प्रल्हाद
प्रल्हाद (लेखनभेद प्रह्लाद)(संस्कृत: प्रह्लाद, IAST: Prahlāda) हा हिंदू पौराणिक कथांमधील असुर राजा आहे. तो रक्षक देवता, विष्णू यांच्यावर असलेल्या त्याच्या कट्टर भक्तीसाठी ओळखला जातो. तो नरसिंहाच्या कथेत दिसतो, विष्णूचा सिंह अवतार, जो प्रल्हादाला त्याच्या दुष्ट पिता, असुर राजा हिरण्यकशिपूचा वध करून सोडवतो.
devotee of Hindu god Vishnu  | |||
| माध्यमे अपभारण करा | |||
 विकिपीडिया | |||
| प्रकार | असुर | ||
|---|---|---|---|
| |||
 | |||
प्रल्हादाचे वर्णन एक संत मुलगा म्हणून केले जाते, जो त्याच्या निष्पापपणा आणि विष्णूप्रती भक्तीसाठी ओळखला जातो. त्याचे वडील हिरण्यकशिपू आणि त्याचा काका आणि मावशी हिरण्याक्ष आणि होलिका यांचा निंदनीय स्वभाव असूनही तो विष्णूची उपासना करत राहतो आणि विष्णूने आपल्या काका हिरण्यक्षला छेदून व ठेचून मारले आणि विष्णूने त्याची मावशी होलिकाला जाळून मारले. तिला जिवंत राख करून टाकले, आणि नरसिंहाच्या रूपात विष्णूने त्याचे वडिल हिरण्यकशिपूचा अंत केला आणि त्याचा वध केला आणि प्रल्हाद आणि विश्वाला विनाश आणि अराजकतेपासून वाचवले. वैष्णव परंपरेचे अनुयायी त्यांना महाजन किंवा महान भक्त मानतात. भागवत पुराणात त्यांच्याबद्दल एक ग्रंथ दिलेला आहे, ज्यामध्ये प्रल्हादाने विष्णूच्या प्रेमळ उपासनेच्या प्रक्रियेचे वर्णन केले आहे.
पुराणातील त्याच्याबद्दलच्या बहुतेक कथा प्रल्हादाच्या लहान मुलाच्या कृतीवर आधारित आहेत आणि त्याचे चित्रण आणि चित्रांमध्ये सहसा चित्रण केले जाते.[१]
भक्त प्रल्हादाची कथा
संपादनराजा हिरण्यकश्यपू हा विष्णूचा शत्रू होता. आपल्या राज्यामध्ये कोणीही विष्णूभक्ती करता कामा नये असा त्याचा आदेश होता. त्याच्या स्वतःच्याच महालात त्याचा मुलगा प्रल्हाद हा विष्णूची उपासना करत आहे असे त्याला कळले. तेव्हा त्याने त्याच्यावर सर्प पाठविले. पण सापांनी त्याला दंश केला नाही. राजाने त्याला पर्वतशिखरावरून समुद्रात फेकून दिले, परंतु त्याही परिस्थितीत तो जिवंत राहिला. राजाने त्याला हत्तीच्या पायी तुडविण्याचा आदेश दिला. आपल्या बहिणीच्या म्हणजे होलिकेच्या द्वारा अग्नीत भस्मसात करण्यास सांगितले. पण प्रत्येक वेळी प्रल्हाद त्यामधून सहीसलामत बाहेर पडला. तेव्हा राजाने प्रल्हादाला विचारले की तुला कोणी वाचवले? तेव्हा त्याने उत्तर दिले की, ''भगवान विष्णू सर्वत्र आहेत. ते सर्प आणि समुद्र दोन्ही ठिकाणी आहेत.'' पुढे भगवान विष्णूनी नरसिंह अवतार धारण करून रजा हिरण्यकश्यपूचा वध केला.
वास्तविक हिरण्यकश्यपू विष्णुलोकात वास्तव्यास होते. पण कोणा एका ऋषींच्या शापामुळे ते पृथ्वीवर आले होते. विष्णूचा शत्रू म्हणून तीन जन्म राहायचे की विष्णूचा भक्त म्हणून दहा जन्म पृथ्वीवर राहायचे असे त्यास विचारण्यात आले होते. तेव्हा विष्णूलोकात लवकर परत येता यावे म्हणून त्याने शत्रू होणे पसंत केले होते, असे परंपरा सांगते. [२]
संदर्भ यादी
संपादन- ^ "Prahlada". Wikipedia (इंग्रजी भाषेत). 2024-11-03.
- ^ The Mother (1977). Questions and Answers 1956. Collected Works of The Mother. 08. Pondicherry: Sri Aurobindo Ashram. p. 223. ISBN 81-7058-670-4.