छत्तीसगढचे नाव

छत्तीसगडचे किल्ले हैहय वंशाच्या शासकांनी बांधले होते किंवा ते पूर्वीपासूनच येथे अस्तित्वात होते आणि ब्रिटिश शासकांप्रमाणे त्यांच्या पूर्ववर्ती मुघल प्रांतांना प्रांत आणि जिल्ह्यांचे स्वरूप देण्यात आले होते. त्याचप्रमाणे, हैहय वंशाच्या शासकांनी देखील येथे अस्तित्वात असलेल्या गडांना नवीन रूप दिले.

संशोधकांच्या मते

ब्रिटीश संशोधक मॅकफर्सन यांनी यावर विचार केला आहे. त्यांच्या मते 'आर्य शासकांच्या आगमनापूर्वीही येथे हैहय वंशाचे गड होते'. पूर्वी गोंड राज्यकर्ते होते हेही खरे आहे. गोंड राज्यकर्त्यांची व्यवस्था अशी होती की जातीचा प्रमुख हा मुख्य शासक होता आणि राज्य मुख्य शासकाच्या अधीन असलेल्या नातेवाईकांमध्ये विभागले गेले होते. हैहय वंशाच्या शासकांनीही त्यांच्या या पद्धतीचा अवलंब केला. लक्षात घेण्यासारखे आहे की 'गढ' हा संस्कृत शब्द नसून तो गैर-आर्य भाषेतील शब्द आहे. छत्तीसगडमध्ये मोठ्या प्रमाणावर प्रचलित असलेले 'दाई', 'माई', 'दौ' हेही गोंडी शब्द आहेत, संस्कृतचे नाहीत, जे सिद्ध करतात की हैहय वंशाच्या राज्यकर्त्यांपूर्वी गोंड राज्यकर्त्यांचे राज्य होते आणि त्यांचे किल्ले हैय राजवंश म्हणूनही ओळखले जात होते. राज्यकर्ते जिंकले. यावरून हे सिद्ध होते की ' छत्तीसगड ' हे नाव 1000 वर्षांहून अधिक जुने आहे.

तक्ता

छत्तीसगड हे नाव दर्शविणारी अनेक प्राचीन तक्ते उपलब्ध आहेत, त्यापैकी अनेक रतनपूरमध्ये जतन करण्यात आली आहेत. ब्रिटीश राजवटीत, सेटलमेंट ऑफिसर चिशोल्म याने 1869 मध्ये त्यापैकी एक प्रसिद्ध केला होता, ज्यानुसार संपूर्ण छत्तीसगड राज्य दोन प्रमुख भागांमध्ये विभागले गेले होते - शिवनाथच्या उत्तरेला 'रतनपूर राज' आणि 'रायपूर राज'. दक्षिण प्रत्येक राज्याला अठरा अठरा म्हणजे छत्तीस किल्ले होते जे पुढीलप्रमाणे आहेत.

रतनपुर राज	रायपुर राज
रतनपुर	रायपुर
मारो	पाटन
बिजयपुर	सिमगा
खरोद	सिंगारपुर
कोटागढ़	लवन
नवागढ़	अमेरा
सोन्दी	दुर्ग
मल्हारगढ़	सारडा
मुंगेली सहित पँडरभट्ठा	सिरसा
सेमरिया	मोहदी
चंपा	खल्लारी
बाफा	सिरपुर
छुरी	फिंगेश्वर
केण्डा	राजिम
मातिन	सिंगनगढ़
उपरौरा	सुअरमाल
पेण्ड्रा	टेंगनागढ़
कुरकुट्टी	अकल वारा

छत्तीसगडची नेहमीच स्वतःची विशेषता आणि संस्कृतीने वेगळा आहे. छत्तीसगड जेव्हा इंग्रजांच्या ताब्यात आला तेव्हा या ठिकाणचे वेगळेपण पाहून त्यांना आश्चर्य वाटले. सी.यू. विल्स लिहिले आहे की, महानदीच्या कुशीत वसलेल्या छत्तीसगडचे स्वतःचे व्यक्तिमत्त्व आहे. इथे भाषा, पेहराव आणि वागणूक यांची स्वतःची वैयक्तिक वैशिष्ट्ये आहेत.