"ब्राह्मण (वर्ण)" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

Content deleted Content added
खूणपताका: कालसापेक्षता? (नेमके केव्हा?)
(चर्चा | योगदान)
No edit summary
ओळ २:
{{अशुद्धलेखन}}
''ब्राह्मण'' हा [[हिंदू]] समाजातील [[चातुर्वर्ण्य|चतुर्वर्णातील]] एक वर्ण किंवा जात आहे. पूर्वी ज्या लोकांनी धार्मिक ग्रंथ आणि वेदांचा अभ्यास करून त्यातील ज्ञान ग्रहण केले अशा लोकांना ''ब्राह्मण'' ही उपाधी दिली जात असे. त्यावेळी ब्राह्मण बनण्यासाठी कोणावरही बंदी नव्हती फक्त धर्मोपदेशक म्हणून त्यांना स्वत:चे कर्तृत्व दाखवावे लागे.
 
यास्क ऋषीच्या म्हणण्याप्रमाणे,
 
जन्मना जायते शूद्रः <br />
संस्कारात्‌ भवेत्‌ द्विजः।<br />
वेद पाठात्‌ भवेत्‌ विप्रः<br />
ब्रह्म जानातीति ब्राह्मणः।।
 
आणखी,
 
तत्र मित्र न वस्तव्यं यत्र नास्ति चतुष्टयं ।
ऋणदाता च वैद्यश्च श्रोत्रियः सजला नदी ॥
मराठी भाषांतर - अरे मित्रा - ऋणदाता म्हणजे (अडचणीच्या वेळी) कर्ज
देणारा, (आजारी पडल्यावर औषध देणारा) वैद्य, वेद पारंगत ब्राह्मण
(म्हणजे श्रोत्रिय) आणि भरपूर पाणी असलेली नदी जिथे हे चार उपलब्ध नसतील
तिथे वस्ती करू नकोस. (किंवा करू नये)
 
याशिवाय,
जन्मना ब्राह्मणो ज्ञेयः | संस्कारै: द्विज उच्चते ||<br />
विद्यया याति विप्रत्वम् | त्रिभि: श्रोत्रिय उच्चते ||१||......बहुतेक रघुवंशातील.
 
आणखी,
 
क्रियावन्तः श्रोत्रिया ब्रह्मनिष्ठा: | स्वयं जुह्वत एकर्षि श्रद्धयन्तः |
तेषामेवैता ब्रह्मविद्यां वदेत | शिरोव्रतं विधिवद्यैस्तु चीर्णम् ||२|| .....मुण्डकोपनिषद
 
अर्थ :
 
Those who perform the rites, who are learned in scriptures(i.e.
श्रोत्रिय ब्राह्मणas), who are well established in Brahman, who offer,
of themselves, oblations to the (एकर्षि)one-seer(a form of Agni) with
faith, to them alone one may expound this knowledge of Brahman, (to
them alone) by whom the rite (of carrying Agni) on the head has been
performed(चीर्णम्) according to rule. ...मुंडकोपनिषद
 
 
== इतिहास ==
ब्राह्मणांचा इतिहास प्राचीन काळतील वैदिक धर्मापासून सुरू होतो. [[मनुस्मृती|मनुस्मृतीमध्ये]] [[आर्यावर्त]] हे वैदिक लोकांचे स्थान होते अशी नोंद आहे. ब्राह्मणांच्या दिनचर्येचे वेद हे प्राथमिक स्रोत आहेत. ब्राह्मणांतील सर्व संप्रदाय वेदांपासून प्रेरणा घेतात. असे मानण्यात येते की वेद हे अपौरुषेय आणि अनादि असून ते अंतिम सत्यांवर प्रकाश टाकतात. वेदांना श्रुती असे संबोधले जाते कारण परंपरेनुसार पाठांतराने वेद जतन केले गेले. श्रुतींमध्ये चार वेदांशिवाय ब्राह्मणनामक ग्रंथही आहेत.
Line २९ ⟶ ६६:
</blockquote>
 
शिकणे, शिकवणे, यज्ञयाग करणे, करवून घेणे, दान घेणे व दान देणे ही ब्राह्मणांची सहा कर्तव्येकामे आहेत.
 
 
पहा : [[ब्राह्मण जातिधारकांच्या संस्था]]
 
== ब्राह्मण समाज ==