रणदुल्लाबाद
रणदुल्लाबाद हे भारतातील महाराष्ट्र राज्यातील सातारा जिल्ह्यातील कोरेगाव तालुक्यातील एक गाव आहे.या गावाला शिवकालीन इतिहास लाभलेला आहे. आदिलशहाचा सरदार असलेल्या अफजलखानाने स्वराज्यावर केलेल्या आक्रमणाच्यावेळी हे गाव अस्तित्वात नव्हते. स्वराज्य रक्षणासाठी शिवाजी महाराजांच्या मावळ्यांनी अफजलखानाच्या सैन्याचा या सामना केला. आदिलशहाचा सरदार असलेल्या अफजलखानाने स्वराज्यावर केलेल्या आक्रमणाच्यावेळी रणदुल्लाबाद हे गाव अस्तित्वात नव्हते. स्वराज्य रक्षणासाठी शिवाजी महाराजांच्या मावळ्यांनी अफजलखानाच्या सैन्याचा या ठिकाणी सामना केला. त्यावेळी माहूर तालुका पुरंदर येथील जगताप बंधू वाईचे पिसाळ देशमुख या मराठा शिलेदारांवर शिवाजी महाराजांनी जबाबदारी दिली होती.
?रणदुल्लाबाद महाराष्ट्र • भारत | |
— गाव — | |
प्रमाणवेळ | भाप्रवे (यूटीसी+५:३०) |
क्षेत्रफळ | ८.३६ चौ. किमी |
जवळचे शहर | कोरेगाव |
जिल्हा | सातारा जिल्हा |
लोकसंख्या • घनता लिंग गुणोत्तर |
(२०११) • २२२.१३/किमी२ १,०३२ ♂/♀ |
भाषा | मराठी |
सरपंच- सौ.आशाताईं गुलाबराव जगताप (पाटील)
उपसरपंच - भगवान छप्पनराव जगताप (पाटील) |
|
बोलीभाषा मराठी | |
कोड • पिन कोड • आरटीओ कोड |
• 415525 • एमएच/ |
लढाईनंतर जगताप पिसाळ देशमुख यांनी या ठिकाणी वास्तव्य केले. यातूनच रणदुल्लाबाद गाव वसले. या गावात जगताप यांची घरे अधिक आहेत. छत्रपतींचा समूळ नायनाट करण्यासाठी आदिलशाहीने अफजलखानावर मोठी जबाबदारी दिली होती. अफजल खानाबरोबर रणदुल्लाखान हा दुसरा सरदारही या मोहिमेत सहभागी होता. मात्र तो शिवाजी महाराज समर्थक म्हणून ओळखला जात होता. आदिलशहाच्या दरबारात छत्रपती शिवाजी राजे यांच्या बरोबर रणदुल्लाखान होता.
या दोघांची मैत्री ही आदिलशाही साठी डोके दुखी होती, त्यामुळे रणदुल्लाखान या मोहिमेविषयी नाराज होते. हरेश्वर डोंगर रांगेजवळच्या जागेत खानाची छावणी पडली होती. त्यावेळी ज्या छावणीत जगताप देशमुख या राजांच्या सैन्यात युद्ध झाले होते, त्या ठिकाणी अफजलखानाने त्यांच्यावर विषप्रयोग करून रणदुल्लाखानला संपवूनत्याची कबर बांधली. त्यानंतर अफजलखानाने पुढे वाईच्या दिशेने प्रयाण केले. मात्र माहूरचे जगताप आणि वाईचे पिसाळ देशमुख यांनी येथेच वास्तव्य केले. गावात हिंदू मुस्लिम ऐक्य असून मोहरम आणि ईद साजरी केली जाते.
२०११ च्या जनगणनेनुसार [१]या गावाचा सेन्सस कोड ५६३६१० असून या लेखातील माहिती या जनगणनेवर आधारित आहे. या गावाचे क्षेत्र ७९९.०१ हेक्टर असून येथील लोकसंख्या १८५७ आहे. गावात ३९५ कुटुंबे राहतात.
हवामान
संपादनयेथे ऑक्टोबर ते मार्च हा हिवाळा हंगाम असतो. हिवाळ्यात दिवसा तापमान २८ अंश सेल्सियस पर्यंत वाढते आणि रात्री तापमान १८ अंश सेल्सियस पर्यंत खाली जाते.जून ते सप्टेंबर हा पावसाळा हंगाम असतो. पावसाळ्यात दिवसा तापमान २७ अंश सेल्सियस पर्यंत वाढते आणि रात्री तापमान २१ अंश सेल्सियस पर्यंत खाली जाते. पावसाळ्यात मध्यम प्रमाणात पाऊस पडतो. वार्षिक पर्जन्यमान ६०० मिमी पर्यंत असते. एप्रिल ते जून हा उन्हाळा मोसम असतो. उन्हाळ्यात दिवसा तापमान ४० अंश सेल्सियस पर्यंत वाढते आणि रात्री तापमान २५ अंश सेल्सियस पर्यंत खाली जाते.
जवळपासची गावे
संपादनआजूबाजूची गावे आणि रणदुल्लाबादपासून त्याचे अंतर मोरेबंद 1.9 किमी, करंजखोप 2.4 किमी, सोळशी 3.5 किमी, चवणेश्वर 3.8 किमी, नांदवळ 4.3 किमी, सोनके 5.0 किमी, सरकळवाडी 5.3 किमी, जगताड 5.3 किमी, जगताप 5 किमी. 7.5 किमी, आंबवडे-स-वाघोली 7.8 किमी, भावेनगर 9.4 किमी, घिगेवाडी 10.8 किमी, दुधनवाडी 11.7 किमी, बनवडी 13.7 किमी, वाठार स्टे. 13.8 किमी, चांदवडी (Nv) 14.9 किमी, खामकरवाडी
लोकसंख्या
संपादन- एकूण लोकसंख्या:१८५७; पुरुष: ९१४; स्त्रिया: ९४३
- अनुसूचित जाती लोकसंख्या: १०३; पुरुष: ४४; स्त्रिया: ५९
- अनुसूचित जमाती लोकसंख्या:१२; पुरुष: ६; स्त्रिया: ६
शैक्षणिक सुविधा
संपादनगावात असणाऱ्या सुविधा - पूर्व-प्राथमिक शाळा-३. प्राथमिक शाळा-२. कनिष्ठ माध्यमिक शाळा-१.
स्थानिक नसलेल्या सुविधांची अंतरे -
५ किमी पेक्षा कमी अंतरावर : माध्यमिक शाळा करंजखोप येथे आहे. उच्च माध्यमिक शाळा करंजखोप येथे आहे.
५ ते १० किमी अंतरावर : काही नाही
१० किमी पेक्षा अधिक अंतरावर : पदवी महाविद्यालय वाघोली येथे आहे. अभियांत्रिकी महाविद्यालय सातारा येथे आहे. वैद्यकीय महाविद्यालय सातारा येथे आहे. व्यावसायिक प्रशिक्षण शाळा सातारा येथे आहे. अनौपचारिक प्रशिक्षण केन्द्र सातारा येथे आहे. अपंगांसाठी खास शाळा सातारा येथे आहे.
वैद्यकीय सुविधा
संपादनसरकारी
संपादनअसलेल्या सुविधा- काही नाही
नसलेल्या सुविधा -
कम्युनिटी हेल्थ सेंटर, प्राथमिक आरोग्य केन्द्र प्राथमिक आरोग्य उपकेन्द्र प्रसूति व शिशुसंगोपन केन्द्र क्षयरोग रुग्णालय अॅलोपॅथिक रुग्णालय अन्य उपचार पद्धतीचे रुग्णालय दवाखाने गुरांचे दवाखाने फिरते दवाखाने कुटुंब कल्याण केन्द्र
बिगर-सरकारी
संपादनअसलेल्या सुविधा-
बाह्य रोगी विभाग -१, इतर पदवीधर डॉक्टर -१,
नसलेल्या सुविधा -
बाह्य व भरती असलेले रोगी विभाग धर्मादाय बिगर-सरकारी रुग्णालय एमबीबीएस पदवीधर डॉक्टर पदवी नसलेले डॉक्टर पारंपरिक वैद्य व वैदू औषधाची दुकाने इतर बिगरसरकारी वैद्यकीय सुविधा
पिण्याचे पाणी
संपादनअसलेल्या सुविधा- शुद्ध केलेल्या पाण्याचा नळातून पुरवठा, न झाकलेल्या विहिरीच्या पाण्याचा पुरवठा, हँड पंपच्या पाण्याचा पुरवठा, बोअरवेलच्या पाण्याचा पुरवठा, तलाव / तळी यातील पाण्याचा पुरवठा,
नसलेल्या सुविधा - शुद्ध न केलेल्या पाण्याचा नळातून पुरवठा, झाकलेल्या विहिरीच्या पाण्याचा पुरवठा, बारमाही सुरू असलेल्या हँड पंपच्या पाण्याचा पुरवठा, बारमाही सुरू असलेल्या बोअरवेलच्या पाण्याचा पुरवठा, झऱ्यांच्या पाण्याचा पुरवठा, नदी /कालवे यातील पाण्याचा पुरवठा, इतर पाण्याचा पुरवठा,
स्वच्छता
संपादनअसलेल्या सुविधा- सांडपाणी पाण्याच्या स्त्रोतात सोडले जाते.उघडी गटारे,
नसलेल्या सुविधा - न्हाणीघरासह सार्वजनिक स्वच्छता गृह, न्हाणीघराशिवाय सार्वजनिक स्वच्छता गृह, ग्रामीण सॅनिटरी हार्डवेरचे दुकान, सामूहिक बायोगॅस किंवा कचऱ्याच्या उत्पादक पुनर्वापराची व्यवस्था.
संचार
संपादनगावात असणाऱ्या सुविधा - उपपोस्ट ऑफिस, मोबाइल फोन सुविधा, सार्वजनिक बस सेवा, डांबरी रस्ते, कच्चे रस्ते, पाण्यासाठी नाल्या असणारे डांबरी रस्ते, बारमाही रस्ते,
स्थानिक नसलेल्या सुविधांची अंतरे - पोस्ट ऑफिस, - १० किमी पेक्षा अधिक अंतरावर. इंटरनेट कॅफे / सर्व्हिस सेंटर, - १० किमी पेक्षा अधिक अंतरावर. खाजगी कूरियर, - १० किमी पेक्षा अधिक अंतरावर. खाजगी बस सेवा, - १० किमी पेक्षा अधिक अंतरावर. रेल्वे स्टेशन, - १० किमी पेक्षा अधिक अंतरावर. ऑटो व टमटम, - ५ ते १० किमी अंतरावर. टॅक्सी, - ५ ते १० किमी अंतरावर. ट्रॅक्टर - १० किमी पेक्षा अधिक अंतरावर. सायकल रिक्षा (पायचाकी), - १० किमी पेक्षा अधिक अंतरावर. बैल व इतर जनावरांनी ओढलेल्या गाड्या, - १० किमी पेक्षा अधिक अंतरावर. राष्ट्रीय महामार्गाला जोडलेले रस्ते, - १० किमी पेक्षा अधिक अंतरावर. राज्य महामार्गाला जोडलेले रस्ते, - १० किमी पेक्षा अधिक अंतरावर. जिल्ह्यातील मुख्य रस्त्याला जोडलेले रस्ते, - १० किमी पेक्षा अधिक अंतरावर. जिल्ह्यातील दुय्यम रस्त्याना जोडलेले रस्ते, - १० किमी पेक्षा अधिक अंतरावर.
तळटीप- शिरगिणतीत असलेल्या पुढील सुविधांच्या उपलब्धततेची माहिती नाही - सायकल रिक्षा (यांत्रिक), समुद्र व नदीवरील बोट वाहतूक, बोट वाहतुकीयोग्य जलमार्ग,
बाजार व पतव्यवस्था
संपादनगावात असणाऱ्या सुविधा - शेतकी कर्ज संस्था, स्वसहाय्य गट (SHG), रेशनचे दुकान,
स्थानिक नसलेल्या सुविधांची अंतरे - ए टी एम, - १० किमी पेक्षा अधिक अंतरावर. व्यापारी बँका, - ५ किमी पेक्षा कमी अंतरावर. सहकारी बँका, - ५ किमी पेक्षा कमी अंतरावर. मंडया / कायम बाजार, - १० किमी पेक्षा अधिक अंतरावर. आठवड्याचा बाजार, - ५ ते १० किमी अंतरावर.
आरोग्य, आहार व करमणूक सुविधा
संपादनगावात असणाऱ्या सुविधा - शिशुविकास पौष्टिक आहार केन्द्र (ICDS), अंगणवाडी पौष्टिक आहार केन्द्र, अंगणवाडी पौष्टिक आहार केन्द्र, इतर पौष्टिक आहार केन्द्र, आशा, वृत्तपत्र पुरवठा, विधानसभा मतदान केन्द्र, जन्म व मृत्यु नोंदणी केन्द्र,
स्थानिक नसलेल्या सुविधांची अंतरे - समुदाय भवन (दूरचित्रवाणीसह अथवा विरहित), - १० किमी पेक्षा अधिक अंतरावर. क्रीडांगण, - १० किमी पेक्षा अधिक अंतरावर. खेळ / करमणूक क्लब, - १० किमी पेक्षा अधिक अंतरावर. सिनेमा/ व्हिडियो थियेटर, - १० किमी पेक्षा अधिक अंतरावर. सार्वजनिक ग्रंथालय, - १० किमी पेक्षा अधिक अंतरावर. सार्वजनिक वाचनालय, - १० किमी पेक्षा अधिक अंतरावर.
वीज पुरवठा
संपादनघरगुती वापरासाठी वीजपुरवठा - आहे.
शेतीसाठी वीजपुरवठा - आहे.
व्यापारी वापरासाठी वीजपुरवठा - आहे.
सर्व प्रकारच्या वापरासाठी वीजपुरवठा - आहे.
जमिनीचा वापर (हेक्टर)
संपादन- जंगल क्षेत्र : १७०.८७
- बिगरशेतकी वापरातली जमीन: २.०
- ओसाड व शेतीला अयोग्य जमीन: ४५.११
- कुरणे व इतर चराऊ जमीन: ०.०
- फुटकळ झाडीखालची जमीन: २४.९८
- शेतीयोग्य पडीक जमीन: २९५.२९
- कायमस्वरूपी पडीक जमीन: ०.०
- ह्या वर्षीची पडीक जमीन: ०.०
- पिकांखालची जमीन: २९७.७५
- एकूण कोरडवाहू शेतजमीन: २३७.२५
- एकूण बागायती जमीन: ६०.५
सिंचन सुविधा (क्षेत्रफळ हेक्टर मध्ये)
संपादन- कालवे : ०
- विहिरी / कूप नलिका: २३७
- तलाव / तळी: ०
- ओढे: ०
- इतर : ०
- ^ https: // censusindia.gov. in / census.website / data / census - tables #
- ^ https://villageinfo.in/
- ^ https://www.census2011.co.in/
- ^ http://tourism.gov.in/
- ^ https://www.incredibleindia.org/
- ^ https://www.india.gov.in/topics/travel-tourism
- ^ https://www.mapsofindia.com/
- ^ https://www.weather.gov/dvn/climategraphics?n=climategraphics
- ^ https://www.weather-atlas.com/en/india-climate