"गेळफळ" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

वर्णन- गेळ हा लहानसर, झाळकट, टणक पुष्कळ फांद्यांनी युक्त असा सुमारे १५ फूट उंचीचा वृक्ष असतो. ह्याच्या खोडावर बोटे-दोन बोटे लांबीचे लहान मोठे मजबूत काटे असतात. पाने गुळगुळीत, चकाकणारी, बोथट, गोल पण देठाकडे आकुंचित अशी असतात. फुले- एकेरी, देठरहित, पांढरी, सुगंधी, फांदीचे टोकास येतात. पुष्पपात्र पाकळ्यांपेक्षा लहान; पाकळ्या लोमयुक्त. ह्या झाडाचे दिसणे व आकारमान हे ठिकाण, हवा, पाणी वगैरेंवर अवलंबून असल्यामुळे ती झाडे वेगवेगळी दिसतात. गेळाचे वृक्ष बहुतेक डोंगराळ प्रदेशात आढळतात. याचे फळ सुपारीएवढें असतें. पिकलेली फळे गोल व पिवळसर तांबूस रंगाची असतात. ती औषधात वापरतात. फळे योग्य वेळी काढून नीट रीतीने वाळवून ठेवावी लागतात. या फळाची भुकटी करुन कोळी लोक नदींत टाकतात. त्या योगेंत्यामुळे मासे लुब्ध होऊन पकडले जातात. फळे पिकल्यावर भाजून खातात. कच्चेन भाजलेले गेळ पोटात गेल्यास ओकारी येते. त्यामुळे ते आयुर्वेदातल्या पंचकर्म विधीतील वमनासाठी वापरतात. पिकलेल्या फळाचा गळवावर लेप केल्यास गळू पिकते.