"अनुनासिक" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
ओळ ६:
{| class="wikitable"
|-
|[[पर-सवर्ण|पर-सवर्ण]] जोडलेल्या व्यंजनाच्या उच्चाराचा शब्द ||हा शब्द मराठीत <small>[[शुद्धलेखनाचे नियम|शुद्धलेखनाच्या नियमांस]]अनुसरून [[पर-सवर्ण|पर-सवर्णाच्या]] ऐवजी या रकान्यात दिल्याप्रमाणे [[अनुस्वार]] देऊन
|-
| दङ्गा ||दंगा
ओळ १९:
|}
== तत्सम ==
खणखणीत नाकात उच्चारले जाणारे अनुस्वारयुक्त [[तत्सम]] [[शब्द]] हिंदी-संस्कृतमध्ये लिहिताना पर-सवर्णयुक्त जोडाक्षर
{| class="wikitable"
|-
|मराठीत लिहिताना [[पर-सवर्ण|पर-सवर्णाच्या]] या रकान्यात दिल्याप्रमाणे [[अनुस्वार]] देऊन लिहावे ||<small>हिंदी-संस्कृतमध्ये [[शुद्धलेखनाचे नियम|शुद्धलेखनाचे नियमास]]अनुसरून ते शब्द [[पर-सवर्ण|पर-सवर्णयुक्त]]
|-
| पंकज||पङ्कज',
ओळ ३७:
==परस-वर्ण केव्हा चालत नाहीत==
य, र, ल, व, श, ष, स, ह, ळ, क्ष, ज्ञ यांच्यापूर्वी येणाऱ्या
[[नासोचार|नाकातल्या नाकात केलेल्या उच्चारांसाठी ]] (अनुस्वार)[[शीर्षबिंदू]]च
* उदाहरणार्थ: संयम, संरचना, संलग्न, संवाद, दंश, दंष्ट्रा, मांस, सिंह, खंळ, सँक्षन, संज्ञा' हे शब्द 'सय्यम, सौंरचना/संव्रचना, संल्लग्न, सउंवाद/संव्वाद, दंव्श, दञ्ष्ट्रा, माउंस/मांव्स, सिंव्ह, खंळ्ळ, सॅङ्क्षन, संव्ज्ञा' असे
* बहुवचनी नामाला प्रत्यय किंवा शब्दयोगी अव्यय लावताना : उदा० स्त्रियांत, शब्दांमध्ये, आम्हांला, तुमच्यासारख्यांना, वकिलांनी, जतूंपासून वगैरे शब्दांत पर-सवर्ण चालत नाहीत.
* अनुस्वाराचा खणखणीत उच्चार नसेल तेव्हा. उदा० हं हं, चीं चीं, कोंकण, मुळगांवकर, आशा भोंसले वगैरे शब्दांत.
* शुद्धलेखनाच्या जुन्या नियमांनुसार लेखन करीत असताना, किंवा जुन्या पुस्तकांची नवी आवृत्ती काढताना अर्धोच्चारित अनुस्वार जेथे जसे मुळात होते तेथे तसेच छापतात.
* शुद्धलेखनाच्या जुन्या नियमांनुसार अर्थभेद, व्युत्पत्तिभेद, लिंगभेद आणि वचनभेद दाखवताना. उदा० गुरूं/गुरू, नांव/नाव, घोडी/घोडीं, शब्दांत/शब्दात पर-सवर्ण वापरत नाहीत.
* प्रमाण भाषेतील एं या उच्चाराऐवजी बोलीभाषेत वापरल्या जाणाऱ्या दीर्घ अ या उच्चारासाठी. उदा० घरें ऐवजी घरं
* लंडन, इंडिया, स्कॉटलंड, फ्रँकेस्टाइन, ग्रँट, बाँब, कँप यांसारख्या मराठीत रूढ वापर असलेल्या शब्दांमध्ये अनुस्वार(शीर्षबिंदू)च वापरतात.
* शब्द रूढ नसतील तर परसवर्णाऐवजी न् वापरतात. उदा० ॲन्ड, फ्रेन्च, इ.
* चंद्रबिंदूयुक्त हिंदी शब्द मराठीत लिहिताना चंद्रबिंदू लिहितात, पण जर शब्दाचे मराठीकरण झाले आहे असे वाटले तर नुसता शीर्षबिंदू देतात. उदा० माँ/मां, हूँ/हूं, हँसी/हंसी, हैँ/हैं इ. या ठिकाणी पर-सवर्ण चालत नाही.
==परस-वर्ण/नासिक्य वर्ण केव्हा अनिवार्य आहेत==
Line ४९ ⟶ ५३:
* हिंदी किंवा संस्कृत लिहिताना
* व्याकरणाच्या पुस्तकात किंवा शब्दकोशात उच्चार स्पष्ट करून दाखवण्यासाठी
* इंग्रजी शब्दातल्या ingचा उच्चार शब्दकोशांत इङ् असा लिहिलेला असतो. उदा० वॉशिङ्टन
* सन्मान, मृण्मय, निम्न,
* अन्न, अण्णा, निम्मा वगैरे.
* संस्कृत शब्द याच्ञा, आणि पालीमधले असंख्य शब्द लिहिताना नासिक्य वर्णच लिहावा लागतो.
* दक्षिण आफ्रिकेतील व भारताच्या ईशान्य भागांतील काही शब्दांत आणि व्यक्तिनामांत ङ आणि ञ ही अक्षरे येतात, तेथे ती तशीच वापरतात.उदा० नङ्क्रुमा, दार्जिलीङ, ममगाङ, निङतान, फालिङ, ङचेख इ.
* सामासिक शब्दांतला दुसरा शब्द ’अंत’ असेल तेव्हा. उदा० वेदान्त, देहान्त, सु्खान्त, शालान्त, सिद्धान्त वगैरे. असे न करता हे शब्द अनुस्वार वापरून अनुक्रमे वेदांत, देहांत, सुखांत, शालांत, सिद्धांत असे लिहिले तर त्यांचे अर्थ अनुक्रमे अनेक वेदांमध्ये, अनेक देहांमध्ये, सुखांमध्ये, शाळांमध्ये, सिद्ध पुरुषांमध्ये वगैरे, असे होतील.
|