"आवर्त सारणी" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

Content deleted Content added
छो Bot: Migrating 2 langlinks, now provided by Wikidata on d:Q10693
मराठी आवर्त सारणी
खूणपताका: संदर्भ क्षेत्रात बदल.
ओळ १०:
इ.स. १९१३ मध्ये '''हेनरी मोस्ले''' या ब्रिटिश शास्त्रज्ञाने असे शोधून काढले की, अणुवस्तुमान हा मूलद्रव्यांचा मूलभूत गुणधर्म नसून, तो '''अणुअंक''' हा आहे. मोस्लेने मेंडेलीवच्या सारणीत अणुअंकानुसार मूलद्रव्यांची फेरमांडणी केली आणि आज वापरली जाणारी आधुनिक आवर्तसारणी तयार केली.
 
 
[[चित्र:Periodic table.svg|600px|आवर्त सारणी]]<br />
[[चित्र:Periodic table.svg|right|600px|आवर्त सारणी]]<br />
[[चित्र:Periodic table monument.jpg|leftright|thumb|300px|वर्तुळाकार आवर्त सारणी. मध्यभागी [[दिमित्री मेंडेलीव]]चा चेहेरा कोरलेला आहे]]
[[चित्र:Medeleeff by repin.jpg|right|thumb|[[दिमित्री मेंडेलीव]]]]
 
 
== आवर्त सारणी - मूलतत्त्वे ==
संकेत कोषात ९२ मुलतत्वांची नावे दिलेली आहेत.<ref> TransLiteral Foundation, [http://admin.transliteral.org/pages/z110425045438/view "संकेत कोश - संख्या ९२"]</ref> ट्रान्स्लिटरल फौन्डेशनने ती मुलतत्वे मराठी आवर्त सारणी बनवली आहे. <ref> TransLiteral Foundation, [http://admin.transliteral.org/also/periodicTableView.aspx "मराठी आवर्त सारणी"]</ref>
{| class="wikitable" style="text-align: center; width: 200px; height: 200px;"
| |
| अणुवस्तुमान / अणुअंक
| संकेतचिन्ह
| इंग्रजी मूलतत्त्व
| | मराठी मूलतत्त्व
| | समाईक
ऑक्सिडीभवन
स्थिति
|-
| |
| | १
| उ [H]
| hydrogen
| उदजन
| | ±1
|-
| |
| २
| | या [He]
| | helium
| | यानाति
| | 0
|-
| |
| | ३
| ल [Li]
| lithium
| लघ्वातु
| | +1
|-
| |
| ४
| | वि [Be]
| | beryllium
| | विडूर
| | +2
|-
| |
| | ५
| टा [B]
| boron
| टांकण
| | +3
|-
| |
| ६
| | प्रां
[C]
| | carbon
| | प्रांगार
| | ±4
|-
| |
| | ७
| भू [N]
| nitrogen
| भूयाति
| | −3
|-
| |
| ८
| | जा [O]
| | oxygen
| | जारक
| | −2
|-
| |
| | ९
| त [F]
| fluorine
| तरस्विनी
| | −1
|-
| |
| १०
| | शि [Ne]
| | neon
| | शिथिराति
| | 0
|-
| |
| | ११
| क्षा [Na]
| sodium
| क्षारातु
| | +1
|-
| |
| १२
| | भ्रा
[Mg]
| | magnesium
| | भ्राजातु
| | +2
|-
| |
| | १३
| स्फ [Al]
| aluminum
| स्फटयातु
| | +3
|-
| |
| १४
| | सै [Si]
| | silicon
| | सैकता
| | ±4
|-
| |
| | १५
| भा [P]
| phosphorus
| भास्वर
| | −3
|-
| |
| १६
| | शु [S]
| | sulfur
| | शुल्वारि
| | −2
|-
| |
| | १७
| नी [Cl]
| chlorine
| नीरजी
| | −1
|-
| |
| १८
| | मं [Ar]
| | argon
| | मंदाति
| | 0
|-
| |
| | १९
| द [K]
| potassium
| दहातु
| | +1
|-
| |
| २०
| | चू [Ca]
| | calcium
| | चूर्णातु
| | +2
|-
| |
| | २१
| स्तो [Sc]
| scandium
| स्तोकातु
| | +3
|-
| |
| २२
| | रं [Ti]
| | titanium
| | रंजातु
| | +4,3,2
|-
| |
| | २३
| रो [V]
| vanadium
| रोचातु
| | +5,2,3,4
|-
| |
| २४
| | व [Cr]
| | chromium
| | वर्णातु
| | +3,2,6
|-
| |
| | २५
| लो [Mn]
| manganese
| लोहक
| | +2,3,4,6,7
|-
| |
| २६
| | अ [Fe]
| | iron
| | अयस्
| | +3,2
|-
| |
| | २७
| के [Co]
| cobalt
| केत्वातु
| | +2,3
|-
| |
| २८
| | रू [Ni]
| | nickel
| | रूपक
| | +2,3
|-
| |
| | २९
| ता [Cu]
| copper
| ताम्र
| | +2,1
|-
| |
| ३०
| | कु [Zn]
| | zinc
| | कुप्यातु
| | +2
|-
| |
| | ३१
| द्र [Ga]
| gallium
| द्रवातु
| | +3
|-
| |
| ३२
| | सि [Ge]
| | germanium
| | सिकातु
| | +4,2
|-
| |
| | ३३
| ने [As]
| arsenic
| नेपाली
| | ±3,+5
|-
| |
| ३४
| | मे [Se]
| | selenium
| | मेचाग्नि
| | +4,−2,+6
|-
| |
| | ३५
| दु [Br]
| bromine
| दुराघ्री
| | ±1,+5
|-
| |
| ३६
| | ली [Kr]
| | krypton
| | लीनाति
| | 0
|-
| |
| | ३७
| दी [Rb]
| rubidium
| दीपातु
| | +1
|-
| |
| ३८
| | शो [Sr]
| | strontium
| | शोणातु
| | +2
|-
| |
| | ३९
| भृ [Y]
| yttrium
| भृशला
| | +3
|-
| |
| ४०
| | गो [Zr]
| | zirconium
| | गोमेदातु
| | +4
|-
| |
| | ४१
| का [Nb]
| niobium
| काशातु
| | +5,3
|-
| |
| ४२
| | सं [Mo]
| | molybdenum
| | संवर्णातु
| | +6,3,5
|-
| |
| | ४३
| चे [Tc]
| technetium
| चेष्टातु
| | +7,4,6
|-
| |
| ४४
| | नक [Ru]
| | ruthenium
| | नक्षरातु
| | +4,3,6,8
|-
| |
| | ४५
| ना [Rh]
| rhodium
| नाम्लातु
| | +3,4,6
|-
| |
| ४६
| | नि [Pd]
| | palladium
| | निचूषातु
| | +2,4
|-
| |
| | ४७
| रज [Ag]
| silver
| रजत
| | +1
|-
| |
| ४८
| | मृ [Cd]
| | cadmium
| | मृज्यातु
| | +2
|-
| |
| | ४९
| नै [In]
| indium
| नैलातु
| | +3
|-
| |
| ५०
| | त्र [Sn]
| | tin
| | त्रपु
| | +4,2
|-
| |
| | ५१
| अं [Sb]
| antimony
| अंजन
| | +3,5
|-
| |
| ५२
| | वं [Te]
| | tellurium
| | वंगक
| | +4,6,−2
|-
| |
| | ५३
| जं [I]
| iodine
| जंबुकी
| | −1,+5,7
|-
| |
| ५४
| | को [Xe]
| | xenon
| | कोटयाति
| | 0
|-
| |
| | ५५
| द्यु [Cs]
| cesium
| द्युतातु
| | +1
|-
| |
| ५६
| | ह [Ba]
| | barium
| | हर्यातु
| | +2
|-
| |
| | ५७
| सु [La]
| lanthanum
| सुजारला
| | +3
|-
| |
| ५८
| | पु [Ce]
| | cerium
| | पुष्कला
| | +3,4
|-
| |
| | ५९
| श्या [Pr]
| praseodymium
| श्यामला
| | +3,4
|-
| |
| ६०
| | आ [Nd]
| | neodymium
| | आपीतला
| | +3
|-
| |
| | ६१
| पि [Pm]
| promethium
| पिविरला
| | +3
|-
| |
| ६२
| | धू [Sm]
| | samarium
| | धूसरला
| | +3,2
|-
| |
| | ६३
| किं [Eu]
| europium
| किंविरला
| | +3,2
|-
| |
| ६४
| | यो [Gd]
| | gadolinium
| | योनिला
| | +3
|-
| |
| | ६५
| इ [Tb]
| terbium
| इद्‌‍भृशला
| | +3,4
|-
| |
| ६६
| | चु [Dy]
| | dysprosium
| | चुम्बला
| | +3
|-
| |
| | ६७
| पां [Ho]
| holmium
| पांडुला
| | +3
|-
| |
| ६८
| | र [Er]
| | erbium
| | रक्तला
| | +3
|-
| |
| | ६९
| व्या [Tm]
| thulium
| व्याहरिला
| | +3,2
|-
| |
| ७०
| | श्वे
[Yb]
| | ytterbium
| | श्वेतला
| | +3,2
|-
| |
| | ७१
| निर्व [Lu]
| lutetium
| निर्वर्णला
| | +3
|-
| |
| ७२
| | गा [Hf]
| | hafnium
| | गावातु
| | +4
|-
| |
| | ७३
| स [Ta]
| tantalum
| सहातु
| | +5
|-
| |
| ७४
| | च [W]
| | tungsten
| | चण्डातु
| | +6,4
|-
| |
| | ७५
| बा [Re]
| rhenium
| बाष्पातु
| | +7,4,6
|-
| |
| ७६
| | गु [Os]
| | osmium
| | गुर्वातु
| | +4,6,8
|-
| |
| | ७७
| घ [Ir]
| iridium
| घनातु
| | +4,3,6
|-
| |
| ७८
| | म [Pt]
| | platinum
| | महातु
| | +4,2
|-
| |
| | ७९
| स्व [Au]
| gold
| स्वर्ण
| | +3,1
|-
| |
| ८०
| | पा [Hg]
| | mercury
| | पारद
| | +2,1
|-
| |
| | ८१
| सितु [Tl]
| thallium
| सिक्ष्यातु
| | +1,3
|-
| |
| ८२
| | सी [Pb]
| | lead
| | सीस
| | +2,4
|-
| |
| | ८३
| भि [Bi]
| bismuth
| भिदातु
| | +3,5
|-
| |
| ८४
| | तो [Po]
| | polonium
| | तोयातु
| | +4,2
|-
| |
| | ८५
| ला [At]
| astatine
| लावणी
| |
|-
| |
| ८६
| | तै [Rn]
| | radon
| | तैजसाति
| | 0
|-
| |
| | ८७
| क्षु [Fr]
| francium
| क्षुद्रातु
| | +1
|-
| |
| ८८
| | ते [Ra]
| | radium
| | तेजातु
| | +2
|-
| |
| | ८९
| ए [Ac]
| actinium
| एजातु
| | +3
|-
| |
| ९०
| | ह्र [Th]
| | thorium
| | ह्रसातु
| | +4
|-
| |
| | ९१
| प्रै [Pa]
| protactinium
| प्रैजातु
| | +5,4
|-
| |
| ९२
| | कि [U]
| | uranium
| | किरणातु
| | +6,3,4,5
|-
| |
| | ९३
| Np
| neptunium
| neptunium
| | +5,3,4,6
|-
| |
| ९४
| | Pu
| | plutonium
| | plutonium
| | +4,3,5,6
|-
| |
| | ९५
| Am
| americium
| americium
| | +3,4,5,6
|-
| |
| ९६
| | Cm
| | curium
| | curium
| | +3
|-
| |
| | ९७
| Bk
| berkelium
| berkelium
| | +3,4
|-
| |
| ९८
| | Cf
| | californium
| | californium
| | +3
|-
| |
| | ९९
| Es
| einsteinium
| einsteinium
| | +3
|-
| |
| १००
| | Fm
| | fermium
| | fermium
| | +3
|-
| |
| | १०१
| Md
| mendelevium
| mendelevium
| | +3,2
|-
| |
| १०२
| | No
| | nobelium
| | nobelium
| | +2,3
|-
| |
| | १०३
| Lr
| lawrencium
| lawrencium
| | +3
|-
| |
| १०४
| | Rf
| | rutherfordium
| | rutherfordium
| |
|-
| |
| | १०५
| Db
| dubnium
| dubnium
| |
|-
| |
| १०६
| | Sg
| | seaborgium
| | seaborgium
| |
|-
| |
| | १०७
| Bh
| bohrium
| bohrium
| |
|-
| |
| १०८
| | Hs
| | hassium
| | hassium
| |
|-
| |
| | १०९
| Mt
| meitnerium
| meitnerium
| |
|-
| |
| ११०
| | Ds
| | darmstadtium
| | darmstadtium
| |
|-
| |
| | १११
| Rg
| roentgentium
| roentgentium
| |
|-
| |
| ११२
| | Cn
| | copernicum
| | copernicum
| |
|-
| |
| | ११३
| Uut
| ununtrium
| ununtrium
| |
|-
| |
| ११४
| | Fl
| | flerovium
| | flerovium
| |
|-
| |
| | ११५
| Uup
| ununpentium
| ununpentium
| |
|-
| |
| ११६
| | Lv
| | livermorium
| | livermorium
| |
|-
| |
| | ११७
| Uus
| ununseptium
| ununseptium
| |
|-
| |
| ११८
| | Uuo
| | ununoctium
| | ununoctium
| |
|}
 
 
==References==
{{Reflist}}
 
 
{{संक्षिप्त आवर्त सारणी}}