"पुरस्कार" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

ज्याने कोणतेही चांगले काम केले आहे अशा व्यक्तीला एखाद्या संस्थेकडून बक्षीस(पारितोषिक), पदक, चषक(करंडक), ढाल, मानपत्र, ताम्रपट, हारतुरे, श्रीफल, शाल, स्मृतिचिन्ह किंवा रोख रकमेच्या रूपात सन्मानित केले जाते. ज्ञान, साहित्य, कला, समाजकार्य आदि विविध क्षेत्रांमध्ये उत्तम काम करणाऱ्या व्यक्तीला अनेक संस्था पुरस्कार देतात. हे पुरस्कार मानपत्राच्या रूपात, रोख रकमेच्या स्वरूपात किंवा स्मृतिचिन्हाच्या रूपात असतात. संस्थांनी दिलेल्या पुरस्कारांची माहिती वेळोवेळी वर्तमानपत्रांमधून किंवा त्या संस्थांच्या मुखपत्रांतून प्रसिद्ध होत असते. पद्मश्री, पद्मभूषण, भारतरत्‍न या सरकारने दिलेल्या पुरस्कारांप्रमाणेच हे पुरस्कार केवळ मानाचे असतात, व्यक्तिनामाच्या आधी किंवा नंतर त्यांचा लिखित उल्लेख करता येत नाही. त्या व्यक्तीला असा पुरस्कार मिळाला आहे असा उल्लेख केवळ बोलताना, भाषण करताना किंवा व्यक्तिवृत्त(Biodata) लिहिताना करता येतो. असाच प्रकार विद्यापीठांनी दिलेल्या डी.लिट. या सन्मानार्थ दिलेल्या पदवीचा आहे. ही पदवी मिळवण्यासाठी कोणताही अभ्यास करावा लागत नाही, परीक्षा द्यावी लागत नाही किंवा जगावेगळे असे काही काम करावे लागतेच असे नाही. ही पदवी मिळालेल्या व्यक्तीच्या नावाआधी डॉ.(डॉक्टर) असे लिहिण्याची प्रथा तर सर्वथैव अयोग्य आहे. एखाद्या राजकारणी माणसाला ही मानाची डॉक्टरेट एका विद्यापीठाकडून मिळाली की अन्य विद्यापीठांमध्ये त्याच व्यक्तीला डी.लिट. देण्याची स्पर्धा लागते. महाराष्ट्रातील उत्तर महाराष्ट्र विद्यापीठ आणि मराठवाडा विद्यापीठ हे या बाबतीत माहीर आहेत. हाच प्रकार परदेशी विद्यापीठे करतात. येडियुरप्पा हे कर्नाटकातले एक उघड उघड {{येथील संदर्भहीन चारीत्र्यहनन शब्द वगळला}} राजकारणी आहेत. त्यांना अमेरिकेतील मिशिगन राज्यातील सॅगिनॉ व्हॅली राज्य विश्वविद्यालयाने डी.लिट. दिली आहे. कां, तर यापूर्वी सॅगिनॉच्या अध्यक्षाला म्हैसूर विश्वविद्यालयाने, प्रा. डी. मदैय्या या उपकुलगुरूंच्या कारकिर्दीत डी.लिट. दिली होती, या परतफेडीच्या भावनेने. सन्माननीय पदव्यांच्या बाबतीत विद्यापीठांचे असे साटेलोटे चालते. त्यामुळे यापुढे कधी भारतरत्न बाबासाहेब आंबेडकर असे शब्द वाचनात येतील तेव्हा ते लिखाण गैर आहे असे समजावे.

 

 

==पुरस्कारांचे प्रकार==

 

* फिल्मफेअर मासिकातर्फे भारतीय चित्रपटांना आणि त्यांतील चित्रपटकर्मींना दिले जाणारे [[फिल्मफेअर पुरस्कार]]

 

==रत्‍न पुरस्कार==

* मुंबईच्या मार्केनॉमी संस्थेचा मार्केनॉमी मराठी पुरस्कार : उत्तम पायाभूत सुविधा, नियोजनबद्ध शहर आणि स्वच्छतेसाठी, पिंपरी-चिंचवड महापालिकेला.

* पुणे पोलिसांचा गणेशोत्सव काळात शांतता आणि सुव्यवस्था राखण्यास मदत केली म्हणून दिला गेलेला ’कृतज्ञता पुरस्कार’ : डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर ग्रंथालयास

 

 

** ब्रह्मानंद भूषण पुरस्कार : संजय गरुड, राम खळदकर, रंजना टोणपे, रामदास पळसुले, विवेक सोनार, आदी बारा जणांना

* पुणे भारत गायन समाज यांचे तर्फे पंडित [[राम मराठे]] स्मृती पुरस्कार : पंडित [[रामदास कामत]] यांना

 

 

** विशेष पुरस्कार : बोरीभडकच्या आय‍आयटीला

* पुणे भारत गायन समाज यांचे तर्फे पंडित राम मराठे स्मृती पुरस्कार : पंडित रामदास कामत यांना