एक एलईडी दिवा किंवा एलईडी लाइट बल्ब प्रकाश फिक्स्चरमध्ये वापरण्यासाठी विद्युत प्रकाश आहे.जो एक किंवा अधिक प्रकाश-उत्सर्जक डायोड (एलईडी) वापरून प्रकाश तयार करतो.

एलईडी दिव्यांचे समतुल्य तप्त झालेल्या दिवांपेक्षा कितीतरी पटीने जास्त काळ आयुष्य असते आणि बहुतेक प्रतिदिप्त दिव्यांपेक्षा जास्त कार्यक्षम असतात. काही एलईडी चिप्स प्रति वॅटमध्ये 3०3 पर्यंत लुमेन्स उत्सर्जित करण्यास सक्षम असतात.

मुख्य विद्युत लाईनवरून चालवताना एलईडी दिवे इलेक्ट्रॉनिक एलईडी ड्रायव्हर सर्किट आवश्यक असतात आणि या सर्किटमधील तोटा म्हणजे दिवा वापरण्याची एलईडी चिप्सची कार्यक्षमता कमी असते.

सर्वात कार्यक्षम व्यावसायिकपणे उपलब्ध एलईडी दिव्यांमध्ये प्रति वॅट 200 लुमेनची क्षमता (एलएम / डब्ल्यू) आहे.एलईडी दिवा बाजारपेठ पुढच्या दशकात १२ पटीने वाढण्याचा म्हणजेच २०१४ मध्ये २ अब्ज पासून ते २०२३ मध्ये २५ अब्ज पर्यंत अंदाज आहे. वार्षिक वाढीचा दर (सीएजीआर) २% आहे.

२०१६ पर्यंत, बरीच एलईडी एक गरमागरम दिव्यासाठी आवश्यक असलेल्या उर्जेपैकी केवळ 10% उर्जा वापरतात.चमकणाऱ्या दिव्या प्रमाणेच (आणि बहुतेक प्रतिदिप्त दिव्यांविपरीत), एलईडी लगेचच उशीर केल्याशिवाय पूर्ण चमकतात. प्रतिदिप्त लाइटिंग प्रमाणेच वारंवार स्विच चालू आणि बंद केल्यास आयुर्मान कमी होत नाही.               

काही एलईडी दिवा प्रणाली लुमेनमध्ये प्रकाश उत्पादन, वॅटमधील उर्जा, केल्विनमधील तापमान किंवा "उबदार पांढरा", "थंड पांढरा" किंवा "उजेड" असे रंग वर्णन,कार्यरत तापमान श्रेणी आणि कधीकधी ल्युमेन्समध्ये समान आउटपुट वितरित करणाऱ्या तप्त दिव्याचे समतुल्य वॅटेज दर्शवते. एलईडीची दिशात्मक उत्सर्जन वैशिष्ट्ये दिव्यांच्या रचनेवर परिणाम करतात. एकल पॉवर एलईडी किती वेळा जास्त उर्जा वापरून तप्त प्रकाशमय दिवा म्हणून प्रकाश उत्पादन करू शकते, बहुतेक सामान्य प्रकाशयोजनांमध्ये एकाधिक एलईडी वापरल्या जातात. हे सुधारित खर्च, प्रकाश वितरण, उष्णता नष्ट होणे आणि शक्यतो रंग-प्रस्तुतीकरण वैशिष्ट्यांसह दिवा बनवू शकते.

एलईडी थेट चालू (डीसी) वर चालतात, तर मुख्य प्रवाह लागोपाठ चालू (एसी) असतो आणि सामान्यत: एलईडी स्वीकारू शकत असलेल्यापेक्षा जास्त व्होल्टेजवर असतो.

 इतिहास संपादन

एलईडी दिवे लावण्यापूर्वी मोठ्या प्रमाणात सामान्य (पांढऱ्या) लाइटिंगसाठी तीन प्रकारचे दिवे वापरण्यात आले:

ज्वलनशील दिवे,जे विद्युत प्रवाहाने गरम झालेल्या चमकत्या तंतुसह प्रकाश तयार करतात. हे अतिशय अकार्यक्षम आहेत, ज्याची चमकदार कार्यक्षमता 10-17 लुमेन / डब्ल्यू आहे आणि 1000 तासांचे आयुष्य देखील कमी आहे. सामान्य प्रकाशयोजनांमधून ते टप्प्याटप्प्याने घेतले जात आहेत. तापदायक दिवे सूर्यप्रकाशासारख्या प्रकाशाचा काळा रंग सतत स्पेक्ट्रम तयार करतात आणि म्हणून उच्च रंग प्रस्तुतीकरण निर्देशांक (सीआरआय) तयार करतात.