गिरीश अरविंद पतके

गिरीश अरविंद पतके (जन्म ६ मार्च १९७०) पुणे येथे जन्म व शिक्षण. एम. ए. (मराठी). नाट्य दिग्दर्शक. भाषा व साहित्य संशोधन हे आवडीचे क्षेत्र. सध्या राज्य मराठी विकास संस्था, मुंवई येथे कार्यासन अधिकारी या पदावर कार्यरत.

संपादित पुस्तके

• ' पतके / पतकी कुलवृत्तांत ' (प्रकाशक - कुलवृत्तांत समिती) • 'शालेय मराठी शब्दकोश '(प्रकाशक - शुभदा सारस्वत प्रकाशन) • 'आविष्कार तिशी' (आविष्कार या मराठी प्रायोगिक रंगभूमीवरील अग्रगण्य नाट्यसंस्थेचा आजवरच्या वाटचालीचा आढावा घेणारी पुस्तिका) (प्रकाशक - आविष्कार) • सावल्या - चेतन दातार (प्रकाशक - आविष्कार) • ढोलताशे – चं.प्र.देशपांडे (प्रकाशक – लोकवाङ्मयगृह व आविष्कार) • बुद्धिबळ आणि झब्बू - चं.प्र.देशपांडे (प्रकाशक – लोकवाङ्मयगृह व आविष्कार) • राधा वजा रानडे - चेतन दातार (प्रकाशक – लोकवाङ्मयगृह व आविष्कार) • जगदंबा – रामदास भटकळ (प्रकाशक – लोकवाङ्मयगृह व आविष्कार) • बया दार उघड – सुषमा देशपांडे (प्रकाशक – लोकवाङ्मयगृह व आविष्कार) • नाट्य आणि शालेय अध्यापन – प्रेमा साखरदांडे (प्रकाशक – आविष्कार)

कलाक्षेत्रातील अनुभव

• थिएटर ॲंकॅडमी, जागर, समन्वय या पुण्यातील तर आविष्कार, वलय या मुंबईतील नाटयसंस्थामधून गेली २५ वर्षे नट, लेखक, दिग्दर्शक, निर्मितीप्रमुख या नात्याने रंगभूमीवर सक्रिय कार्यरत. • ‘आविष्कार’ या प्रायोगिक रंगभूमीवरील अग्रगण्य नाट्यसंस्थेत मानद कार्यवाह म्हणून कार्यरत. • पं.सत्यदेव दुबे, जयदेव हट्टंगडी यांच्या 'अभिनय प्राधान्य',डॉ.अशोक दा.रानडे यांच्या 'आवाज जोपासना' तर वामन केंद्रे यांच्या ' नाटयदिग्दर्शन 'शिबिरात सहभाग. • राष्ट्रपती पारितोषिक विजेते अनुबोधपटकार श्री. नंदन कुडियादी यांच्या बरोबर ' महाराष्ट्रातील शिक्षणाचा विकास ' या विषयावरील अनुबोधपटात सहभाग. • 'परफॉरमन्स ऑफ पोएट्री' या विषयावर साहित्य अकादमीने आयोजित केलेल्या राष्ट्रीय पातळीवरील शिबिरात सहभाग. • 'मराठी म्हणी आणि वाक्प्रचार' या विषयावर मुंबई दूरदर्शनवर झालेल्या 'वाद संवाद' या कार्यक्रमात सहभाग. • ज्येष्ठ कवयित्री इंदिरा संत यांच्या कवितांवर आधारित 'एक तुझी आठवण ' या कार्यक्रमाचे दिग्दर्शन. • मुंबईमध्ये सलग अकरा दिवस झालेल्या काव्योत्सवात 'मनोहर ओक मुक्तमंचाचे ' संयोजन व सदानंद रेगे, इंदिरा संत, मेघना पेठे यांच्या कवितांवर आधारित कार्यक्रमाचे दिग्दर्शन व सहभाग. • ज्येष्ठ चित्रपट दिग्दर्शक अमोल पालेकर दिग्दर्शित ' अनाहत ' या चित्रपटात सहायक दिग्दर्शक म्हणून सहभाग. • सत्यदेव दुबे दिग्दर्शित ‘आयुष्यात पहिल्यांदाच‘, ‘आडा चौताल‘ या व चेतन दातार दिग्दर्शित’ वाडा ‘ या नाटकांमधून भूमिका. • बोधी नाट्य परिषदेतर्फे आयोजित करण्यात आलेल्या अनेक नाट्यलेखन कार्यशाळेत तज्ज्ञ परीक्षक, चर्चक म्हणून सहभागी. • अनेक आंतर महाविद्यालयीन व राज्यस्तरीय नाट्य/एकांकिका स्पर्धा तसेच नाट्यदर्पण एकांकिका स्पर्धा, म.टा. सन्मान, लोकसत्ता लोकांकिका, नाट्य निर्माता संघ आयोजित दीर्घांक स्पर्धा या नामांकित नाट्य स्पर्धेसाठी परीक्षक म्हणून काम.

दिग्दर्शित केलेली नाटके

• कवी वसंत आबाजी डहाके यांच्या कवितांवर आधारित ‘स्वगतः कोसळत्या शतकाचे’ या नाट्यानुभवाची संकल्पना व दिग्दर्शन.(निर्मिती - आविष्कार, मुंबई १९९७) • ज्येष्ठ कथाकार गंगाधर गाडगीळ यांच्या कथांवर आधारित ‘गोष्ट लग्नाचीच पण...’ या कथात्म प्रयोगाची संकल्पना, रंगावृत्ती व दिग्दर्शन.(निर्मिती - आविष्कार, मुंबई १९९९) • चं.प्र.देशपांडे लिखित ‘बुद्धिबळ आणि झब्बू‘ या प्रायोगिक रंगभूमीवर गाजलेल्या व सर्वोत्कृष्ट प्रायोगिक नाटकासाठीचा पहिला म.टा.सन्मान प्राप्त नाटकाचे दिग्दर्शन. (निर्मिती - वलय,मुंबई २०००) • चं.प्र.देशपांडे लिखित ‘तुमचं आमचं सेम असतं‘ या नाटकाचे दिग्दर्शन.(निर्मिती - वलय,मुंबई २००१) • कै.वामन मल्हार जोशी यांच्या पत्रात्मक कादंबरीवर आधारित ‘इंदु काळे व सरला भोळे‘ या प्रायोगिक रंगभूमीवर गाजलेल्या व सर्वोत्कृष्ट प्रायोगिक नाटकासाठीचा पुरस्कारप्राप्त नाटकाचे सहदिग्दर्शन. (निर्मिती - आविष्कार, मुंबई २००२) • ज्येष्ठ नाटककार विजय तेंडुलकर यांच्या ‘चौऱ्याहत्तर पावसाळ्यांचा जमाखर्च ‘ या कथेवर आधारित दीर्घांकाची संकल्पना व दिग्दर्शन. (निर्मिती - वलय,मुंबई २००३) • चं.प्र.देशपांडे लिखित ‘जणू काही वास्तव’ या दोन अंकी नाटकाचे दिग्दर्शन.(निर्मिती - आविष्कार, मुंबई २००४) • चं.प्र.देशपांडे लिखित ‘डावेदार’ या सर्वोत्कृष्ट प्रायोगिक नाटकासाठीच्या झी पुरस्कारासह अन्य ७ पुरस्कार मिळून प्रायोगिक रंगभूमीवर गाजलेल्या दीर्घांकाचे दिग्दर्शन.(निर्मिती - आविष्कार, मुंबई २००५) • ज्येष्ठ नाटककार विजय तेंडुलकर यांच्या ‘जन्मदाता’ या लेखावर आधारित दीर्घांकाची संकल्पना व दिग्दर्शन.(निर्मिती - आविष्कार, मुंबई २००५) • सिद्धार्थ तांबे लिखित ‘जाता नाही जात’ या प्रायोगिक नाटकाचे दिग्दर्शन. (निर्मिती - आविष्कार, मुंबई २००७) • आत्मकथा – महेश एलकुंचवार (निर्मिती - आविष्कार, मुंबई २००९) • सापडलेल्या आठवणी – गिरीश कर्नाड (निर्मिती - आविष्कार, मुंबई २००९) • झालं गेलं विसरून जाऊ – चं.प्र.देशपांडे (निर्मिती – राजन क्रिएशन्स, मुंबई २००९) • घोड्यांपुढं गीता - विश्वनाथ खैरे (निर्मिती - आविष्कार, मुंबई २०१० ) • बेरीज वजा बाकी - प्रेमानंद गज्वी (निर्मिती - आविष्कार, मुंबई २०११ )

पुरस्कार

• निबंध, वक्तृत्व आणि अभिनयासाठी शालेय व महाविद्यालयीन पातळीवरील अनेक बक्षिसे. • नाट्यदर्पण मुंबई या संस्थेतर्फे ' उत्कृष्ट अभिनेता ' पुरस्कार. • प्रचिती व ज्ञानप्रबोधिनी या संस्थांचे लेखन पुरस्कार. • कला अंकुर, इंदोर या संस्थेतर्फे ' कला अंकुर ' पुरस्कार. • ‘शालेय मराठी शब्दकोश’ या पुस्तकाच्या संपादनासाठी मराठी अभ्यास परिषद, पुणे यांचा सर्वोत्कृष्ट मराठी भाषाविषयक लेखन पुरस्कार. • ‘बुद्धिबळ आणि झब्बू’या नाटकाच्या दिग्दर्शनासाठी ज्येष्ठ दिग्दर्शक कै. नंदकुमार रावते यांच्या स्मरणार्थ दादर-माटुंगा सांस्कृतिक केंद्रातर्फे २००० सालचा सर्वोत्कृष्ट दिग्दर्शक पुरस्कार. • ‘डावेदार’ या नाटकाच्या दिग्दर्शनासाठी महाराष्ट्र कल्चरल सेंटर,पुणे तर्फे सर्वोत्कृष्ट दिग्दर्शक (द्वितीय) पुरस्कार.

इतर विशेष

• पुण्यातील नौरोसजी वाडिया महाविद्यालयाकडून सातत्याने पाच वर्षे (१९८५ - ९०) आंतरमहाविद्यालयीन स्तरावरील क्रिकेट टिममध्ये सहभाग. • राष्ट्रीय सेवा योजनेच्या ( एन.एस.एस.) राष्ट्रीय पातळीवरील शिबिरात सहभाग. • तंजावूर येथील सरस्वती महाल ग्रंथालयाने अमराठी विद्यार्थ्यांसाठी आयोजित केलेल्या 'मोडी लिपी व मराठी भाषा अभ्यासवर्गा ' साठी वीस दिवस तंजावूर येथे जाऊन मराठीचे अध्यापन.(सन १९९९ व २००४) • बालभवन, कॉमेट मिडिया फाऊंडेशन, अवेही या मुंबईतील संस्थानी प्राथमिक व माध्यमिक भाषा शिक्षकांसाठी आयोजित केलेल्या भाषाशिक्षण विषयक कार्यक्रमात ' भाषा, भाषाविकास आणि रंगभूमी ' या विषयावर कार्यशाळा. • मुंबईतील विविध शाळांमधील विद्यार्थ्यांसाठी 'भाषाशिक्षण आणि रंगभूमी ', ' शालेय अभ्यासक्रम आणि नाटक ' या विषयांवर शिबिरे. • भारतीय भाषा संस्थान, म्हैसूर ( सेंट्रल इन्स्टिटयूट ऑफ इंडियन लॅग्वेजेस,म्हैसूर ) या केंद्र शासनाच्या संस्थेतर्फे आखण्यात आलेल्या ' भाषा मंदाकिनी ' या प्रकल्पात विषयतज्ज्ञ व संहितालेखक या नात्याने सहभाग. • भारतीय भाषा संस्थान, म्हैसूर ( सेंट्रल इन्स्टिटयूट ऑफ इंडियन लॅग्वेजेस,म्हैसूर ) या केंद्र शासनाच्या संस्थेतर्फे प्रकाशित करण्यात आलेल्या 'TESTS OF LANGUAGE PROFICIENCY MARATHI For Secondary (Standard X) Level 'या महत्त्वपूर्ण संदर्भग्रंथासाठी विषय तज्ज्ञ (Resource Person) या नात्याने सहभाग. • ‘महाराष्ट्राचे शिल्पकार’ या कोशप्रकल्पाच्या परिचय खंडासाठी मराठी नाटक या विषयावर सविस्तर लेखन. • नेहरू-फुलब्राईट शिष्यवृत्ती प्राप्त चार अमेरिकन विद्यार्थ्यांना मराठी भाषेचे अध्यापन.