|
जेम्स हॅडली चेस हे '''रेने ब्रॅबेझोनब्रॅबेझॉन रेमंड''' (René Brabazon Raymond) या ब्रिटिश लेखकाचे टोपण नाव आहे. त्याने '''जेम्स एल. डॉकर्टी''', '''ऍम्ब्रोजअॅम्ब्रोज ग्रॅन्ट''' व '''रेमंड मार्शल''' या नावानेनावानेही देखील लिखाणलेखन केले आहे.
==संक्षिप्त चरित्र==
चेस चा जन्म [[डिसेंबर २४]] [[इ.स. १९०६|१९०६]] रोजी लंडन येथे झाला. चेसचे वडील ब्रिटिश हिंदुस्थानातील सैन्यात कर्नल होते. चेसचे शिक्षण, किंग्ज स्कूल, रोचेस्टर येथे व [[कोलकाता|कलकत्त्याला]] झाले. वयाच्या १८ व्या वर्षी त्याने घर सोडले. नंतर त्याने विविध स्वरूपाची कामे केली. कधी पुस्तकाच्या दुकानातला एजंट म्हणून तर कधी बाल विश्वकोशाचा विक्रेता म्हणून त्याने कामंकामे केली. लेखनाला सुरुवात करण्यापूर्वी तो पुस्तकांचा घाऊक विक्रेता म्हणून काम करत होता. त्याने एकूण ८० रह्स्यमय कांदबर्याकांदबर्‍या लिहिल्या. १९३३ मध्ये चेस सिल्व्हिया रे हिच्याशी विवाहबध्दविवाहबद्ध झाला. त्याला एक मुलगा होता.
दुसऱ्यादुसर्‍या महायुद्धाच्या काळात, चेस इंग्लंडच्या रॉयल एअरफोर्सएअर मध्येफोर्समध्ये दाखल झाला. तेथे त्याने स्क्वाड्र्न लिडरलीडर या पदापर्यंत मजल मारली. एअरफोर्स मध्ये जेम्स चेस, डेव्हिड लॅन्ग्डॉनसमवेत आररॉयल एएअर एफफोर्सच्या जर्नलचे संपादन करत असे.त्या जर्नलत्या मधीलजर्नलमधील अनेक गोष्टी पुढे "स्लिप्सस्ट्रीम" या पुस्तकात समाविष्ट झाल्या.
१९५६ मध्ये चेस फ्रान्समध्ये गेला व तिथून निघाल्यावर १९६१ पासून तो स्वित्झर्लंडस्वित्झर्लंडमध्ये मध्ये जिनेवाजिनीव्हा सरोवराच्या उत्तरेस असलेल्या कॉर्स्यू विवे (Corseaux-Sur-Vevey) येथे रहात असे.तेथेचते थेच त्याचा [[फेब्रुवारी ६]] [[इ.स. १९८५|१९८५]] रोजी मृत्यू झाला.
==जेम्स हॅडली चेसचे लेखन==
१९२९ ची जागतिक महामंदी, गँगस्टर संस्कृती इ.चेइत्यादीचे सूक्ष्म निरिक्षणनिरीक्षण यांचा व जेम्स एम. केनची "द पोस्टमन ऑलवेज रिंग्ज ट्वाईस " या कादंबरीचा जेम्स चेसवर परिणाम झाला व त्याने रहस्यात्मक लिखाण करण्याचे ठरवले. चेसने अमेरिकन गँगस्टर मा बार्कर व तिच्या मुलांविष्यी वाचले होते; ती माहिती आणि, नकाशे व बोलीभाषेतील शब्द घेऊन त्याने सहा आठवड्यात " नो ऑर्किड्स फॉर मिस ब्लँडिश" ही कादंबरी लिहिली(१९३९). ह्या कादंबरीला वाखाणण्याजोगी लोकप्रियता तर मिळालीच शिवाय ती त्या दशकाची सर्वात जास्त विकली गेलेली कादंबरी ठरली.त्यावर तिच्यावर आधारलेले एक नाटक लंडनच्या वेस्ट एंड नाट्यगृहात १९४८ साली एकसादर नाटकझाले. बसवण्यातचेसच्या कथानकावर आले.१९७१ साली रॉबर्ट आल्ड्रिच याने "द ग्रिसम गँग"(The Grissom Gang) या नावाने चित्रपट काढला.
महायुद्धानंतर त्यानेजेम्स एक लघुकथा लिहिली जीचेसने गुन्हेगारी वळणाच्या इतर कथांपेक्षा वेगळी होतीअशी एक लघुकथा लिहिली. तिचे नाव होते " द मिरर इन रूम २२". ही कथा घडते एका जुन्या घरात. त्या घरात एका स्क्वाड्रनचे काही अधिकारी रहात असतात. त्या घराच्या मालकाने आत्मह्त्त्या केलेली आढळून येते व त्याच खोलीत दोन माणसांची गळा चिरून हत्या झालेली असते व त्या प्रत्येकाच्या हातात रेझर असतो. स्क्वाड्रनच्या विंग कमांडरचे म्हणणे असते की तो आरश्यासमोर उभा राहून दाढी करत असताना त्याला आरश्यात एक वेगळाच चेहरा दिसला. त्या चेहर्यानेचेहर्‍याने विंग कमांडरच्या गळ्यावर रेझर फिरवला. पण विंग कमांडर वापरत असलेला रेझर नवीन पद्धतीचा असल्यामुळेच तो वाचलेला असतोबचावतो. ही कथा चेसने त्याच्या खर्याखर्‍या नावाने (रेने ब्रॅबेझोन रेमंड ) १९४६ साली "स्लिप्सस्ट्रीम"मध्ये प्रकाशित केली.
चेसने आपल्या बहुतेक कादंबर्या नकाशे,विश्वकोश,अमेरिकन बोलीभाषेचा शब्द्कोश व अमेरिकन अंडरवर्ल्ड वरील संदर्भग्रंथ यांच्या साहाय्याने लिहिल्या.मायमी व न्यू ऑर्लियन्स मधील थोडा काळ वगळता चेस कधीही अमेरिकेत राहिला नव्हता परंतू त्याच्या बहुतेक कादंबर्यांतील प्रसंग अमेरिकेत घडतात.१९४३ मध्ये गुन्हेगारी जगताविषयी लिहिणाऱ्या रेमंड चँडलरने चेसने त्याच्या लिखाणातील मजकूर जसाच्या तसा उचलल्याचा यश़स्वी दावा केला.त्याबद्द्ल चेसला "द बुकसेलर" मध्ये जाहीर माफी मागावी लागली. ▼चेसच्या कथांमधील पात्रं कोणत्याही मार्गाने श्रीमंत कसे होता येईल ह्या विचाराने पछाडलेली असतात.त्याकरता ती निरनिराळे गुन्हे करतात.मग ते विमा पॉलिसीतील अफरातफर असो किंवा चोरी.आणि त्यात त्यांचे बेत फसतात;त्यात खून पडतात व शेवटी त्या कथेतील नायकास समजते की त्याने जे करायला घेतले होतं ते शेवटी त्याच्याच अंगावर शेकणार हे अगदी स्वाभाविकच होते.चेसच्या कथेतील स्त्रिया सुंदर,चलाख,व बेईमान असतात.त्या आपल्या मार्गात येणाऱ्या व आपण केलेला गुन्हा उघडकीस आणणार्यास ठार करण्यास मागेपुढे पहात नाहीत.चेसच्या कथा विघटीत कुटुंबांभोवती रचल्या गेल्या आहेत.कथेचे शीर्षक रहस्याचा शेवट थोडक्यात व्यक्त करणारे असते. ▼
▲चेसने आपल्या बहुतेक कादंबर्या नकाशे, विश्वकोश, अमेरिकन बोलीभाषेचा शब्द्कोश व अमेरिकन अंडरवर्ल्ड वरीलअंडरवर्ल्डवरील संदर्भग्रंथ यांच्या साहाय्याने चेसने आपल्या बहुतेक कादंबर्या लिहिल्या. मायमी मायामी व न्यू ऑर्लियन्स मधीलऑर्लिन्समधील थोडा काळ वगळता चेस कधीही अमेरिकेत राहिला नव्हता ; परंतूपरंतु त्याच्या बहुतेक कादंबर्यांतीलकादंबर्‍यांतील प्रसंग अमेरिकेत घडतात. १९४३ मध्ये गुन्हेगारी जगताविषयी लिहिणाऱ्यालिहिणार्‍या रेमंड चँडलरने चेसने त्याच्या लिखाणातील मजकूर जसाच्या तसा उचलल्याचा यश़स्वी दावा केला. त्याबद्द्ल चेसला "द बुकसेलर" मध्ये जाहीर माफी मागावी लागली.
आगाथा ख्रिस्तीच्या कादंबर्यांमध्ये वाचकाला खुनी/गुन्हेगार कोण ते जाणून घेण्याची उत्सुकता असते.याउलट जेम्स हॅडली चेसच्या कांदबर्यांमध्ये खुनी/गुन्हेगार कोण आहे याची माहिती वाचकाला अगोदरच असते ! असे असूनसुध्दा चेस वाचकाला कथानकात गुंतवून ठेवण्यात यशस्वी होतो.पुदे काय ? याची वाचकास सतत उत्कंठा वाटत रहाते.हेच जेम्स हॅडली चेसच्या लेखनाचे वैशिष्ट्य व यश ! ▼
▲चेसच्या कथांमधील पात्रं कोणत्याही मार्गाने श्रीमंत कसे होता येईल ह्या विचाराने पछाडलेली असतात. त्याकरता ती निरनिराळे गुन्हे करतात. मग ते विमा पॉलिसीतील अफरातफर असो किंवा चोरी. आणि त्यात त्यांचे बेत फसतात; त्यात खून पडतात व शेवटी त्या कथेतील नायकास समजते की त्याने जे करायला घेतले होतं ते शेवटी त्याच्याच अंगावर शेकणार हे अगदी स्वाभाविकच होते. चेसच्या कथेतील स्त्रिया सुंदर, चलाख , व बेईमान असतात. त्या आपल्या मार्गात येणाऱ्यायेणार्‍या व आपण केलेला गुन्हा उघडकीस आणणार्यासआणणार्‍यास ठार करण्यास मागेपुढे पहात नाहीत. चेसच्या कथा विघटीतविभक्त कुटुंबांभोवती रचल्या गेल्या आहेत. कथेचे शीर्षक रहस्याचा शेवट थोडक्यात व्यक्त करणारे असते.
चेसच्या कादंबर्यांमध्ये स्त्रिया महत्त्वाची भुमिका पार पाडतात. कथेतील मुख्य पात्रा त्यांच्या प्रेमात पडते व आपल्य प्रेयसीच्या इच्छेनुसार,तिला प्राप्त करण्यासाठी कोणाचाही खून करण्यास राजी होते.शेवटी नायकास समजते की आपण वापरले गेले आहोत. ▼
▲आगाथाअगाथा ख्रिस्तीच्या कादंबर्यांमध्येकादंबर्‍यांमध्ये वाचकाला खुनी/गुन्हेगार कोण ते जाणून घेण्याची उत्सुकता असते. याउलट जेम्स हॅडली चेसच्या कांदबर्यांमध्ये खुनी/गुन्हेगार कोण आहे याची माहिती वाचकाला अगोदरच असते !. असे असूनसुध्दाअसूनसुद्धा चेस वाचकाला कथानकात गुंतवून ठेवण्यात यशस्वी होतो. पुदे काय ? याची वाचकास सतत उत्कंठा वाटत रहाते. हेच जेम्स हॅडली चेसच्या लेखनाचे वैशिष्ट्य व यश !आहे.
जेम्स हॅडली चेस आशिया व आफ्रिकेत लोकप्रिय होता.फ्रान्स व इटली मध्ये देखील तो लोकप्रिय होता.त्याच्या २० कादंबर्यांवर तेथे चित्रापट बनवण्यात आले. पेरेस्त्रोइकाच्या काळात व त्यानंतर तो सोव्हिएत युनियन मध्ये प्रचंड लोकप्रिय झाला. ▼
▲चेसच्या कादंबर्यांमध्येकादंबर्‍यांमध्ये स्त्रिया महत्त्वाची भुमिकाभूमिका पार पाडतात. कथेतील मुख्य पात्रानायक त्यांच्या प्रेमात पडतेपडतात व आपल्य प्रेयसीच्या इच्छेनुसार, तिला प्राप्त करण्यासाठी कोणाचाही खून करण्यास राजी होतेहोतात. शेवटी नायकास समजते की आपण वापरले गेले आहोत.
==जेम्स हॅडली चेसच्या कादंबर्या:== ▼
▲जेम्स हॅडली चेस आशिया व आफ्रिकेत लोकप्रिय होता. फ्रान्स व इटली मध्येइटलीमध्ये देखील तो लोकप्रिय होता. त्याच्या २० कादंबर्यांवरकादंबर्‍यांवर तेथे चित्रापटचित्रपट बनवण्यात आले. पेरेस्त्रोइकाच्या काळात व त्यानंतर तो सोव्हिएत युनियनसोव्हिएट मध्येयुनियनमध्ये प्रचंड लोकप्रिय झाला.
▲==जेम्स हॅडली चेसच्या कादंबर्याकादंबर्‍या:==
1939 - No Orchids For Miss Blandish (filmed in 1948, 1971 and 1978)
1939 - The Dead Stay Dumb
| 