"लिनक्स" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक
Content deleted Content added
छो सांगकाम्या: 126 इतर भाषातील दुव्यांचे विलिनीकरण, आता विकिडेटावर उपलब्ध d:q388 |
छोNo edit summary |
||
ओळ २०:
| भाषा = अनेक
| प्रकार = [[केर्नल]] / गाभा
| परवाना =
| संकेतस्थळ = [http://www.kernel.org/ केर्नल.ऑर्ग]
}}
'''लिनक्स''' (इंग्लिश: ''Linux'') हा एक [[युनिक्स|युनिक्सशी]] साधर्म्य असणाऱ्या [[संचालन प्रणाली|ऑपरेटिंग सिस्टिम]] ([[संचालन प्रणाली]])चा गाभा (इंग्लिश: ''Kernel'') आहे. लिनक्स ही [[मुक्त
लिनक्स हे नाव मूलत: लिनक्स 'गाभ्या'ला दिले गेले होते, परंतु सध्या या गाभ्याभोवती तयार झालेली [[लिनक्स वितरण|लिनक्स वितरणे]]ही 'लिनक्स' नावाने ओळखली जातात. 'लिनक्स' हे नाव लिनक्स गाभ्याच्या मूळ निर्मात्या '[[लिनस टोरवाल्ड्स]]'च्या नावावरून ठेवले गेले. लिनक्स वितरणांतील गाभ्याव्यतिरिक्त इतर बरिचशी पायाभूत
लिनक्स सुरुवातीला [[इंटेल-३८६]] [[मायक्रोप्रोसेसर]]वर आधारित व्यक्तिगत संगणकांसाठी लिहिली होती. पण सध्या ती विविध प्रकारच्या [[व्यक्तिगत संगणक]], [[महासंगणक]], तसेच 'एंबेडेड' स्वरूपात इलेक्ट्रॉनिक उपकरणे (उदा. मोबाइल फोन) इत्यादी. मध्ये वापरली जाते.[[गूगल]] कंपनीची 'अँड्रॉइड' मोबाईल फोन प्रणाली ही लिनक्सवर बांधणी केली गेलेली आहे. (प्रत्येक अँड्रॉइड फोन लिनक्सवर चालतो). सुरुवातीला फक्त उत्साही लोकांनी विकसित केलेल्या लिनक्सला आता [[माहिती तंत्रज्ञान]] उद्योगातील अनेक कंपन्या - उदा. [[आय.बी.एम.]] , [[ह्युलेट-पॅकार्ड|एचपी]], अधिक विकसित करीत आहेत. [[सेवा संगणक]] क्षेत्रात लिनक्सने मोठा हिस्सा [[विंडोज]] आणि [[युनिक्स]] यांच्यावर मात करून मिळवला आहे. अनेक विश्लेषक लिनक्सच्या यशाचे श्रेय तिच्या स्वस्तपणा, विक्रेत्यापासून मुक्तता आणि सुरक्षितता या गुणांना देतात.
= इतिहास =
[[लिनक्स गाभा]] प्रथम [[फिनलंड|फिनलंडच्या]] [[लिनस टोरवाल्ड्स]] या विद्यार्थ्याने लिहिला. त्याच्याकडे सुरुवातीला [[
ज्यावेळी लिनक्सची प्रथम आवृत्ती लिनसने प्रसिद्ध केली त्यावेळी
[[चित्र:Tux.svg|thumb|right|250px|[[टक्स]] [[पेंग्विन]]]]
ओळ ३८:
== नावाचा उच्चार ==
स्वतः लिनस टोरवाल्ड्सच्या म्हणण्याप्रमाणे <ref>{{स्रोत संकेतस्थळ | दुवा = http://www.youtube.com/watch?v=5IfHm6R5le0 | शीर्षक = लिनस टोरवाल्ड्सची मुलाखत - उच्चाराबद्दल प्रश्न विचारला असता उत्तर देताना | प्रकाशक = यूट्यूब.कॉम | फॉरमॅट = व्हीडिओ | भाषा = इंग्लिश }}</ref><ref>{{स्रोत संकेतस्थळ | दुवा = http://www.paul.sladen.org/pronunciation/ | शीर्षक = लिनस टोरवाल्ड्सच्या आवाजात 'लिनक्स'चा उच्चार | भाषा = इंग्लिश }}</ref> 'लिनक्स' हा उच्चार योग्य आहे. पाश्चिमात्य देशांमध्ये 'लिनक्स' हा उच्चार प्रचलित आहे. मात्र, बऱ्याच वेळा (विशेषतः भारतात) 'लायनक्स' हा उच्चार
== 'लिनक्स' आणि '
'
काही लोक हा फ्री
सद्यस्थितीत (इ.स. २०११च्या सुरवातीस) 'लिनक्स' व '
= वितरणे =
[[चित्र:Linus distros.png|thumb|250px|right| विविध लिनक्स वितरणे दाखवणारे भित्तिपत्र]]
[[लिनक्स वितरण]] हे लिनक्स गाभा आणि त्याच्या भोवती काम करत असलेल्या इतर प्रणालींपासून बनते. बरेच लोक, समूह आणि संस्था स्वतःची लिनक्स वितरणे बाजारात आणतात. लिनक्स वापरत असलेल्या '
= विकासासाठी कष्ट =
'मोर दॅन अ गिगाबक: एस्टिमेटिंग
{{वचन|...यातील बराच स्रोत (७१%) [[सी]] भाषेमध्ये असून [[सी++]], [[लिस्प]], [[पर्ल]], [[फोर्ट्रान]], [[पायथॉन]] इत्यादी गणकभाषाही त्यात वापरल्या आहेत. यातील अर्ध्याहून जास्त ओळी [[
नंतरच्या एका अभ्यासात ('काउंटिंग पटेटोज: द साइझ ऑफ डेबियन २.२') [[डेबिअन ऑपरेटिंग सिस्टिम|डेबिअन २.२]] या वितरणाच्या विश्लेषणात असे कळाले की त्यात ५.५ कोटी ओळींचा स्रोत आहे आणि हे वितरण जर व्यावसायिक पद्धतीने तयार केले असते तर [[अमेरिकेची संयुक्त संस्थाने|अमेरिकेत]] १९० कोटी [[डॉलर]] इतका खर्च आला असता.
ओळ ६२:
पूर्वी लिनक्स वापरण्यासाठी आणि तिचे स्थापन करण्यासाठी संगणकाचे सखोल ज्ञान लागत होते. परंतु प्रणालीतल्या अंतर्भागातील सहज पोहोचीमुळे बरेच तंत्रदृष्ट्या ज्ञानी लोक लिनक्सकडे आकर्षित झाले. अलीकडील काळात वाढलेली वापर-सुलभता आणि वितरणांचा मोठ्या प्रमाणात झालेला स्वीकार यामुळे इतर क्षेत्रांतील लोकही लिनक्स वापरत आहेत.
सेवा संगणक क्षेत्रात लिनक्स, अपॅची वेब सर्व्हर, 'मायएसक्यूएल' डेटाबेस व पीएचपी/पर्ल/पायथॉन [[स्क्रिप्टिंग भाषा]] ) या
== महत्त्वाचे फायदे ==
{{दृष्टिकोन}}
लिनक्स वापरण्याचे अनेक फायदे आहेत.
#
# अनेक [[लिनक्स वितरण|लिनक्स वितरणे]] ही विनामूल्य अथवा अतिशय माफक किंमतीला उपलब्ध आहेत.
# बहुतेक वितरणांबरोबर अनेक प्रकारची उपयोगी
# कार्यक्षमतेचा स्तर, सुरक्षितता ह्या बाबींत लिनक्स इतर संगणक प्रणाल्यांपेक्षा (उदा. [[मायक्रोसॉफ्ट विंडोज]]पेक्षा) अधिक प्रगत आहे.{{संदर्भ हवा}}
ओळ ८६:
* {{स्रोत संकेतस्थळ | दुवा = http://www.linux.org | शीर्षक = लिनक्सचे अधिकृत संकेतस्थळ | भाषा = इंग्लिश }}
* {{स्रोत संकेतस्थळ | दुवा = http://www.desktoplinux.com | शीर्षक = डेस्कटॉप लिनक्सचे संकेतस्थळ | भाषा = इंग्लिश }}
* {{स्रोत संकेतस्थळ | दुवा = http://www.gnu.org
* {{स्रोत संकेतस्थळ | दुवा = http://www.gnome.org | शीर्षक = जीनोम डेस्कटॉपचे अधिकृत संकेतस्थळ | भाषा = इंग्लिश }}
* {{स्रोत संकेतस्थळ | दुवा = http://www.kde.org | शीर्षक = के डेस्कटॉपचे अधिकृत संकेतस्थळ | भाषा = इंग्लिश }}
|