"सोनरंगी तांदूळ" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

'''सोनरंगी तांदूळ''' ({{Lang-en|Golden Rice}}) हा जैविक प्रक्रियेने ([[जैवतंत्रज्ञान]]) निर्माण केलेला [[तांदूळ|तांदळाचा]] एक प्रकार आहे. या तांदळाचा रंग पिवळा असून याचे खास वैशिष्ट्य म्हणजे या तांदळाचा भात खाणाऱ्या माणसाला [[अ-जीवनसत्त्व|अ-जीवनसत्त्वाचा]] पुरेशा प्रमाणात पुरवठा होईल.<ref name="यी२०००">{{cite journalsantosh | डिओआय= 10.1126/science.287.5451.303 | आडनाव1= यी | पहिले नाव1= एक्स | आडनाव2= अल-बेबिली | पहिले नाव2= एस | आडनाव3= क्लोटी | पहिले नाव3= ए | आडनाव4= झियांग | पहिले नाव4= जे | आडनाव5= ल्युसा | पहिले नाव5= पी | आडनाव6= बेयर | पहिले नाव6= पी | आडनाव7= पोट्रिकस | पहिले नाव7= आय | शीर्षक= इंजिनिअरिंग द प्रोव्ह‍िटॅमिन ए (बिटा-कॅरोटिन) बायोसिंथेटिक पाथवे इनटू (कॅरोटिनॉईड-फ्री) राईस एन्डोस्पर्म | जर्नल= सायन्स | खंड= २८७ | अंक= ५४५१ | पाने= ३०३–३०५ | वर्ष= २००० | पीएमआयडी= 10634784 | भाषा=इंग्रजी}}</ref> गरीब कुटुंबातील माणसांना त्यांच्या आहारात भाज्या आणि फळे यांचा अंतर्भाव करणे परवडत नाही त्यामुळे गरीब कुटुंबातील माणसांमध्ये अ-जीवनसत्त्वाचा अभाव ही बाब सार्वत्रिक पातळीवर दिसून येते. इ.स. २००५ साली जागतिक पातळीवर १९ कोटी लहान मुले, १.९ कोटी गर्भवती स्त्रिया अ-जीवनसत्त्वाच्या संदर्भात अभावग्रस्त असल्याचे निदर्शनास आले होते.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा=http://whqlibdoc.who.int/publications/2009/9789241598019_eng.pdf | शीर्षक=Global Prevalence Of Vitamin A Deficiency in Populations At Risk 1995–2005 | अनुवादित शीर्षक=अ-जीवनसत्त्वाच्या कमतरतेचा जागतिक प्रभाव १९९५-२००५ | प्रकाशक=वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशन | ठिकाण=जिनीव्हा | ॲक्सेसदिनांक=१८ जानेवारी २०१४| भाषा=इंग्रजी}}</ref> दरवर्षी सुमारे २० लाख लोक अ-जीवनसत्त्वाचा पुरवठा न झाल्यामुळे मृत्युमुखी पडतात आणि पाच लाख लोकांना कायमचे अंधत्व येते.<ref name="humphery1992">{{cite journalsantosh | आडनाव1 = हम्फ्रे | आद्याक्षरे1 = जे.एच. | आडनाव २ = वेस्ट | आद्याक्षरे २ = के.पी. ज्यू. | आडनाव ३ = सॉम्मर | आद्याक्षर ३ = ए. | वर्ष = १९९२ | शीर्षक = Vitamin A deficiency and attributable mortality in under-5-year-olds | जर्नल = [http://whqlibdoc.who.int/bulletin/1992/Vol70-No2/bulletin_1992_70(2)_225-232.pdf डब्ल्यू.एच.ओ. बुलेटिन] | अंक = ७० | पाने = २२५–२३२ | भाषा=इंग्रजी}}</ref> या सोनरंगी तांदळामुळे या सगळ्या समस्या दूर होण्याची शक्यता आहे. नव्या प्रकारचा सोनरंगी तांदूळ हा खाण्यासाठी निर्धोक आहे याची खातरजमा अमेरिकेतील नॅशनल ॲकॅडमी ऑफ सायन्स, अमेरिकन मेडिकल असोसिएशन, [[जागतिक आरोग्य संघटना]] आणि फिलिपाईन्स नॅशनल ॲकॅडमी ऑफ सायन्स ॲन्ड टेक्नॉलॉजी या संस्थांनी केलेली आहे.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा=http://www.irri.org/rice-today/debunking-golden-rice-myths-a-geneticist-s-perspective | शीर्षक=Debunking Golden Rice myths: a geneticist's perspective | प्रकाशक=इंटरनॅशनल राईस रिसर्च इन्स्टिट्यूट | ॲक्सेसदिनांक=१८ जानेवारी २०१४ | भाषा=इंग्रजी | लेखक=मायकेल पुरुगन |विदा संकेतस्थळ दुवा=http://web.archive.org/web/20140728002512/http://www.irri.org/rice-today/debunking-golden-rice-myths-a-geneticist-s-perspective |विदा दिनांक=३ जून २०१८}}</ref>

 

== वादंग ==

 

सोनरंगी तांदळाच्या बियाण्याच्या निर्मितीतून सिजेंटा या खाजगी कंपनीला आर्थिक लाभ मिळेल असाही आक्षेप घेतला जात आहे.<ref name="राईस टुडे">{{संकेतस्थळ स्रोत | दुवा=http://books.irri.org/RT12-4_debunking.pdf | शीर्षक=Debunking Golden Rice myths: a geneticist's perspective | प्रकाशक=राईस टुडे | दिनांक=ऑक्टोबर-डिसेंबर २०१३ | ॲक्सेसदिनांक=१८ जानेवारी २०१४ | भाषा=इंग्रजी | लेखक=मायकेल पुरुगन|विदा संकेतस्थळ दुवा=http://web.archive.org/web/20140724142425/http://books.irri.org/RT12-4_debunking.pdf |विदा दिनांक=३ जून २०१८}}</ref> सिजेंटा या स्वीडिश बहुराष्ट्रीय कंपनीने या तांदळाच्या संशोधनासाठी मोलाचे योगदान दिले असले तरी त्या कंपनीने या संशोधनाचे सर्व हक्क फिलिपाईन्स येथील इंटरनॅशनल राईस रिसर्च इन्स्टिट्यूटला विनामोबदला बहाल केले आहेत. ही इन्स्टिट्यूट जगातल्या सर्व राष्ट्रांना आपल्या संशोधनाचा विनामूल्य लाभ उपलब्ध करून देणारी एक सार्वजनिक संस्था आहे. त्यामुळे या संशोधनामुळे कोणत्याही खाजगी कंपनीला सोनरंगी तांदळाचे बियाणे विकून आर्थिक लाभ मिळवता येणार नाही.<ref name="राईस टुडे"/>

 

पहा: [[काळा तांदूळ]]; [[तांदूळ]]