चिनुआ अखेबे

चिनुआ अखेबे यांचा जन्म १६ नोव्हेंबर १९३० रोजी झाला आणि मृत्यु २१ मार्च २०१३ रोजी झाला. त्यांचे जन्मनाव अल्बर्ट चिनलॅमागी अखेबे असे होते. ते नायजेरियन कादंबरीकार, कवी, प्राध्यापक आणि समीक्षक होते. त्यांची पहिली कादंबरी थिंगज् फॉल अपार्ट (१९५८) ही त्यांची सर्वोत्कृष्ट कादंबरी मानली जाते ते आधुनिक आफ्रिकन साहित्यातील सर्वात जास्त वाचले जाणारे पुस्तक आहे.

चिनुआ अखेबे
चिनुआ अखेबे, २००८ मध्ये.
जन्म नाव	अल्बर्ट चिनलॅमागी अखेबे
जन्म	१६ नोव्हेंबर, १९३० (1930-11-16) ओगीडी, ब्रिटिश नायजेरिया
मृत्यू	२१ मार्च, २०१३ (वय ८२) बोस्टन, मॅसेच्युसेट्स, यू.एस.
राष्ट्रीयत्व	नायजेरियामधील इग्बो लोक
कार्यक्षेत्र	लेखक आणि शिक्षक - डेव्हिड आणि मारियाना फिशर युनिव्हर्सिटीचे प्रोफेसर आणि आफ्रिकन स्टडीजचे प्राध्यापक ब्राऊन युनिव्हर्सिटी (२००९ – २०१३) - चार्ल्स पी. स्टीव्हनसन भाषा व साहित्य यांचे प्राध्यापक बार्ड कॉलेज (१९९० – २००८)
कार्यकाळ	१९५८ - २०१२
प्रसिद्ध साहित्यकृती	आफ्रिकन ट्रायोलॉगी: - थिंगज् फॉल अपार्ट ' - नो लॉंगर ॲट ईज - ॲरो ऑफ गॉड अ मॅन ऑफ द पिपल ' ॲंटहिल ऑफ द सव्हाना
पत्नी	क्रिस्टिना चिनवे ओकोली
अपत्ये	एकूण ४, यात चिडी चिके अकेबे आणि नवान्डो अखेबे यांचा समावेश आहे
पुरस्कार	नायजेरियन नॅशनल ऑर्डर ऑफ मेरिट अवॉर्ड १९७९ सेंट लुईस साहित्य पुरस्कार १९९९ डोरोथी आणि लिलियन गिश पुरस्कार २०१०

त्याच्या पालकांनी आग्नेय नायजेरियातील ओगीडी, इग्बो शहरात त्यांना वाढविले. अखेबे यांनी शाळेत उत्कृष्ट कामगिरी केली आणि त्यांना वैद्यकशास्त्रासाठी शिष्यवृत्ती मिळाली. परंतु युनिव्हर्सिटी कॉलेजमध्ये (आताचे इबादान विद्यापीठ) त्यांनी इंग्रजी वाडःमयाचा अभ्यास केला. ते जागतिक धर्म आणि पारंपारिक आफ्रिकन संस्कृतींकडे आकर्षित झाले आणि विद्यापीठात विद्यार्थी असतानाच कथा लिहायला सुरुवात केली. पदवीनंतर त्यांनी नायजेरियन ब्रॉडकास्टिंग सर्व्हिस (एनबीएस) साठी काम केले आणि त्यानंतर लवकरच ते लागोसच्या महानगरात वास्तव्यास गेले. इ.स. १९५० च्या उत्तरार्धात ‘थिंग्ज फॉल अपार्ट’ या कादंबरीने जगाचे लक्ष वेधले गेले. त्यांच्या नंतरच्या कादंबऱ्यानो लॉंगर ॲट ईज (१९६०), ॲरो ऑफ गॉड (१९६४), अ मॅन ऑफ द पीपल (१९६६) आणि ॲंटहिल ऑफ द सव्हाना (१९८७) देखील खुप गाजल्या. अखेबे यांनी इंग्रजीमध्ये त्यांच्या कादंबऱ्या लिहिल्या आणि आफ्रिकन साहित्यात इंग्रजी ही “वसाहतवाद्यांची भाषा” वापरली. इ.स. १९७५ मध्ये त्यांच्या "अँड इमेज ऑफ आफ्रिका: जातीयवादात कॉनराडच्या हार्ट ऑफ डार्कनेस" या व्याख्यानात जोसेफ कॉनराड यांच्यावर टीका केली गेली. हे नंतर काही वादाच्या दरम्यान द मॅसाच्युसेट्स पुनरावलोकन मध्ये प्रकाशित केले गेले होते.

इ.स. १९६७ मध्ये बियाफ्राचा भाग नायजेरियापासून वेगळा झाला. अखेबे यांनी बियाफ्रान स्वातंत्र्याचे समर्थक बनले आणि नवीन देशातील लोकांसाठी राजदूत म्हणून काम केले. त्यानंतर या प्रांतात नायजेरियन गृहयुद्ध सुरू झाले आणि तेथे उपासमार व हिंसाचार वाढल्याने येथील लोकांचा नाश झाला. अखेबे यांनी युरोप आणि अमेरिकेतील लोकांना मदतीसाठी आवाहन केले. इ.स. १९७० मध्ये नायजेरियन सरकारने हा प्रदेश परत ताब्यात घेतला. तेव्हा ते स्वतः राजकीय पक्षात सामील झाले पण त्यांनी पाहिलेल्या भ्रष्टाचारामुळे आणि जातियवादामुळे निराश होऊन लवकरच त्यांनी राजीनामा दिला. १९७० च्या दशकात ते अनेक वर्षे अमेरिकेत राहिले. इ.स. १९९० मध्ये झालेल्या मोटारीच्या अपघातात त्याला अर्धांगवायू झाला आणि नंतर ते अमेरिकेत परत आले.

ते स्वतःला इग्बो चीफ म्हणत असत. अखेबे यांच्या कादंबऱ्यांमध्ये इग्बो समाजातील परंपरा, ख्रिश्चनांचा प्रभाव आणि वसाहतीच्या काळात आणि नंतर पाश्चात्य आणि पारंपारिक आफ्रिकन मूल्यांचा संघर्ष यावर लक्ष केंद्रित केले जात असे. त्याची शैली इग्बो जमातेच्या परंपरेवर अवलंबून होती. लोककथा, नीतिसूत्रे आणि वक्तृत्व यांचे ते प्रतिनिधित्व करीत असे. त्यांनी मोठ्या प्रमाणात लघुकथा, मुलांची पुस्तके आणि निबंध संग्रह प्रकाशित केले.

इ.स. १९९० मध्ये अखेबे अमेरिकेत परतले. त्यांनी बार्ड कॉलेजमध्ये सलग अठरा वर्ष काम केले. या कार्यकाळात ते भाषा व साहित्याचे प्रोफेसर होते. त्यांचे नाव चार्ल्स पी. स्टीव्हनसन होते. इ.स. २००९ पासून मृत्यूपर्यंत त्यांनी डेव्हिड आणि मारियाना फिशर युनिव्हर्सिटीचे प्रोफेसर आणि ब्राऊन युनिव्हर्सिटीमधील आफ्रिकेच्या अभ्यासाचे प्रोफेसर म्हणून काम केले.