"प्रजननसंस्था" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक
Content deleted Content added
No edit summary खूणपताका: व्यक्तिगत मत ? ओळीत संदर्भ हवा. |
No edit summary |
||
ओळ १३:
मानवी क्रमविकासामध्ये अर्भक, बाल्य, कुमार, यौवन, प्रौढ , आणि वार्धक्य अशा अवस्था आहेत. अर्भकाचा जन्म झाल्यापासून बालक पुरुष आणि स्त्री अवयव युक्त असले तरी कुमारावस्थेमध्ये प्रजननाशी संबंधित इंद्रियांच्या विकासास प्रारंभ होतो. युवावस्थेमध्ये हा विकास पूर्ण होऊन युवक-युवती प्रजननक्षम होतात. (पहा पौगंडावस्था) पुरुष प्रजनन संस्था आणि त्यातील अवयव प्रामुख्याने शुक्राणू तयार करणे, ते सुस्थितीत कार्यक्षम राखणे आणि योग्य त्या वेळी त्यांचे वहन करणे व समागमाच्या वेळी स्त्री जनन संस्थेमध्ये त्यांचे क्षेपण करणे यासाठी विकसित झालेले असतात. पुरुष प्रजजन संस्थेमधील बहुतेक इंद्रिये बाहेरून दृश्य असतात. पुरुष प्रजजन संस्थेमधील बाहेरून दिसणारी प्रमुख इंद्रिये म्हणजे शिस्न, वृषणकोश आणि वृषण.
[[शिस्न]] : हे समगमाचे पुरुष इंद्रिय आहे. [[शिस्न|शिस्नाचे
[[वृषणकोश]] : शिस्नाच्या खालील बाजूस पोटाजवळ असलेली सैल त्वचेची पिशवी म्हणजे वृषणकोश. वृषणकोशामध्ये वृषणे असतात. याना होणारा रक्तपुरवठा आणि चेता वृषणकोशा मध्ये प्रवेशतात. वृषणकोश वृषणाचे तापमान नियंत्रित करते. वृषणामध्ये शुक्रजंतू निर्मितीचे कार्य शरीराच्या तापमानापेक्षा थोड्या कमी तापमानास सुरळीतपणे होते. वृषणकोशाच्या स्नायूमुळे वृषणकोश सैल किंवा आकुंचन पावण्यास मदत करतात. थंडीमध्ये वृषणकोश शरीराजवळ तर उन्हाळ्यात ते शरीरापासून थोडेसे दूर ठेवले जातात. यामुळे वृषणाचे तापमान आवश्यकतेनुसार नियंत्रित होते. अति घट्ट अंतर्वस्त्रे वापरल्याने वृषणकोशाचे तापमान शरीराएवढे होते आणि शुक्रजंतू निर्मितीमध्ये अडथळा येतो. शुक्रजंतूंची संख्या कमी होण्याचे हे एक कारण आहे.
ओळ ३५:
'''गर्भाशय''': ही स्नायूंची त्रिकोणी पिशवी आहे. गर्भाशयाचे स्नायू अनैच्छिक असतात. गर्भाशयाची जाडी दोन सेमी आणि लांबी 7.5 सेमी असते. गर्भाशयाच्या अंत:त्वचेमध्ये पोष ग्रंथीमधील संप्रेरकांच्या संहतिनुसार बदल होतो. गर्भाशयाचे मुख्य भाग आणि मानेसारखा निमुळता ग्रीवा असे दोन भाग असतात. ग्रीवा योनिमार्गामध्ये उघडते. गर्भाशयाचे मुख्य कार्य गर्भधारणा, गर्भाच्या वाढीस मदत करणे आणि गर्भाची पूर्ण वाढ झाल्यानंतर प्रसूती आहे. गर्भाची पूर्ण वाढ होईपर्यंत गर्भ सुरक्षित ठेवणे हे महत्त्वाचे कार्य गर्भाशयाचे आहे.
[[योनि]]- गर्भाशयमुख आणि बाह्य जननांगे यामधील मांसल नलिकेस योनि म्हणतात. यास जन्मनलिका असेही म्हणतात. तरुण स्त्रीमध्ये त्याची लांबी सु. 10 सेमी असते. योनिच्या बाह्य छिद्रावर एक मांसल पडदा असतो त्यास योनिच्छद असे म्हणतात. योनीचा गर्भाशयाकडील भाग बंद असून तो ग्रीवेला चारीबाजूनी चिकटलेला असतो. समागमाच्या वेळी योनी शिस्नास सामावून घेते क्षेपण झालेले वीर्य साठवून ठेवते. तारुण्यावस्थेमध्ये योनीचा आतील भाग अधिक स्तरीय होतो. योनी अंत:त्वचेमधील पेशीमध्ये असलेल्या ग्लायकोजेनचे लॅक्टिक आम्लात रूपांतर झाल्याने योनिमार्गामध्ये परजीवींची सहसा वाढ होत नाही.
मुलीचा जन्म होताना तिच्या अंडाशयामध्ये सु दहा लाख बीजांडे असतात. वयात येताना मासिक पाळी सुरू होईपर्यंत त्यातील सु तीन लाख शिल्लक राहतात. स्त्रीच्या 20 -24 वर्षांच्या प्रजनन कालात त्यातील फक्त 300 ते 400 अंडपुटके बीजांडवाहिनीपर्यंत येऊ शकतात. मासिक पाळी अनियमित झाल्यास किंवा गर्भारपणात त्यांचा –हास होतो.
| |||