मूत्रवहसंस्था

मूत्रवह संस्थेमध्ये दोन मूत्रपिंड, दोन मूत्रवाहिन्या, मूत्राशय व मूत्रमार्ग यांचा समावेश होतो. मूत्र प्रणालीचा उद्देश शरीरातील कचरा काढून टाकणे, रक्ताचे प्रमाण आणि रक्तदाब नियंत्रित करणे, इलेक्ट्रोलाइट्स आणि चयापचयांचे स्तर नियंत्रित करणे आणि रक्त पीएचचे नियमन करणे हा आहे. मूत्रमार्ग ही शरीराची ड्रेनेज सिस्टीम आहे ज्यामुळे लघवी बाहेर पडते. किडनीला मुत्र रक्तवाहिन्यांद्वारे मोठ्या प्रमाणात रक्तपुरवठा होतो जो मूत्रपिंडाच्या रक्तवाहिनीद्वारे मूत्रपिंड सोडतो. प्रत्येक मूत्रपिंडात नेफ्रॉन नावाची कार्यशील एकके असतात. रक्ताची गाळण आणि पुढील प्रक्रिया केल्यानंतर, कचरा (लघवीच्या स्वरूपात) मूत्राशय, गुळगुळीत स्नायू तंतूंनी बनलेल्या नळ्यांद्वारे मूत्रपिंडातून बाहेर पडतो जे मूत्राशयात मूत्र वाहून नेले जाते, जिथे ते साठवले जाते आणि नंतर शरीरातून काढून टाकले जाते. मादी आणि पुरुषांच्या मूत्रसंस्थेमध्ये खूप समानता असते, फक्त मूत्रमार्गाच्या लांबीमध्ये भिन्नता असते.

रचना

लघवी प्रणाली म्हणजे त्या संरचनांचा संदर्भ आहे ज्या उत्सर्जनाच्या बिंदूपर्यंत मूत्र तयार करतात आणि वाहतूक करतात. मानवी मूत्र प्रणालीमध्ये पृष्ठीय शरीराची भिंत आणि डाव्या आणि उजव्या दोन्ही बाजूंना पॅरिएटल पेरीटोनियम दरम्यान स्थित दोन मूत्रपिंड असतात.

मूत्रपिंडाच्या कार्यात्मक युनिटमध्ये, नेफ्रॉनमध्ये लघवीची निर्मिती सुरू होते. लघवी नंतर नलिकांमधून वाहते, मूत्र संकलित करणाऱ्या नलिका रूपांतरित करण्याच्या प्रणालीद्वारे. या गोळा करणाऱ्या नलिका एकत्र येऊन किरकोळ कॅलिसेस बनतात, त्यानंतर मोठ्या कॅलिसेस तयार होतात जे शेवटी मूत्रपिंडाच्या श्रोणीला जोडतात. येथून, मूत्र मूत्रमार्गातून मूत्रमार्गात त्याचा प्रवाह चालू ठेवतो, मूत्र मूत्राशयापर्यंत पोहोचवतो. मानवी मूत्राशय प्रणालीचे शरीरशास्त्र मूत्राशयाच्या पातळीवर पुरुष आणि मादींमध्ये भिन्न असते. पुरुषांमध्ये, मूत्रमार्ग मूत्राशयाच्या ट्रिगरच्या अंतर्गत मूत्रमार्गाच्या छिद्रापासून सुरू होते, बाह्य मूत्रमार्गाच्या छिद्रातून पुढे चालू राहते आणि नंतर प्रोस्टेटिक, झिल्ली, बल्बर आणि पेनिल मूत्रमार्ग बनते. मूत्र बाहेरील मूत्रमार्गाच्या मांसातून बाहेर पडतो. महिलांची मूत्रमार्ग खूपच लहान असते, ती मूत्राशयाच्या मानेपासून सुरू होते आणि योनिमार्गाच्या वेस्टिब्युलवर संपते.

इतिहास

जोपर्यंत लिखित ऐतिहासिक नोंदी अस्तित्त्वात आहेत, तोपर्यंत मूत्रपिंडातील दगड ओळखले जातात आणि नोंदवले जातात. मूत्रमार्गातून मूत्र काढून टाकण्याचे त्यांचे कार्य, मूत्रवाहिनी, तसेच मूत्रपिंडांसह, गॅलेनने दुसऱ्या शतकात वर्णन केले आहे.

१९२९ मध्ये हॅम्पटन यंग हे शस्त्रक्रियेऐवजी यूरेटेरोस्कोपी नावाच्या अंतर्गत पद्धतीद्वारे मूत्रवाहिनीचे परीक्षण करणारे पहिले होते. १९६४ मध्ये फायबर ऑप्टिक्सवर आधारित लवचिक एंडोस्कोपचा पहिला प्रकाशित वापर व्ही. एफ. मार्शल यांनी सुधारित केला. नेफ्रोस्टॉमी नावाच्या गर्भाशयाला आणि मूत्रमार्गाला बायपास करून मूत्रपिंडाच्या श्रोणीमध्ये ड्रेनेज ट्यूब टाकण्याचे प्रथम वर्णन केले गेले. 1941. या प्रकारचा दृष्टिकोन ओपन सर्जरीपेक्षा खूप वेगळा होता.