"जयंत्यांची यादी" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

पौराणिक आणि इतर प्राचीन ग्रंथांत ज्यांचे उल्लेख आहेत अशा, आणि पूर्वी होऊन गेलेल्या अन्य थोर व्यक्तींच्या जन्मदिवसास जयंती असे म्हणतात. पंचागांतील तिथीनुसार देवादिकांच्या आणि ऋषिमुनींच्या जयंत्या साजर्‍या करण्याची पद्धत भारतात पूर्वपरंपरेने आहे. एकोणिसाव्या शतकापासून ग्रेगोरियन कालगणनेचा वापर जसा वाढत गेला तसा नव्या पिढ्यांतील लोकांचे जन्मदिवस आणि जयंत्या या भारतीय पंचागांपेक्षा ग्रेगोरियन कालगणनेनुसार पाळल्या जाऊ लागल्या. तरीसुद्धा, अजूनही जुन्या काळातील लोकांच्या जयंत्या या अजूनही तिथीनुसारच साजर्‍या होतात.{{संदर्भ हवा}}

जयंतीच्या उत्सवाची पारंपरिक प्रथा बहुशः धार्मिक आणि अथवा भक्तिस्वरूपी असते. भक्तीच्या नवविधा प्रकारांतपैकी एक म्हणजे जयंत्या साजर्‍या करणे, असे समर्थ रामदास दासबोधाच्या चवथ्या दशकात श्रवणभक्ती संदर्भातील समासात सांगतात. विसाव्या शतकापासून भारतात जशी राजकीय जागृतीस सुरुवात झाली तसे लोकोत्तर स्त्री-पुरुषांच्या जयंत्या या सामाजिक आणि राजकीय अभिसरणाचे माध्यम म्हणून सार्वजनिक कार्यक्रमाच्या रूपाने साजर्‍या होऊ लागल्या. यांत लोकमान्य टिळकांनी सार्वजनिकरीत्या साजरी करण्याची सुरुवात केलेल्या शिवजयंतीचे उदाहरण ठळकपणे मांडण्यासारखे आहे.

* आंबेडकर जयंती (१४ एप्रिल)

* गोविंदसिंह जयंती (५ जानेवारी)

* तुकडोजीमहाराजतुकडोजी महाराज जयंती (३० एप्रिल)

* महावीर जयंती (चैत्र शुद्ध त्रयोदशी)

* राणा प्रताप जयंती (ज्येष्ठ शुद्ध तृतीया)

* विवेकानंदलाला लजपतराय जयंती (पौष कृष्ण२८ सप्तमीजानेवारी)

* शिवाजी जयंती (पूर्वी वैशाख शुद्ध तृतीया, नंतर फाल्गुन कृष्णवद्य तृतीया; २००१ सालानंतर १९ फेब्रुवारी)

* सावरकर जयंती (२८ मे)

* सुभाष जयंती (२३ जानेवारी)

* हरगोविंदसिंह जयंती (ज्येष्ठ कृष्णवद्य प्रतिपदा)

* हेडगेवार जयंती (चैत्र शुद्ध प्रतिपदा)