"शनिवार वाडा" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

'''शनिवार वाडा''' (बोली मराठीत शनवारवाडा) ही [[महाराष्ट्र|महाराष्ट्रातील]] [[पुणे]] शहरातील ऐतिहासिक वास्तू आहे. [[इ.स.चे १८ वे शतक|इ.स.च्या १८व्या शतकात]] हा वाडा [[मराठा साम्राज्य|मराठा साम्राज्याचे]] पंतप्रधान, अर्थात [[पेशवे]] यांचे निवासस्थान व कार्यालय होते. भारत सरकरने शनिवार वाड्यालाशनिवारवाड्याला दिनांक १७ जून, इ.स. १९१९ रोजी [[महाराष्ट्रातील राष्ट्रीय संरक्षित स्मारके|महाराष्ट्रातील राष्ट्रीय संरक्षित स्मारक]] म्हणून घोषित केलेले आहे.<ref>{{cite websantosh | दुवा=http://www.asimumbaicircle.com/Gazette%20Notification/pune/scan00013.pdf | प्रकाशक=आर्किऑलॉजिकल सर्व्हे ऑफ इंडिया, मुंबई सर्कल | भाषा=इंग्रजी | शीर्षक=गॅझेट नोटिफिकेशन | ॲक्सेसदिनांक=१२ ऑक्टोबर, इ.स. २०१३}}</ref>

शनिवार वाड्याची इमारत २१ फूट उंच होती आणि तिच्या चारही बाजूने ९५० फूट लांबीची तटबंदी भिंत होती. ही भिंत आणि [[बुरूज]] आजही पुण्यातील मध्यवस्तीत दिमाखाने उभे आहेत. वाड्याभोवतालच्या भिंतीला पाच मोठे दरवाजे व नऊ बुरूज आहेत. येथून जवळच [[मुठा नदी]] वाहते. तटाला ९ बुरूज असून सर्वांवर तोफा बसवण्याची सोय केलेली आहे. यांपैकी 'पागेचा बुरूज' आतून पोकळ असून त्याच्या पायथ्याशी मध्यभागी बांधून काढलेला एक गोल खड्डा आहे. त्यात तोफांचे गोळे ठेवत असत{{संदर्भ हवा}}. तटबंदीला पाच दरवाजे असून त्यांना अनुक्रमे ''दिल्ली'', ''अलीबहाद्दार'' किंवा ''मस्तानी'', ''खिडकी'', ''गणेश'', ''नाटकशाळा'' ऊर्फ ''जांभूळ'' दरवाजा ही नावे आहेत. सर्व दरवाजे टोकदार कमानींमधॆ असून मोठे अणुकुचीदार लोखंडी खिळे व जाडजूड पट्ट्या ठोकून ते भक्कम केलेले आहेत. यांत दिल्ली दरवाज्याची उंची २१ फूट असून रूंदीरुंदी १४ फूट आहे{{संदर्भ हवा}}. हाच सर्वांत मोठा दरवाजा आहे. वाड्याच्या सर्व तटांवर मिळून २७५ शिपाई, रात्रंदिवस ५०० स्वार व वाड्यातील अंतर्गत बंदोबस्तासाठी १०००हून अधिक नोकर होते{{संदर्भ हवा}}.