"सिंह" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

Content deleted Content added
छो Bot: Migrating 174 langlinks, now provided by Wikidata on d:Q140
खूणपताका: व्यक्तिगत मत ? ओळीत संदर्भ हवा.
ओळ ३०:
जगभरात आशियाई किंवा आफ्रिकन या दोन प्रकारचे सिंह आढळतात. आशियाई सिंहांचं अस्तित्व हे पूर्वापार भारतातच राहिलं असून गेल्या काही वर्षांपासून तर ते [[गीर]]पुरतंच उरलेला आहे. [[आशियाई सिंह]] एकेकाळी ग्रीस पासून मध्य भारतात बिहार परेंत होते. पण शिकारी मुळे ते आता फक्त गिर जंगलात मिळतात.
 
सिंह हा जंगलाचा राजा म्हणून ओळखला जातो. तो मांसभक्षक प्राणी आहे. सिंहाचे शास्त्रीय नाव 'पँथेरा लिओ' आहे.
== भारतातील संख्या ==
मादा (सिंव्हीण)
वाघांप्रमाणेच सिंहांची शिकार हा स्वातंत्र्यपूर्व काळात राजेमहाराजांचा छंद होता. [[जुनागड]]च्या नवाबाने मात्र विसाव्या शतकाच्या प्रारंभी सिंहांच्या शिकारींवर पूर्णत: बंदी घातली. त्या काळी सिंहांची संख्या तेरावर आली होती, अशी एक आकडेवारी सांगितली जाते. मात्र ही संख्या नेहमीच वादग्रस्त राहिली. काहींच्या मते प्रत्यक्षात ती संख्या शंभराच्या आसपास होती. ते काहीही असलं, तरी १९१० पर्यंतच्या काळात हे संकट ओळखलं गेलं. ते फक्त १३ उरले होते. साहजिकच त्यापुढे स्वातंत्र्यानंतर सिंहांनाही अस्तित्व धोक्यात आलेल्या प्रजातींच्या यादीत टाकण्यात आलं आणि त्यादृष्टीने काही पावलं उचलली गेली. [[गुजरात|गुजरातेतलं]] गीर हे सिंहांसाठी संरक्षित वनक्षेत्र जाहीर करण्यात आलं. गीरमधील सिंहांना आशियाई सिंहांप्रमाणेच इंडियन लायन असंही संबोधलं जातं. आज गिर मध्ये ४११ सिंह आहेत. १९१० ते २०१० या काळात ३९८ सिंह वाढले.
प्रजातींची उपलब्धता
असुरक्षित
शास्त्रीय वर्गीकरण
वंश: पृष्ठवंशी
जात: सस्तन
वर्ग: मांसभक्षक
कुळ: मार्जार कुळ(फेलिडे)
जातकुळी: पँथेरा
जीव: पँथेरा लिओ
 
सिंहाचा अफ्रिकेतील आढळप्रदेश
इतर नावे
Felis leo
Linnaeus, 1758
जगभरात आशियाई किंवा आफ्रिकन या दोन प्रकारचे सिंह आढळतात. आशियाई सिंहांचं अस्तित्व हे पूर्वापार भारतातच राहिलं असून गेल्या काही वर्षांपासून तर ते गीरपुरतंच उरलेला आहे. आशियाई सिंह एकेकाळी ग्रीस पासून मध्य भारतात बिहार परेंत होते. पण शिकारी मुळे ते आता फक्त गिर जंगलात मिळतात.
वाघांप्रमाणेच सिंहांची शिकार हा स्वातंत्र्यपूर्व काळात राजेमहाराजांचा छंद होता. [[जुनागड]]च्याजुनागडच्या नवाबाने मात्र विसाव्या शतकाच्या प्रारंभी सिंहांच्या शिकारींवर पूर्णत: बंदी घातली. त्या काळी सिंहांची संख्या तेरावर आली होती, अशी एक आकडेवारी सांगितली जाते. मात्र ही संख्या नेहमीच वादग्रस्त राहिली. काहींच्या मते प्रत्यक्षात ती संख्या शंभराच्या आसपास होती. ते काहीही असलं, तरी १९१० पर्यंतच्या काळात हे संकट ओळखलं गेलं. ते फक्त १३ उरले होते. साहजिकच त्यापुढे स्वातंत्र्यानंतर सिंहांनाही अस्तित्व धोक्यात आलेल्या प्रजातींच्या यादीत टाकण्यात आलं आणि त्यादृष्टीने काही पावलं उचलली गेली. [[गुजरात|गुजरातेतलं]] गीर हे सिंहांसाठी संरक्षित वनक्षेत्र जाहीर करण्यात आलं. गीरमधील सिंहांना आशियाई सिंहांप्रमाणेच इंडियन लायन असंही संबोधलं जातं. आज गिर मध्ये ४११ सिंह आहेत. १९१० ते २०१० या काळात ३९८ सिंह वाढले.
आशियाई सिंह पुनरनिवास योजना
या योजनेनुसार कुनो पालपूर या जंगलात गिरचे काही सिंह पुनरनिवास केले जातील. पण गुजरात सरकारचा या योजनेला विरोध आहे. कुनो पालपूरयेथे वाघ असल्यामुळे गुजरात सरकारनी या योजनेला विरोध केला. वाघ हा प्राणी सिंहापेषा तगडा असतो आणि वजनदार पण आसतो. या मुळे वाघ सिंहाची शिकार करू शकेल.
वर्णन
१५० ते २५० किलो वजनाचा सिंह हा तसा सामाजिक प्राणी आहे. त्याचे अस्तित्व १०००० वर्षांपासुन आढळते. तो आशिया आणि आफ्रिकामध्ये आढळतो. सिंव्हाचे दोन प्रकार आहेत आफ्रिकाई सिंह आणि आशियाई सिंह. युरोपीयन सिंह आणि बारबेरी सिंह हे सिंह आता नष्ट झाले आहेत. पांढरा सिंह हा दक्षिण आफ्रिकात मिळतो. त्याचे सरासरी आयुष्य १० ते १४ वर्ष असते. ते लहान झुडुपाच्या सवाना जंगलात आढळतात. एकट्याने राहण्यापेक्षा एखाद-दुसऱ्या सवंगड्याबरोबर तो राहतो. चितळ, हरीण, काळवीट, नीलगाय, रानडुक्कर यापैकी एखादं भक्ष्य चपळाईने पकडायचं, तरी कित्येकदा चारेक प्रयत्नांनंतर एक शिकार हाती लागते. पण एकदा पोटावर ताव मारला की दिवसातले वीसेक तास हे महाराज विश्रांती किंवा निद्रादेवीच्या आधीन होतात. सिंहीणीच्या शिकारीवरच सिंह जगतो, हे आफ्रिकन सिंहांच्या बाबतीत खरं असलं, तरी आशियातले सिंह त्याला अपवाद असतात. ते शिकार करतात, प्रसंगी शिकारीची चोरीही करतात.
 
==आशियाई सिंह पुनरनिवास योजना==
"https://mr.wikipedia.org/wiki/सिंह" पासून हुडकले