पिलीभीत
पिलीभीत भारताच्या उत्तर प्रदेश राज्यातील एक शहर आहे. हे शहर पिलीभीत जिल्ह्याचे प्रशासकीय केंद्र आहे. पिलीभीत हा बरेली विभागातील उत्तर-पूर्व जिल्हा आहे. हा नेपाळच्या सीमेवर शिवलिक रेंजच्या पायथ्याशेजारील उप-हिमालयीय पठार पट्ट्याच्या रोहिलखंड प्रदेशात वसलेला आहे. गोमती नदीच्या उत्पत्तीसाठी आणि वनसमृद्ध असलेल्यांपैकी एक म्हणून ओळखला जाणारे उत्तर भारतातील क्षेत्र आहे. पीलीभीत या शहराला बासरी नगरी म्हणून ओळखले जात असे. भारतातील अंदाजे ९५ टक्के बासऱ्या येथे बनत होत्या. तसेच येथून बासऱ्या निर्यात होत होत्या. [२]
पिलीभीत | |
|---|---|
|
शहर | |
 क्षितिजावर दिसणारा छलीवी पाडशाही गुरूद्वारा | |
| लुआ(Lua) त्रुटी विभाग:Location_map मध्ये 502 ओळीत: Unable to find the specified location map definition. Neither "Module:Location map/data/India Uttar Pradesh" nor "Template:Location map India Uttar Pradesh" exists. | |
| गुणक: 28°38′59″N 79°52′21″E / 28.6497°N 79.8724°E | |
| देश |
 भारत |
| राज्य | उत्तर प्रदेश |
| प्रदेश | रोहिलखंड |
| विभाग | बरेली |
| जिल्हा | पिलीभीत |
| वार्ड | ५२ वार्ड |
| स्थित | १५व्या शतकाच्या उत्तरार्धात |
| सरकार | |
| • Body | पिलीभीत नगरपालिका परिषद |
| • अध्यक्ष | विमला जयस्वाल |
| • खासदार | वरुण संजय गांधी |
| • विधानसभेचे सदस्य | संजयसिंग गंगवार |
| क्षेत्रफळ | |
| • एकूण | ४७ km२ (१८ sq mi) |
| Elevation | १७२ m (५६४ ft) |
| लोकसंख्या (2011)[१] | |
| • एकूण | १,२७,९८८ |
| • लोकसंख्येची घनता | २,७००/km२ (७,१००/sq mi) |
| वेळ क्षेत्र | UTC+5:30 (IST) |
| पिन |
२६२ ००१ |
| टेलिफोन कोड | ०५८८२ |
| आयएसओ ३१६६ कोड | IN-UP-PB |
| वाहन नोंदणी | UP-२६ |
| समुद्रकिनारा | ० किलोमीटर (० मैल) |
| लिंग गुणोत्तर | ८८९ ♂/♀ |
| साक्षरता दर | ६३.५८% |
| नागरी एजन्सी | पिलीभीत नगरपालिका परिषद |
| दिल्लीपासून अंतर | २७४ किलोमीटर (१७० मैल) NW |
| लखनौ पासून अंतर | २७० किलोमीटर (१७० मैल) SE (land) |
| नियामक मंडळ |
उत्तर प्रदेशाचे सरकार भारत सरकार |
| वातावरण | भारतीय हवामान |
| पर्जन्यवृष्टी | ७८० मिलीमीटर (३१ इंच) |
| सरासरी वार्षिक तापमान | २५.५ °से (७७.९ °फॅ) |
| सरासरी उन्हाळी तापमान | ३६.८ °से (९८.२ °फॅ) |
| सरासरी हिवाळी तापमान | १४.५ °से (५८.१ °फॅ) |
| संकेतस्थळ |
www |
भारत सरकारने जारी केलेल्या अहवालानुसार, लोकसंख्या, सामाजिक-आर्थिक निर्देशक आणि मूलभूत सुविधा निर्देशकांच्या २००१ च्या जनगणनेच्या आकडेवारीच्या आधारे, पिलीभीत हा भारतातील अल्पसंख्याक प्रदेशांपैकी एक आहे. [३] हा प्रदेश हिमालयापासून थोड्याच अंतरावर आहे तरीही पिलीभीतच्या आजुबाजुचा परिसर वगळाच आहे, येथे जमीन संपूर्ण सपाट आहे. यात उतार असतो परंतु डोंगर नसतात आणि त्यात अनेक प्रवाह दिसतात. [४] पिलीभीत हा उत्तर प्रदेशातील अनेक वनसमृद्ध भागांपैकी एक आहे, ज्यामध्ये मोठ्या प्रमाणात पर्यटकांना आकर्षित्करण्याची त्तमच क्षमता आहे सुमारे ५४ किलोमीटर (३४ मैल) लांबीची भारत-नेपाळ आंतरराष्ट्रीय सीमा सुरक्षिततेच्या दृष्टीने पिलीभीतला अत्यंत संवेदनशील बनवते. [५] भारत सरकारच्या अंदाजानुसार, पिलीभीत मधील ४५.२३% लोकसंख्या दारिद्र्य रेषेखालील आहे. [६] वाढती लोकसंख्या आणि बेरोजगारी या भागातील चिंतेचे कारण आहे आणि बऱ्याच अशासकीय संस्था (स्वयंसेवी संस्था) आणि सरकारी संस्थांनी रोजगार उपलब्ध करून देण्यासाठी प्रकल्प सुरू केले आहेत, परंतु अद्याप मानवी संसाधनांचा पुरेपूर उपयोग झाला नाही. हे शहर भारतातील ४२३ शहरे व शहरांच्या शासकीय क्रमवारीत स्वच्छता व स्वच्छतेच्या बाबतीत खालून तिसऱ्या क्रमांकावर आहे. [७]
पिलीभीत हे काही नरभक्षी वाघांमुळे राष्ट्रीय पातळीवर चर्चेत होते ज्यामुळे जंगलाच्या व आजूबाजूच्या संपूर्ण भागात भीती पसरली होती. ऑगस्ट २०१० पर्यंत, वाघाने आठ जणांना ठार मारले आणि अर्धवट खाल्ले होते. [८]
भूगोल
संपादनपिलीभीत हे २८°६४' आणि २९°५३' उत्तर अक्षांश आणि ७९°५७' आणि ८१°३७' पूर्वेकडील रेखांश यादरम्यान वसलेले आहे. याचे क्षेत्रफळ ६८.७६ चौरस किमी (२६.५५ चौ. मैल) आहे. पिलीभीतची उत्तरेकडील बाजू उत्तराखंड राज्यातील उधमसिंह नगर आणि नेपाळच्या सीमेला लागून आहे. पिलीभीतच्या दक्षिणेला शाहजहांपूर आहे. पिलीभीतच्या पूर्वेला लखीमपूर खेरी अगदी थोड्या अंतरावर आहे आणि उर्वरित अंतर शाहजहांपूरने वेढलेले आहे. पश्चिमेकडील सीमा बरेलीच्या सीमेस स्पर्श करते.
केंद्रीय सांख्यिकी संघटनेच्या मते, पिलीभीत जिल्ह्याचे क्षेत्रफळ १ सप्टेंबर २००७ रोजी ३,५०४ चौरस किमी (१,३५३ चौ. मैल) होते. यानुसार राज्यामध्ये याचा ४६ व्या क्रमांक होता. पिलीभीत शहराचे एकूण क्षेत्रफळ ६८.७६ चौरस किमी (२६.५५ चौ. मैल) होते. पिलीभीत शहरात प्रति चौरस किलोमीटरवर २३६५.११ लोक रहात होते. तर उर्वरित जिल्ह्यात चौरस किलोमीटरवर मध्ये ४६५.९१ लोक राहतात.
या क्षेत्रामध्ये वैविध्यपूर्ण वैशिष्ट्ये आहेत आणि भौगोलिकदृष्ट्या काही विशिष्ट पात्रांमध्ये विभागली जाऊ शकतात. याचा उत्तर आणि उत्तर-पश्चिम भागात उष्ण कटीबंधीय वातावरण आहे. बिसळपूर तहसीलचा दक्षिणेकडील भाग बरेली व शाहजहांपूरला लागून असलेल्या पर्वाशी संबंधित आहे. पूर्वेचा छोटा विभाग लखीमपूर खेरीच्या अविकसित वनक्षेत्रांच्या जवळपास आहे, जरी लागवडीच्या प्रसारामुळे पूरणपूर आणि उर्वरित क्षेत्रामधील फरक हळूहळू कमी होत चालला आहे. पिलीभीत हद्दीत १२१६ गावे आहेत, त्यापैकी ९८२ गावात वीज पोहचली आहे. [९]
या भागात दहापेक्षा जास्त लहान आकाराच्या नद्या आणि नऊ लहान ते मध्यम आकाराचे जलसाठे आहेत.
संदर्भ
संपादन- ^ "Census of India Search details". censusindia.gov.in. 10 May 2015 रोजी पाहिले.
- ^ "Pilibhit as Bansuri Nagari". The Indian Express. 2010-01-24 रोजी पाहिले.
- ^ "Minority Concentrated Districts". Government of India. 2007-12-19 रोजी पाहिले.
- ^ "The Physical Aspects". Government of India. 2009-10-04 रोजी पाहिले.
- ^ "Indo Nepal International Border". The Dainik Jagram, Hindi News Paper. 2009-04-25 रोजी पाहिले.
- ^ "Population under poverty line". A N Sinha Institute of Social Studies. 16 December 2013 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2007-07-21 रोजी पाहिले.
- ^ Government of India, National Urban Sanitation Policy
- ^ "Man Eating Tiger". Time Of India, English News Paper. 2010-08-28. 2012-11-03 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2010-08-29 रोजी पाहिले.
- ^ "Electrified Villages in Pilibhit". Uttar Pradesh Power Corporation Limited. 31 मार्च 2010 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 24 जानेवारी 2010 रोजी पाहिले.
