"क्षयमास" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

पृथ्वी सूर्याभोवती लंबवर्तुळाकार कक्षेत फिरते. या लंबवर्तुळाच्या दोन नाभींपैकी (नाभी=Focus) एका नाभीवर सूर्य असतो. या नाभींमधून जाणारा लंबवर्तुळाचा मोठा व्यास परीघाला दोन बिंदूंत छेदतो. त्यांपैकी परीघापासून जवळ असलेल्या बिंदूला उपसूर्य बिंदू (Perihelion) व दूरच्या बिंदूला अपसूर्य बिंदू (Aphelion) म्हणतात. पृथ्वी जेव्हा ५ जानेवारीच्या सुमारास उपसूर्य बिंदूच्या आसपास असते तेव्हा तिचा वेग नेहमीपॆक्षा जास्त असतो. त्यामुळे सूर्यासमोरून पुढे सरकताना तीतो कधीकधी एखादी राशी (संक्रांतसूर्यसंक्रांत) गाळून पुढे जातेगाळतो. अश्या वेळी त्या गळालेल्या राशीसंबंधित हिंदू महिना वगळला जातो. या वगळलेल्या महिन्याला क्षयमास म्हणतात.

* भास्कराचार्यांनी सिद्धान्तशिरोमणीत लिहिले आहे की, 'शके ९७४मध्ये क्षयमास आला होता, आणि त्यानंतर तो शके १११५, १२५६ आणि १३७८मध्ये येईल.' (पैकी १३७८मध्ये आल्याचे माहीत नाही!; १३९८मध्ये क्षयमास होता.)

|मार्गशीर्ष१३३४मार्गशीर्ष १३३४||माघ १३३५ ||पौष||आश्विन १३३४||फाल्गुन १३३५||१९||