतात. दाक्षिणात्य तर, राम, मंत्र, योग हे शब्द अनुक्रमे रामा, मंत्रा आणि योगा असे उच्चारतात. या भाषांत अन्त्याक्षर हलन्त असलेले शब्द अनेक आहेत, त्यामुळे राम्‌, मंत्ऱ्, योग्‌ असे न लिहिले गेल्यामुळे ते अन्त्याक्षरी स्वराचा दीर्घ उच्चार करतात.
* तीन किंवा अधिक अक्षरे असलेल्या शब्दात दुसऱ्या क्रमांकावर आलेल्या व्यंजनाचा हिंदी उच्चार हलन्त होतो, तर मराठीत तो पूर्ण किंवा दीर्घ होतो. भावना हा शब्द हिंदीत भाव्‌ ना असा उच्चारतात तर मराठीत उच्चार होतो - भाऽ वना. त्यामुळे उपराष्ट्रपती ह्या शब्दाचा हिंदी उच्चार उप्‌राष्ट्रपती असा केला जातो. सुदैवाने हिंदीत उच्चारानुसारी लेखन करायची परंपरा नसल्याने लिखाण उपराष्ट्रपती असेच होते.
* मराठीत शब्दातला अंत्य अकार हलन्त उच्चारतात, आणि उपान्त्य स्वर दीर्घ. त्यामुळे, गवत हा शब्द गवऽत्‌ असा, आणि विष, गुण, हित हे शब्द अनुक्रमे वीष, गुण आणि हीत असे ऐकू येतात. हिंदीत गवत्‌, विष्‌, गु्ण्‌ आणि हित्‌ हेच शुद्ध उच्चार. अपवाद: मराठीत शेवटच्या अकारान्त जोडाक्षराचा नेहमी पूर्ण उच्चार होतो, तर हिंदीत हलन्त. उदा० शुद्ध्‌(हिंदी) आणि शुद्धऽ(मराठी).
Line १९ ⟶ १६:
* हंस/अंश मराठीत हऊंस/अ‍ऊंश तर हिंदीत हन्स, अन्श असे, आणि ब्राह्मण/आव्हान हे ब्राह्‌मण्‌, आह्‌वान्‌ असे उच्चारले जातात. हिंदीत च़, ज़्‍ह़, ळ, ख्र, र्‍ह आणि र्‍य ही अक्षरे नाहीत, त्यामुळे त्यांचे उच्चार हिंदीत नाहीत.
* मराठीतली पणजी पोर्तुगीजमध्ये पंजिम्‌ होते, कोंकणीत पणजे; म्हापसे कोंकणीत म्हापशें आणि पोर्तुगीजमधे मापुका, आणि मांडवी नदी कोंकणीत मांडवी न्हय, तर पोर्तुगीजमध्ये मंडोवी रिओ होते.
* हिंदीत अर्धनासिक अनुस्वार दाखवण्यासाठी अक्षराच्या शिरोरेघेच्या किंचित वरच्या बाजूला चंद्रबिंदू काढतात. ज्या अक्षरांना मात्रा, वेलांटी किंवा रफार आहेत त्यांना चंद्रबिंदू काढायला जागा नसल्याने तसे चंद्रबिंदू(उदा० मैँ, हैँ ) काढणे हल्ली टाळतात. अकार, आकार, आणि उकार असलेल्या अक्षरावरचे चंद्रबिंदू टाळता येत नाहीत. उदा० हंसी(उच्चार हन्सी, हंसाची मादी), आणि हँसी(उच्चार ह+ं+सी, हास्य), आँवला, एँठ, मुँह, मूँग वगैरे. मराठी हं हं, किंवा दपां खांबेटे सारखे अपवाद सोडल्यास अर्ध-अनुस्वारित उच्चार नाहीत. जे होते ते
*
*
| |||