"गुरुत्वाकर्षण" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक
Content deleted Content added
छोNo edit summary |
|||
ओळ ५०:
केप्लरपूर्वी [[निकोलस कोपर्निकस]] ह्याने [[सूर्यमाला]] सूर्यकेंद्रित असल्याचा प्रस्ताव मांडला होता. परंतु त्याच्या मताप्रमाणे पृथ्वीची व इतर ग्रहांची सूर्याभोवती फिरण्याची कक्षा वर्तुळाकार होती. [[मंगळ]] ग्रहाच्या कक्षेचे आठ वर्ष विश्लेषण करून<ref>http://galileo.phys.virginia.edu/classes/152.mf1i.spring02/DiscoveringGravity.htm</ref> केप्लरने ह्या कक्षा लंबवर्तुळाच्या आहेत अशी संकल्पना मांडून सर्व ग्रहांना एकसारखे लागू होणारे असे हे नियम बनवले.<ref>http://www.infoplease.com/encyclopedia/science/kepler-laws-development-kepler-laws.html</ref> केप्लरचे असे मत होते की सूर्याच्या कोणत्यातरी 'रहस्यमय' शक्तीमुळे ग्रहांची कक्षा टिकून राहते. त्याच्या असे ही ध्यानात आले की ग्रह जेव्हा सूर्यापासून लांब असतात तेव्हा त्यांचा वेग कमी होतो, व म्हणूनच ही शक्ती वाढणाऱ्या अंतराबरोबर कमी होत असणार. ह्याच संकल्पनेत न्यूटनने पुढे सुधारणा केली. <ref>http://www.infoplease.com/encyclopedia/science/kepler-laws-kepler-foretelling-law-gravity.html</ref>
===
==== न्यूटनचा वैश्विक गुरुत्वाकर्षणाचा नियम ====
१६८७ मध्ये न्यूटनने 'प्रिन्सिपिया' ह्या आपल्या प्रकाशनात वैश्विक गुरुत्वाकर्षणाच्या नियमाची परिकल्पना मांडली. त्यच्या स्वतःच्या शब्दांत:
न्यूटनचा वैश्विक गुरुत्वाकर्षणाचा नियम खालीलप्रमाणे:▼
<blockquote> मी असा तर्क केला की जी बले ग्रहांना आप्ल्या गोलकात ठेवतात, ती बले परिक्रमणाच्या केंद्रापासूनच्या अंतराच्या वर्गाच्या व्यस्तानुपाती नक्की [असावी]: आणि या प्रकारे मी चंद्राला पृथ्वीभोवतीच्या गोलकात ठेवायला लागणाऱ्या बलाची तुलना पृथ्वीच्या पृष्ठभागाच्या गुरुत्वाकर्षणाशी केली; आणि त्याचे नीटनेटके उत्तर मिळाले.<ref>चंद्रशेखर, सुब्रह्मण्यन (२००३). न्यूटन्स प्रिन्सिपिया फॉर द कॉमन रीडर (Newton's Principia for the common reader). ऑक्सफर्ड: ऑक्सफर्ड विद्यापीठ मुद्रणालय. (pp.1–2).</ref></blockquote>
▲न्यूटनचा वैश्विक गुरुत्वाकर्षणाचा नियम खालीलप्रमाणे आहे:
=== आइन्स्टाइनची संकल्पना ===▼
<blockquote>प्रत्येक वस्तुमान बिंदू इतर प्रत्येक वस्तुमान बिंदूला दोन्ही बिंदूंना जोडणाऱ्या रेषेत, एका बलाने आकर्षिते. हे बल दोन वस्तुमानांच्या गुणाकाराची समानुपाती आणि त्यांच्यामधल्या अंतराच्या वर्गाची व्यस्तानुपाती असते.</blockquote>
न्यूटनच्या ह्या सिद्धांताचा सर्वात मोठा विजय [[नेपच्यून ग्रह|नेपच्यूनच्या]] शोधाच्या रूपात ठरला. [[युरेनस ग्रह|यूरेनसच्या]] कक्षेत असणाऱ्या विसंगती निरखून नेपच्यूनच्या अस्तित्वाची व स्थानाची भविष्यवाणी जॉन काउच ॲडम्स् व यूर्बें ल वेर्ये यांनी केली.
▲==== आइन्स्टाइनची संकल्पना ====
[[चित्र:Spacetime curvature.png|thumb|काल-अवकाशाला आलेली वक्रता]]
गुरुत्वाकर्षणाच्या न्यूटनच्या नियमांची जागा आता [[अल्बर्ट आइनस्टाइन|अल्बर्ट आइनस्टाइनच्या]] [[साधारण सापेक्षता सिद्धान्त|सर्वसाधारण सापेक्षता सिद्धान्ताने]] घेतली आहे. [[अल्बर्ट आइनस्टाइन|आइनस्टाइनच्या]] नियमाप्रमाणे गुरुत्वाकर्षण म्हणजे [[वस्तुमान]] असलेल्या कोणत्याही वस्तूने तिच्याभोवतीच्या [[काल-अवकाश|काल-अवकाशात]] (space-time) निर्माण केलेली वक्रता होय. जमिनीला समांतर अशा रितीने ताणून धरलेल्या लवचीक पडद्यावर एखादी जड वस्तू ठेवली असता पडदा जसा त्या वस्तूभोवती थोडा वाकतो, त्याच रितीने [[वस्तुमान]] असलेली कोणतीही वस्तू तिच्याभोवतीच्या [[काल-अवकाश|काल-अवकाशाला]] अतिसूक्ष्मपणे ''वाकवते'' (बाक निर्माण करते), आणि तो 'वाकवण्या'चा गुणधर्म म्हणजेच वस्तूचे "गुरुत्वाकर्षण". ([[अल्बर्ट आइनस्टाइन]] -इ.स. १९१५).
====अवकाश आणि काल यांची सापेक्षता====
==== हॉकिंगची संकल्पना ====
==== सापेक्षता सिद्धान्तात हॉकिंगची सुधारणा ====
|