मीनल परांजपे

डॉ. मीनल परांजपे (जन्म : इ.स. १९६०) या आकाशवाणीवर ३५ वर्षे काम करणाऱ्या नाट्य‍अभिनेत्री विमल जोशी यांच्या कन्या आहेत. डॉ. परांजपे यांनी कौटिल्यीय अर्थशास्त्र हा विषय घेऊन पीएच.डी केले आहे. त्या एका वस्तुसंग्रहालयात व्यवस्थापक होत्या.

डॉ. मीनल परांजपे यांनी काही वर्षांपूर्वी इंंग्रजी भाषा शिकवण्याचा नेहमीची रुळलेला मार्ग बदलून, मुलांच्या मानसिकतेचा अभ्यास करत 'फंक्शनल इंग्लिश'चा कोर्स डिझाईन केला. त्यांचा हा प्रयत्‍न मराठी माध्यमातील विद्यार्थ्यांसाठी मार्गदर्शक बनला.

हा अभ्यासक्रम बनवायला मीनल परांजपे यांना सहा वर्षे लागली. मुळात स्वतःच्या अदिती नावाच्या मुलीसाठी तयार केलेल्या या कोर्सचे प्रशिक्षण देण्यासाठी मीनलताईंना २००६ सालापर्यंत २० शाळांनी विनंती केली होती.

या अभ्यासक्रमाला आंतरराष्ट्रीय मान्यता आहे.

'फंक्शनल इंग्लिश'चा कोर्स’ची वैशिष्ट्ये

या लेखातील किंवा विभागातील काही मजकुर जाहिरातसदृष्य आहे.अथवा विशीष्ट वस्तुचे मुल्य नमूद केले गेले आहे. कृपया लेख तपासून पुनर्लेखन करावे. मराठी विकिपीडिया एक विश्वकोश आहे,त्यातील माहिती निष्पक्षता विश्वासार्हता आणि दर्जा जपण्याच्या दृष्टीने, जाहिरातसदृष्य मजकुर असणे,विशीष्ट वस्तुंच्या किमती नमूद करणे हे विकिपीडियाच्या उद्देश व आधारस्तंभ यांस सुसंगत ठरत नाही. विकिपीडिया कोणत्याही अव्यावसायिक किंवा व्यावसायिक, व्यक्‍तिगत किंवा संस्थात्मक प्रचाराचे, प्रबोधनाचे, वकिलीचे, जाहिरातीचे किंवा फायद्याच्या दृष्टीने प्रत्यक्ष किंवा अप्रत्यक्ष माहिती देण्याचे साधन नाही. अर्थात संबधित ज्ञानकोशीय उल्लेखनीयता असलेल्या माहितीची संदर्भासहीत तर्कसुसंगत योग्य नोंद घेण्याच्या आड हे धोरण नाही. मजकुर वगळणे किंवा त्याचे विकिकरण करणे प्रस्तावित आहे. हा साचा एखाद्या लेखात आढळल्यास, लवकरात लवकर सदरहू जाहिरात काढून टाकावी अथवा मजकुरात सुधारणा करावी आणि नंतर {{जाहिरात}} हा साचा लेखातून काढून टाकावा. व्यक्तिगत आत्मियता, सहानुभूतीपूर्ण दृष्टीकोण (पूर्वग्रहीत नव्हे) असलेल्या विषयांवर तटस्थ लेखन किंवा स्वतःच्या प्रताधिकारीत मजकुराचा वापर बद्दल माहिती हा प्रतिबंधन संकेत केवळ हितसंबधा बद्दल आहे;एखाद्या लेख विषयाबद्दल व्यक्तिगत आत्मियता सहानुभूतीपूर्ण दृष्टीकोण (पूर्वग्रहीत नव्हे) असलेल्या विषयांवर तटस्थ लेखन करण्याच्या आड येत नाही. तसेच आपल्या लेखनाचे संदर्भ विकिपीडियात इतरांना सहज घेण्याजोगे करण्या करिता आपण स्वतःचे काही लेखन/छायाचित्रे प्रताधिकार मुक्त करू इच्छित असल्यास आपण तसे आपल्या संकेतस्थळावर उद्घोषित करून विकिपीडिया:कायदा आणि प्रताधिकारमुक्ती प्रकल्प येथे तशी नोंद करून ठेवण्याचे स्वागत आहे. असे का ? या संदेशाचा विस्तार सर्वप्रथम, मराठी विकिपीडियावरील तुमच्या अलीकडील योगदानाबद्दल धन्यवाद. मराठी विकिपीडियावर सर्व विषयांतील तज्ज्ञ आणि जाणकारांच्या संपादनांचे स्वागतच आहे. वर नमुद केल्या प्रमाणे मराठी विकिपीडिया एक विश्वकोश आहे, त्यातील माहिती निष्पक्षता विश्वासार्हता आणि दर्जा जपण्याच्या दृष्टीने, जाहिरातसदृष्य मजकुर असणे,विशीष्ट वस्तुंच्या किमती नमूद करणे, कोणत्याही अव्यावसायिक किंवा व्यावसायिक, व्यक्‍तिगत किंवा संस्थात्मक प्रचाराचे, प्रबोधनाचे, वकिलीचे, जाहिरातीचे किंवा फायद्याच्या दृष्टीने प्रत्यक्ष किंवा अप्रत्यक्ष माहिती देण्याचे प्रयत्न करणे हे विकिपीडियाच्या उद्देश व आधारस्तंभ यांस सुसंगत ठरत नाही. अर्थात संबधित ज्ञानकोशीय उल्लेखनीयता असलेल्या माहितीची संदर्भासहीत तर्कसुसंगत योग्य नोंद घेण्याच्या आड हे धोरण नाही. मराठी विकिपीडिया हा एक विश्वकोश आहे. जाहिरातसदृष्य अथवा प्रचाराचे, प्रबोधनपर, वकिली (भलावण या अर्थाने), जाहिरात किंवा फायद्याच्या दृष्टीने (प्रत्यक्ष आणि अप्रत्यक्ष दोन्हीही) सहभाग टाळावा असा विकिपीडिया लेखन संकेत आहे. जाहीरात, प्रचार,प्रबोधन, भलावण करण्यासाठी लेखात/हे पानात किंवा विभागात, सपांदने केल्यास अथवा जाणीवपूर्वक करवून घेतल्यास औचित्यभंग होऊन मराठी विकिपीडिया विश्वकोशिय विश्वासार्हतेस तडा जाण्याची शक्यता असते. असा औचित्यभंग झालेला आढळल्यास प्रचारकाचे प्रसिद्धी मिळण्याचे ध्येय बाजूस राहून विकिपीडियाचा गैर उपयोग केल्याचा ठपका येऊन पत ढासळू शकते हेही लक्षात घ्यावे. निनावी अथवा वेगवेगळ्या नावांनी केलेला औचित्यभंग लक्षात येतो का ? जाणीवपुर्वक झालेले प्रचार-औचित्यभंग सरावलेलेल्या ज्ञानकोशीय संपादकांना बऱ्याच अंशी लक्षात येतात. शिवाय लेखन विषयक औचित्य पाळले न गेलेले लेखन वारंवार झाल्यास त्यास उत्पात (spam) समजून असे लेखन/लेख इतर विकिपीडिया संपादकांकडून वगळले जाण्याची शक्यता असते. विकिपीडियाचा परीघ, आवाका आणि मर्यादांशी अद्याप आपण परिचित नसल्यास त्याबद्दल येथे माहिती घ्या. नवीन सदस्यांकडून होणार्‍या सर्वसाधारण संपादन चुकांवर एकदा नजर घाला. आपल्या सहकार्या बद्दल धन्यवाद ! कृपया या संबंधीची चर्चा, या लेखाचे चर्चापानावर पहावी. संदेश = कृपया या बाबतचे आपले मत या लेखाचे चर्चापानावर नोंदवा.

इयत्ता तिसरी ते आठवी असा सलग सहा वर्षांचा हा कोर्स आहे. यात तिसरीव्यतिरिक्त पुढच्या वर्गातल्या मुलांना प्रवेश दिला जात नाही. आठवड्यातून तीन दिवस दररोज दीड तास असा हा वर्ग संपूर्ण वर्षभर चालवला जातो.

विशेष म्हणजे या कोर्समध्ये (b-o-o-k अशी शब्दाची मोडतोड करून बुक म्हणजे पुस्तक) असे न शिकवता हातात पुस्तक घेऊन थेट बुक असेच शिकवले जाते. त्यामुळे इंग्रजी बोलताना मराठी वाक्याचे इंग्रजी करण्याच्या मानसिक प्रक्रियेचा प्रश्नच इथे येत नाही. श्रवण, लेखन, संभाषण आणि वाचन या 'चतुःसूत्री'तून विद्यार्थी आठवीपर्यंत अगदी उत्तम इंग्रजी शिकतो. विशेष म्हणजे पालकांनी मुलांना या वर्गानंतर मार्गदर्शन करू नये अथवा घरी उजळणीदेखील घेण्याची गरज नाही, असेही सांगितले जाते. त्यामुळे घोकंपट्टी करायला मनाई असते. आठवीनंतर या कोर्स शालेय अभ्यासक्रमाशी सुसंगत केला जातो आणि नंतर 'लिफ्ट' मिळालेला विद्यार्थी विनासायास पुढे जातो. कोर्स पूर्ण केल्यानंतर केंब्रिज विद्यापीठाकडून घेतली जाणारी 'यंग लर्नर्स टेस्ट' मुलांना द्यावी लागते आणि तिच्यात ते सहज उत्तीर्ण होतात. सुरुवातीला पार्ले टिळक विद्यालयातल्या टेस्ट दिलेल्या ५२ पैकी १० मुले पहिल्या वर्गात पास झाली. मार्च २००६ मध्ये त्या शाळेची २०० मुले 'यंग लर्नर्स टेस्ट' देत होती.

महाराष्ट्रात २००६ सालापर्यंत १२ मराठी माध्यमाच्या शाळांमध्ये ६००० मुलांना या अभ्यासक्रमानुसार शिकवण्यात आले. मुंबईच्या पार्ले टिळक विद्यालयात या कोर्सचा आरंभ १९९४ साली करण्यात आला. मीनल परांजपे यांनी या शाळेतल्या ३०पेक्षाही खूप जास्त शिक्षकांना प्रशिक्षित केले.

'फंक्शनल इंग्लिश'चा कोर्स’पद्धतीने मुलांना इंग्रजी शिकविणाऱ्या अनेक शिक्षण संस्था आहेत. त्यांपैकी काही या :-

• सातपूरच्या कामगार नगरातील आनंद निकेतन
• नाशिक शिक्षण प्रसारक मंडळ
• नाशिकची मोहिनीदेवी रुंगठा शाळा
• नाशिकरोडची नवीन मराठी शाळा
• चिपळूणची युनायटेड इंग्लिश स्कूल
• पार्ले टिळक विद्यालय, मुंबई
• वगैरे

(अपूर्ण)

संदर्भ

• आमची इंग्लिश यात्रा