Pueraria tuberosa (es); Pueraria tuberosa (eu); Pueraria tuberosa (ast); Pueraria tuberosa (ca); Pueraria tuberosa (de); Pueraria tuberosa (sq); Pueraria tuberosa (bg); Pueraria tuberosa (ro); بداری کند (ur); Pueraria tuberosa (ia); Pueraria tuberosa (sv); Pueraria tuberosa (ie); Pueraria tuberosa (uk); Pueraria tuberosa (la); विदारीकंद (hi); నేల గుమ్మడి (te); Pueraria tuberosa (fi); Pueraria tuberosa (eo); Pueraria tuberosa (it); পুয়েরারিয়া টিউবারোসা (bn); Pueraria tuberosa (fr); घोडवेल (mr); Pueraria tuberosa (vi); Pueraria tuberosa (vo); Pueraria tuberosa (ga); Pueraria tuberosa (war); Pueraria tuberosa (pt); Pueraria tuberosa (en); Pueraria tuberosa (pt-br); ଭୂଇଁ କଖାରୁ (or); Pueraria tuberosa (ceb); Pueraria tuberosa (pl); മുതുക്ക് (ml); Pueraria tuberosa (nl); Pueraria tuberosa (oc); Pueraria tuberosa (ext); ವಿದಾರಿ ಕಂದ (kn); Pueraria tuberosa (an); Pueraria tuberosa (gl); Pueraria tuberosa (ru); プエラリア・トゥベロサ (ja); Pueraria tuberosa (io) especie de planta (es); উদ্ভিদের প্রজাতি (bn); especie de planta (ast); espècie de planta (ca); शेंगांच्या प्रजाती (mr); Art der Gattung Pueraria (de); loài thực vật (vi); lloj i bimëve (sq); բույսերի տեսակ (hy); вид растение (bg); specie de plante (ro); especie de planta (gl); ചെടിയുടെ ഇനം (ml); soort uit het geslacht Pueraria (nl); вид рослин (uk); speco di planto (io); చిక్కడు జాతి చెట్టు (te); вид растений (ru); species of plant (en); نوع من النباتات (ar); druh rostliny (cs); מין של צמח (he) నేలగుమ్మడి (te)
घोडवेल (दारी हिं. बिलाइकंद; गु. विदारीकंद; क. गुमदिगिड; सं. इक्षुगंधा; इं. इंडियन कुडझू; लॅ. प्युरॅरिया ट्युबरोजा, कुल-लेग्युमिनोजी, उपकुल-पॅपिलिऑनेटी) ही एक आयुर्वेदिक औषधी वनस्पती आहे. कुडझूची ही तिसरी जाती मोठी, बहुवर्षायू (अनेक वर्षे जगणारी), महालता असून ती भारतात जवळजवळ सर्वत्र आढळते.
काष्ठयुक्त खोडाचा व्यास सु. १२ सेंमी. असून त्रिदली पाने, मोठी मांसल मुळे आणि इतर सामान्य लक्षणे ‘कुडझू’ मध्ये वर्णन केलेल्या दोन जातींप्रमाणेच असतात. फुलोरे १५–३० सेंमी., फुले निळी किंवा जांभळी शेंगा ५–७ सेंमी, लांब व ३–६ बिया असतात. भारतातील काही ठिकाणी (पंजाब, प. उत्तर प्रदेश, मध्य भारत) हिची लागवड विशेषतः जमिनीची सुधारणा होण्यास व तिचे स्थैर्य वाढविण्यास अधिक फायदेशीर असल्याचे आढळले आहे. बियांचे उत्पादन बरेच होते व मुळांची वाढही (३०—६० × २५—३० सेंमी.) चांगली होते (वजन ३५ किग्रॅ.). मुळांची चव ज्येष्ठमधाप्रमाणे असून ती शिजवून किंवा कच्चीच खातात. घोड्यांना व शिंगरांनाही खाऊ घालतात. मुळांपासून स्टार्च काढतात, पाला गुरांना व घोड्यांना चारतात. मुळांत आणि पानांत कार्बोहायड्रेटे, प्रथिने, शर्करा, तंतू इ. भरपूर प्रमाणात असतात. मुळे शामक, दुग्धवर्धक आणि ज्वरात तृषाशामक असतात. सोलून व चुरगळून सुजेवर लावतात. सुक्या मुळांचे उभे कापलेले बिनसालीचे सपाट, पांढरट काप बाजारात मिळतात. त्यांना विचित्र वास व गोडसर चव असते.[१]
_AJTJ.jpg)
