"बोरची अणूची प्रतिकृती" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

Content deleted Content added
खूणपताका: संदर्भ क्षेत्रात बदल.
No edit summary
खूणपताका: संदर्भ क्षेत्रात बदल.
ओळ १:
[[चित्र:Bohr-atom-PAR.svg|३००px|इवलेसे|उजवे|रूदरफोर्ड-बोर प्रतिकृती]]
अणुभौतिकीमध्ये, रूदरफोर्ड-बोर प्रतिकृती किंवा बोर प्रतिकृती ही [[अणू|अणूची]] अंतर्गत रचना स्पष्ट करणारी प्रतिकृती आहे. [[नील्स बोर]] यांनी १९१३ मध्ये ही प्रतिकृती मांडली. या प्रतिकृतीनुसार प्रत्येक अणुमध्ये धन विद्युतप्रभार असणारे अणुकेंद्रक असते आणि या अणुकेंद्रकाभोवती ऋण विद्युतप्रभार असणारे [[इलेक्ट्रॉन]] वर्तुळाकार रेषेत फिरत असतात. अणुकेंद्रक हे धन विद्युतप्रभार असणारे प्रोटॉन आणि कोणताही विद्युतभार नसणारे [[न्युट्रॉन]] यांनी बनलेले असते. अणुची ही प्रतिकृती आपल्या सौरमालेसारखीच आहे : अणुकेंद्रक हे सुर्यासारखे तर त्याभोवती फिरणारे इलेक्ट्रॉन ग्रहांसारखे आहेत आणि गुरुत्वाकर्षणाएवजी येथे [[विद्युतचुंबकीय बल]] कार्यरत असते.
 
Line ८ ⟶ ९:
# अणूमध्ये इलेक्ट्रॉन अणूकेंद्रकाभोवती परिभ्रमण करतात.
#इलेक्ट्रॉन काही विशिष्ट त्रिज्या असणाऱ्या कक्षांमध्येच (ज्यांना बोरने 'स्थिर कक्षा' असे नाव दिले <ref>{{cite journal | author=Niels Bohr | title=On the Constitution of Atoms and Molecules, Part II Systems Containing Only a Single Nucleus | journal=Philosophical Magazine | year=1913 | volume=26 | pages=476–502 | url=http://web.ihep.su/dbserv/compas/src/bohr13b/eng.pdf | doi=10.1080/14786441308634993 | issue=153}}</ref>) प्रारण उत्सर्जित न करता परिभ्रमण करत राहू शकतात. या कक्षांमध्ये इलेक्ट्रॉनला विशिष्ट उर्जा असते आणि यामुळे या कक्षांना उर्जा पातळ्या असे देखिल म्हटले जाते.
#इलेक्ट्रॉन एका कक्षेमधून दुसऱ्या कक्षेमध्ये जाऊनच स्वतःची उर्जा बदलता येऊ शकते. ज्यावेळी इलेक्ट्रॉन वरच्या उर्जा पातळीमधून खालच्या उर्जा पातळीमध्ये उडी घेतो तेव्हा त्याची उर्जा कमी होते व कमी होणारी उर्जा ही विद्युतचुंबकीय प्रारणाच्या स्वरूपात अणूमधून बाहेर टाकली जाते. या उत्सर्जित होणाऱ्या प्रारणाची वारंवारता दोन उर्जा पातळ्यांमधील फरकाशी समप्रमाणात असते. याउलट अणू ज्यावेळी प्रारण शोषून घेतो तेव्हा अणूमधील जे इलेक्ट्रॉन या प्रारणातील उर्जा शोषतात ते वरच्या उर्जा पातळीमध्ये जातात. असे होण्यासाठी बाहेरून आलेल्या प्रारणाची वारंवारता ही दोन उर्जा पातळ्यांमधील फरकाशी समप्रमाणात असेल तरच इलेक्ट्रॉन वरच्या पातळीत जाऊ शकतात. जर <math>\Delta{E}</math> हा <math>E_2</math> आणि <math>E_1 </math> या उर्जा पातळ्यांमधिल फरक असेल तर इलेक्ट्रॉनने शोषित किंवा उत्सर्जित केलेल्या प्रारणाची वारंवारता <math>\nu</math> खाली दिलेल्या "प्लॅंकच्या नियमाने" दिली जाते.<blockquote><math>\Delta{E} = E_2-E_1 = h \nu\ ,</math></blockquote> येथे ''h'' हा प्लॅंकचा स्थिरांक आहे.
 
==अणुच्या उर्जा कक्षा==
एकमेकांभोवती प्रकाशाच्या वेगापेक्षा बऱ्याच कमी वेगाने फिरणाऱ्या दोन विद्युतभारीत कणांच्या संहतीसाठी बोरची प्रतिकृती जवळपास अचुक ठरते. हायड्रोजनचा अणू, एक इलेक्ट्रॉन निघून गेलेला हेलियमचा अणू, दोन इलेक्ट्रॉन निघून गेलेला लिथियमचा अणू, पॉझिट्रॉनियम आणि कोणत्याही अणूच्या रेडबर्ग अवस्था अशा संहतींची उदाहरणे आहेत.
 
==संदर्भ==
{{reflist}}
[[वर्ग:भौतिकशास्त्र]]