आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट परिषद

आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट परिषद (आयसीसी) ही क्रिकेटची जागतिक प्रशासकीय संस्था आहे. ऑस्ट्रेलिया, इंग्लंड आणि दक्षिण आफ्रिकेच्या प्रतिनिधींनी १९०९ मध्ये "इम्पीरियल क्रिकेट कॉन्फरन्स" म्हणून त्याची स्थापना केली. त्याचे १९६५ मध्ये आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट कॉन्फरन्स असे नामकरण करण्यात आले आणि १९८७ मध्ये त्याचे सध्याचे नाव स्वीकारले गेले. आयसीसी चे मुख्यालय दुबई, संयुक्त अरब अमिराती येथे आहे.

आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट परिषद
संक्षेप आयसीसी
पूर्ववर्ती इम्पीरियल क्रिकेट कॉन्फरन्स (१९०९-१९६५)
आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट कॉन्फरन्स (१९६५-१९८९)
निर्मिती 15 जून 1909; 115 वर्षां पूर्वी (1909-०६-15)
प्रकार राष्ट्रीय संघटनांचा महासंघ
मुख्यालय दुबई, संयुक्त अरब अमिराती (२००५-आतापर्यंत)
लंडन, इंग्लंड (१९०९-२००५)
सदस्यत्व
१०८ सदस्य
अधिकृत भाषाs
इंग्रजी
ग्रेग बार्कले
उपाध्यक्ष
इम्रान ख्वाजा
सीईओ
ज्योफ ॲलार्डिस[]
महाव्यवस्थापक
वसीम खान
महसूल (२०२३)
US$५९६.०१४ दशलक्ष[]
खर्च (२०२३) US$२०८.३७५ दशलक्ष[]
पुरस्कार आयसीसी पुरस्कार
संकेतस्थळ www.icc-cricket.com

आयसीसी मध्ये सध्या १०८ सदस्य राष्ट्रे आहेत: १२ कसोटी सामने खेळणारे पूर्ण सदस्य आणि ९६ सहयोगी सदस्य.[] आयसीसी क्रिकेटच्या प्रमुख आंतरराष्ट्रीय स्पर्धा, विशेषतः क्रिकेट विश्वचषक, टी-२० विश्वचषक आणि आयसीसी विश्व कसोटी चॅम्पियनशिप यांच्या संघटना आणि प्रशासनासाठी जबाबदार आहे. हे सर्व मंजूर कसोटी सामने, एक दिवसीय आंतरराष्ट्रीय आणि ट्वेंटी-२० आंतरराष्ट्रीय सामन्यांमध्ये पंच आणि सामनाधिकारी यांची नियुक्ती करते. आयसीसी आचारसंहिता जारी करते, जे आंतरराष्ट्रीय क्रिकेटसाठी शिस्तीचे व्यावसायिक मानके सेट करते[] आणि भ्रष्टाचार आणि मॅच फिक्सिंगविरुद्ध त्याच्या भ्रष्टाचारविरोधी आणि सुरक्षा युनिटद्वारे कारवाईचे समन्वय साधते.

आयसीसी सदस्य देशांमधील द्विपक्षीय सामन्यांवर नियंत्रण ठेवत नाही (ज्यात जागतिक कसोटी चॅम्पियनशिप फायनलच्या बाहेरील सर्व कसोटी सामने समाविष्ट आहेत) आणि ते सदस्य देशांमधील देशांतर्गत क्रिकेटवरही नियंत्रण ठेवत नाही. खेळाचे कायदे आयसीसी बनवत नाही किंवा बदलत नाही, जे १७८८ पासून मेरीलेबोन क्रिकेट क्लबच्या शासनाखाली राहिले आहेत.[]

अध्यक्ष संचालक मंडळाचे प्रमुख असतात आणि २६ जून २०१४ रोजी, बीसीसीआयचे माजी अध्यक्ष नारायणस्वामी श्रीनिवासन यांना परिषदेचे पहिले अध्यक्ष म्हणून घोषित करण्यात आले.[] २०१४ मध्ये अध्यक्षपदाच्या स्थापनेनंतर आणि आयसीसीच्या घटनेत केलेल्या इतर बदलांनंतर आयसीसी अध्यक्षाची भूमिका मोठ्या प्रमाणात मानद स्थान बनली. असा दावा करण्यात आला आहे की २०१४ च्या बदलांमुळे इंग्लंड, भारत आणि ऑस्ट्रेलिया या 'बिग थ्री' राष्ट्रांना नियंत्रण देण्यात आले आहे.[] शेवटचे आयसीसी अध्यक्ष झहीर अब्बास होते,[] त्यांची नियुक्ती जून २०१५ मध्ये मुस्तफा कमाल यांनी एप्रिल २०१५ मध्ये राजीनामा दिल्यानंतर करण्यात आली होती. एप्रिल २०१६ मध्ये जेव्हा आयसीसी अध्यक्षपद रद्द करण्यात आले, ऑक्टोबर २०१५ मध्ये श्रीनिवासन यांची जागा घेणारे शशांक मनोहर हे आयसीसीचे पहिले स्वतंत्र निवडलेले अध्यक्ष बनले.[]

इतिहास

संपादन

१९०९-१९६३ - इम्पीरियल क्रिकेट कॉन्फरन्स

संपादन

३० नोव्हेंबर १९०७ रोजी, दक्षिण आफ्रिकन क्रिकेट असोसिएशनचे अध्यक्ष अबे बेली यांनी मेरीलेबोन क्रिकेट क्लबचे (एमसीसी, इंग्लंड) सचिव, फ्रान्सिस लेसी यांना पत्र लिहिले. बेली यांनी 'इम्पीरियल क्रिकेट बोर्ड' स्थापन करण्याची सूचना केली. पत्रात त्यांनी सुचवले आहे की ऑस्ट्रेलिया, इंग्लंड आणि दक्षिण आफ्रिका या तिन्ही सदस्यांच्या द्विपक्षीय आंतरराष्ट्रीय सामन्यांना नियंत्रित करणारे नियम आणि कायदे तयार करण्यासाठी बोर्ड जबाबदार असेल. बेलीला दक्षिण आफ्रिकेत सहभागी देशांमधील त्रिकोणी कसोटी मालिका आयोजित करायची होती. मात्र, ऑस्ट्रेलियाने ही ऑफर नाकारली. तरीही बेलीने आशा सोडली नाही. १९०९ मध्ये ऑस्ट्रेलियाच्या इंग्लंड दौऱ्यात त्यांना तीन सदस्यांना एकत्र आणण्याची संधी मिळाली. सतत लॉबिंग आणि प्रयत्नांनंतर, बेलीला यश मिळाले.[१०]

१५ जून १९०९ रोजी, इंग्लंड, ऑस्ट्रेलिया आणि दक्षिण आफ्रिकेचे प्रतिनिधी लॉर्ड्स येथे भेटले आणि इम्पीरियल क्रिकेट कॉन्फरन्सची स्थापना केली. महिनाभरानंतर तिन्ही सदस्यांची दुसरी बैठक झाली. राष्ट्रांमध्ये नियमांवर एकमत झाले आणि पहिली तिरंगी कसोटी मालिका १९१२ मध्ये इंग्लंडमध्ये आयोजित करण्याचा निर्णय घेण्यात आला.[१०]

१९२६ मध्ये, वेस्ट इंडीज, न्यू झीलंड आणि भारत पूर्ण सदस्य म्हणून निवडले गेले आणि कसोटी खेळणाऱ्या देशांची संख्या दुप्पट होऊन सहा झाली. १९४७ मध्ये पाकिस्तानच्या स्थापनेनंतर, पाच वर्षांनंतर १९५२ मध्ये त्याला देण्यात आला, तो सातवा कसोटी खेळणारा देश बनला. मे १९६१ मध्ये दक्षिण आफ्रिकेने राष्ट्रकुल सोडले आणि त्यामुळे सदस्यत्व गमावले.[१०]

१९६४-१९८८ – आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट कॉन्फरन्स

संपादन

१९६४ मध्ये, आयसीसीने कसोटी न खेळणाऱ्या देशांचा समावेश करण्याचे मान्य केले. पुढील वर्षी, आयसीसीने त्याचे नाव बदलून आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट कॉन्फरन्स ठेवले. यूएस, सिलोन आणि फिजी यांना सहयोगी, सदस्यांचा एक नवीन वर्ग म्हणून प्रवेश देण्यात आला.[११]

१९६८ मध्ये, डेन्मार्क, बरमुडा, नेदरलँड आणि पूर्व आफ्रिका यांना सहयोगी म्हणून प्रवेश देण्यात आला, तर दक्षिण आफ्रिकेने अद्याप आयसीसी मध्ये पुन्हा सामील होण्यासाठी अर्ज केला नव्हता.

१९६९ मध्ये आयसीसीच्या मूलभूत नियमांमध्ये सुधारणा करण्यात आली.

१९७१ च्या बैठकीत विश्वचषक आयोजित करण्याची कल्पना मांडण्यात आली. १९७३ च्या बैठकीत, १९७५ मध्ये इंग्लंडमध्ये विश्वचषक खेळवण्याचा निर्णय घेण्यात आला. सहा कसोटी खेळणारे देश आणि पूर्व आफ्रिका आणि श्रीलंका यांना भाग घेण्यासाठी आमंत्रित केले होते.[११]

या कालावधीत नवीन सदस्य वारंवार जोडले गेले:

१९७४ मध्ये, इस्रायल आणि सिंगापूर यांना सहयोगी म्हणून प्रवेश देण्यात आला.

१९७६ मध्ये पश्चिम आफ्रिकेला सहयोगी म्हणून प्रवेश मिळाला.

१९७७ मध्ये बांगलादेशला सहयोगी म्हणून प्रवेश मिळाला.

१९७८ मध्ये पापुआ न्यू गिनीला सहयोगी म्हणून प्रवेश मिळाला. दक्षिण आफ्रिकेने पुन्हा सामील होण्यासाठी अर्ज केला, परंतु त्यांचा अर्ज फेटाळण्यात आला.

१९८१ मध्ये, श्रीलंकेला पूर्ण सदस्य म्हणून पदोन्नती देण्यात आली आणि त्यांनी १९८२ मध्ये त्यांची पहिली कसोटी खेळली.

१९८४ मध्ये, तृतीय श्रेणी सदस्यत्व (संलग्न) सुरू करण्यात आले. इटली हा असा पहिला सदस्य होता, त्यानंतर १९८५ मध्ये स्वित्झर्लंडचा क्रमांक लागतो. १९८७ मध्ये बहामास आणि फ्रान्स, त्यानंतर १९८८ मध्ये नेपाळला प्रवेश देण्यात आला.

१९८९-आतापर्यंत – आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट परिषद

संपादन

जुलै १९८९ च्या बैठकीत, आयसीसी ने स्वतःचे नाव बदलून आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट परिषद असे ठेवले आणि एमसीसी अध्यक्षाची आयसीसीचे अध्यक्ष होण्याची परंपरा आपोआप संपुष्टात आली.[१२]

१९९० मध्ये, यूएई सहयोगी म्हणून सामील झाले.

१९९१ मध्ये, आयसीसी इतिहासात प्रथमच, मीटिंग इंग्लंडपासून दूर, मेलबर्न, ऑस्ट्रेलिया येथे आयोजित करण्यात आली होती. वर्णभेद संपल्यानंतर जुलैमध्ये दक्षिण आफ्रिकेची आयसीसीचे पूर्ण सदस्य म्हणून पुन्हा निवड झाली.

१९९२ मध्ये, झिम्बाब्वेला नववा पूर्ण सदस्य म्हणून प्रवेश देण्यात आला. नामिबिया सहयोगी सदस्य म्हणून सामील झाले. ऑस्ट्रिया, बेल्जियम, ब्रुनेई आणि स्पेन हे सर्व सलग्न म्हणून सामील झाले.

१९९३ मध्ये, आयसीसीचे मुख्य कार्यकारी पद तयार करण्यात आले; ऑस्ट्रेलियन क्रिकेट बोर्डाचे डेव्हिड रिचर्ड्स हे या पदावर नियुक्त झालेले पहिले व्यक्ती होते. जुलैमध्ये, बार्बाडोस येथील सर क्लाइड वॉलकॉट, पहिले गैर-ब्रिटिश अध्यक्ष म्हणून निवडून आले. नवीन तंत्रज्ञानाच्या उदयामुळे व्हिडिओ प्लेबॅक सुविधांनी सुसज्ज असलेल्या थर्ड अंपायरची ओळख झाली.

१९९५ पर्यंत, कसोटी सामन्यांमध्ये रन-आऊट आणि स्टंपिंगसाठी टीव्ही रिप्ले उपलब्ध करून देण्यात आले होते, ज्यामध्ये तिसऱ्या पंचाने अनुक्रमे लाल आणि हिरव्या दिव्यासह सिग्नल आउट किंवा नॉट आउट करणे आवश्यक होते. पुढच्या वर्षी, चेंडू सीमा ओलांडला की नाही हे निर्धारित करण्यासाठी कॅमेरे वापरण्यात आले.

१९९७ मध्ये झेल स्वच्छतेबाबतचे निर्णय थर्ड अंपायरकडे पाठवले जाऊ शकतात. या वर्षी डकवर्थ-लुईस पद्धत, पावसाने प्रभावित झालेल्या एकदिवसीय सामन्यांमध्ये लक्ष्य समायोजित करण्याचा एक मार्ग देखील पाहिला.

२००० मध्ये, बांगलादेशला आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट परिषदेचे दहावे पूर्ण सदस्य म्हणून प्रवेश देण्यात आला.

२००५ मध्ये, आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट परिषद दुबई येथे नवीन मुख्यालयात स्थलांतरित झाली.

२०१७ मध्ये, द ओव्हल येथील आयसीसी पूर्ण परिषदेच्या बैठकीत एकमताने मतदान केल्यानंतर अफगाणिस्तान आणि आयर्लंड यांना आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट परिषदेचे अकरावे आणि बारावे पूर्ण सदस्य म्हणून स्वीकारण्यात आले. संलग्न सदस्यत्व देखील रद्द करण्यात आले, सर्व विद्यमान संलग्न सदस्य सहयोगी सदस्य बनले.

२०१८ मध्ये, सर्व महिला टी-२० सामने महिलांच्या ट्वेंटी-२० आंतरराष्ट्रीय दर्जासाठी उंचावले गेले.

२०१९ मध्ये, पुरुषांचे सर्व टी-२० सामने ट्वेन्टी-२० आंतरराष्ट्रीय दर्जाकडे नेण्यात आले.

जुलै २०२२ मध्ये, कंबोडिया, आयव्हरी कोस्ट, आणि उझबेकिस्तान यांना आयसीसीद्वारे सहयोगी सदस्य दर्जा देण्यात आला.[१३][१४]

१२ जून २०२३ रोजी, ऑस्ट्रेलियाने भारताविरुद्ध आयसीसी वर्ल्ड टेस्ट चॅम्पियनशिप विजेतेपद जिंकल्यानंतर, ओव्हल येथे अंतिम सामन्यात २०९ धावांनी, ऑस्ट्रेलियाने सर्व प्रमुख आयसीसीट्रॉफी जिंकणारा पहिला संघ बनून इतिहास रचला.[ संदर्भ हवा ]

सदस्य

संपादन
 
सदस्यत्वाच्या स्थितीनुसार आयसीसीचे वर्तमान सदस्य:
  पूर्ण सदस्य
  वनडे दर्ज्यासह सहयोगी सदस्य
  सहयोगी सदस्य
  माजी किंवा निलंबित सदस्य
  सदस्य नसलेले

पूर्ण सदस्य – १२ संघांचे प्रशासकीय मंडळ ज्यांना आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट परिषदेमध्ये पूर्ण मतदानाचा अधिकार आहे आणि ते अधिकृत कसोटी सामने खेळतात.

देश संघ नियमन पासून पूर्ण सदस्य पासून कसोटी स्थिती प्रदेश
  इंग्लंड पुरुषमहिलाअंडर-१९ पुअंडर-१९ म इंग्लंड आणि वेल्स क्रिकेट बोर्ड १५ जून १९०९ १५ मार्च १८७७ युरोप
  ऑस्ट्रेलिया पुरुषमहिलाअंडर-१९ पुअंडर-१९ म क्रिकेट ऑस्ट्रेलिया १५ जून १९०९ १५ मार्च १८७७ पूर्व आशिया-पॅसिफिक
  दक्षिण आफ्रिका पुरुषमहिलाअंडर-१९ पुअंडर-१९ म क्रिकेट दक्षिण आफ्रिका १५ जून १९०९ १२ मार्च १८८९ आफ्रिका
  वेस्ट इंडीज पुरुषमहिलाअंडर-१९ पुअंडर-१९ म क्रिकेट वेस्ट इंडीज ३१ मे १९२६ २३ जून १९२८ अमेरिका
  न्यू झीलंड पुरुषमहिलाअंडर-१९ पुअंडर-१९ म न्यू झीलंड क्रिकेट ३१ मे १९२६ १० जानेवारी १९३० पूर्व आशिया-पॅसिफिक
  भारत पुरुषमहिलाअंडर-१९ पुअंडर-१९ म भारतीय क्रिकेट नियामक मंडळ ३१ मे १९२६ २५ जून १९३२ आशिया
  पाकिस्तान पुरुषमहिलाअंडर-१९ पुअंडर-१९ म पाकिस्तान क्रिकेट बोर्ड २८ जुलै १९५२ १६ ऑक्टोबर १९५२ आशिया
  श्रीलंका पुरुषमहिलाअंडर-१९ पुअंडर-१९ म श्रीलंका क्रिकेट २१ जुलै १९८१ २१ जुलै १९८१ आशिया
  झिम्बाब्वे पुरुषमहिलाअंडर-१९ पुअंडर-१९ म झिम्बाब्वे क्रिकेट ६ जुलै १९९२ १८ ऑक्टोबर १९९२ आफ्रिका
  बांगलादेश पुरुषमहिलाअंडर-१९ पुअंडर-१९ म बांगलादेश क्रिकेट बोर्ड २६ जून २००० १० नोव्हेंबर २००० आशिया
  आयर्लंड पुरुषमहिलाअंडर-१९ पुअंडर-१९ म क्रिकेट आयर्लंड २२ जून २०१७ ११ मे २०१८ युरोप
  अफगाणिस्तान पुरुषमहिलाअंडर-१९ पु अफगाणिस्तान क्रिकेट बोर्ड २२ जून २०१७ १४ जून २०१८ आशिया

सहयोगी सदस्य – ९६ प्रशासकीय मंडळे ज्या देशांमध्ये क्रिकेटची स्थापना आणि संघटितता आहे, परंतु त्यांना अद्याप पूर्ण सदस्यत्व मिळालेले नाही.

सध्या, ८ सहयोगी संघांना २०१७ पर्यंत तात्पुरता एकदिवसीय दर्जा आहे. हे संघ उर्वरित सहयोगी संघांपेक्षा एक स्तर वर आहेत.

देश नियमन पासून सहयोगी सदस्य तेव्हापासून एकदिवसीय स्थिती प्रदेश
  नेदरलँड्स रॉयल डच क्रिकेट असोसिएशन १९६६ २०१८ युरोप
  कॅनडा क्रिकेट कॅनडा १९६८ २०२३ अमेरिका
  संयुक्त अरब अमिराती अमिराती क्रिकेट बोर्ड १९९० २०१४ आशिया
  नामिबिया क्रिकेट नामिबिया १९९२ २०१९ आफ्रिका
  स्कॉटलंड क्रिकेट स्कॉटलंड १९९४ २००५ युरोप
  नेपाळ नेपाळ क्रिकेट असोसिएशन १९९६ २०१८ आशिया
  ओमान ओमान क्रिकेट २०१४ २०१९ आशिया
  अमेरिका यूएसए क्रिकेट २०१९ २०१९ अमेरिका

सर्व ९६ सहयोगी संघांचे तपशील खालील तक्त्यामध्ये सादर केले आहेत:

देश संघ सरकार संलग्न सदस्यत्व सहयोगी सदस्यत्व प्रदेश
  आर्जेन्टिना पुरुषमहिलाअंडर-१९ अर्जेंटिना क्रिकेट असोसिएशन नाही १९७४ अमेरिका
  ऑस्ट्रिया पुरुषमहिलाअंडर-१९ ऑस्ट्रियन क्रिकेट असोसिएशन १९९२ २०१७ युरोप
  बहामास पुरुषमहिलाअंडर-१९ बहामास क्रिकेट असोसिएशन १९८७ २०१७ अमेरिका
  बहरैन पुरुषमहिलाअंडर-१९ बहारीन क्रिकेट असोसिएशन २००१ २०१७ आशिया
  बेल्जियम पुरुषमहिलाअंडर-१९ बेल्जियम क्रिकेट फेडरेशन १९९१ २००५ युरोप
  बेलीझ पुरुषमहिलाअंडर-१९ बेलीझ नॅशनल क्रिकेट असोसिएशन १९९७ २०१७ अमेरिका
  बर्म्युडा पुरुषमहिलाअंडर-१९ बर्म्युडा क्रिकेट बोर्ड नाही १९६६ अमेरिका
  भूतान पुरुषमहिलाअंडर-१९ भूतान क्रिकेट परिषद बोर्ड २००१ २०१७ आशिया
  बोत्स्वाना पुरुषमहिलाअंडर-१९ बोत्सवाना क्रिकेट असोसिएशन २००१ २००५ आफ्रिका
  ब्राझील पुरुषमहिलाअंडर-१९ ब्राझिलियन क्रिकेट कॉन्फेडरेशन २००२ २०१७ अमेरिका
  बल्गेरिया पुरुषमहिलाअंडर-१९ बल्गेरियन क्रिकेट फेडरेशन २००८ २०१७ युरोप
  कंबोडिया पुरुषमहिलाअंडर-१९ कंबोडिया क्रिकेट असोसिएशन नाही २०२२ आशिया
  कामेरून पुरुषमहिलाअंडर-१९ कॅमेरून क्रिकेट फेडरेशन २००७ २०१७ आफ्रिका
  कॅनडा पुरुषमहिलाअंडर-१९ क्रिकेट कॅनडा नाही १९६८ अमेरिका
  केमन द्वीपसमूह पुरुषमहिलाअंडर-१९ केमन द्वीपसमूह क्रिकेट असोसिएशन १९९७ २००२ अमेरिका
  चिली पुरुषमहिलाअंडर-१९ चिली क्रिकेट असोसिएशन २००२ २०१७ अमेरिका
  चीन पुरुषमहिलाअंडर-१९ चीनी क्रिकेट असोसिएशन २००४ २०१७ आशिया
  कूक द्वीपसमूह पुरुषमहिलाअंडर-१९ कुक द्वीपसमूह क्रिकेट असोसिएशन २००० २०१७ पूर्व आशिया-पॅसिफिक
  कोस्टा रिका पुरुषमहिलाअंडर-१९ कोस्टा रिका क्रिकेट फेडरेशन २००२ २०१७ अमेरिका
  क्रोएशिया पुरुषमहिलाअंडर-१९ क्रोएशियन क्रिकेट फेडरेशन २००१ २०१७ युरोप
  सायप्रस पुरुषमहिलाअंडर-१९ सायप्रस क्रिकेट असोसिएशन १९९९ २०१७ युरोप
  चेक प्रजासत्ताक पुरुषमहिलाअंडर-१९ चेक क्रिकेट युनियन २००० २०१७ युरोप
  डेन्मार्क पुरुषमहिलाअंडर-१९ डॅनिश क्रिकेट फेडरेशन नाही १९६६ युरोप
  एस्टोनिया पुरुषमहिलाअंडर-१९ एस्टोनियन क्रिकेट असोसिएशन २००८ २०१७ युरोप
  इस्वाटिनी पुरुषमहिलाअंडर-१९ इस्वातीनी क्रिकेट असोसिएशन २००७ २०१७ आफ्रिका
  फॉकलंड द्वीपसमूह पुरुषमहिलाअंडर-१९ फॉकलंड क्रिकेट असोसिएशन २००७ २०१७ अमेरिका
  फिजी पुरुषमहिलाअंडर-१९ क्रिकेट फिजी नाही १९६५ पूर्व आशिया-पॅसिफिक
  फिनलंड पुरुषमहिलाअंडर-१९ क्रिकेट फिनलंड २००० २०१७ युरोप
  फ्रान्स पुरुषमहिलाअंडर-१९ फ्रान्स क्रिकेट असोसिएशन १९८७ १९९८ युरोप
  गांबिया पुरुषमहिलाअंडर-१९ गॅम्बिया क्रिकेट असोसिएशन २००२ २०१७ आफ्रिका
  जर्मनी पुरुषमहिलाअंडर-१९ जर्मन क्रिकेट फेडरेशन १९९१ १९९९ युरोप
  घाना पुरुषमहिलाअंडर-१९ घाना क्रिकेट असोसिएशन २००२ २०१७ आफ्रिका
  जिब्राल्टर पुरुषमहिलाअंडर-१९ जिब्राल्टर क्रिकेट असोसिएशन नाही १९६९ युरोप
  ग्रीस पुरुषमहिलाअंडर-१९ हेलेनिक क्रिकेट फेडरेशन १९९५ २०१७ युरोप
  गर्न्सी पुरुषमहिलाअंडर-१९ ग्वेर्नसे क्रिकेट बोर्ड २००५ २००८ युरोप
  हाँग काँग पुरुषमहिलाअंडर-१९ क्रिकेट हाँग काँग नाही १९६९ आशिया
  हंगेरी पुरुषमहिलाअंडर-१९ हंगेरियन क्रिकेट असोसिएशन २०१२ २०१७ युरोप
  इंडोनेशिया पुरुषमहिलाअंडर-१९ क्रिकेट इंडोनेशिया २००१ २०१७ आशिया/पूर्व आशिया-पॅसिफिक
  इराण पुरुषमहिलाअंडर-१९ इस्लामिक रिपब्लिक ऑफ इराण क्रिकेट असोसिएशन २००३ २०१७ आशिया
  {{{नाव}}} पुरुषमहिलाअंडर-१९ आयल ऑफ मॅन क्रिकेट असोसिएशन २००४ २०१७ युरोप
  इस्रायल पुरुषमहिलाअंडर-१९ इस्रायल क्रिकेट असोसिएशन नाही १९७४ युरोप
  इटली पुरुषमहिलाअंडर-१९ इटालियन क्रिकेट फेडरेशन १९८४ १९९५ युरोप
  कोत द'ईवोआर पुरुषमहिलाअंडर-१९ आयव्हरी कोस्ट क्रिकेट फेडरेशन नाही २०२२ आफ्रिका
  जपान पुरुषमहिलाअंडर-१९ जपान क्रिकेट असोसिएशन १९८९ २००५ आशिया/पूर्व आशिया-पॅसिफिक
  जर्सी पुरुषमहिलाअंडर-१९ जर्सी क्रिकेट बोर्ड २००५ २००७ युरोप
  केन्या पुरुषमहिलाअंडर-१९ क्रिकेट केन्या नाही १९८१ आफ्रिका
  कुवेत पुरुषमहिलाअंडर-१९ क्रिकेट कुवेत १९९८ २००५ आशिया
  लेसोथो पुरुषमहिलाअंडर-१९ लेसोथो क्रिकेट असोसिएशन २००१ २०१७ आफ्रिका
  लक्झेंबर्ग पुरुषमहिलाअंडर-१९ लक्झेंबर्ग क्रिकेट फेडरेशन १९९८ २०१७ युरोप
  मलावी पुरुषमहिलाअंडर-१९ क्रिकेट मलावी १९९८ २०१७ आफ्रिका
  मलेशिया पुरुषमहिलाअंडर-१९ मलेशियन क्रिकेट असोसिएशन नाही १९६७ आशिया
  मालदीव पुरुषमहिलाअंडर-१९ मालदीव क्रिकेट बोर्ड १९९८ २०१७ आशिया
  माली पुरुषमहिलाअंडर-१९ मालियन क्रिकेट फेडरेशन २००५ २०१७ आफ्रिका
  माल्टा पुरुषमहिलाअंडर-१९ माल्टा क्रिकेट असोसिएशन १९९८ २०१७ युरोप
  मेक्सिको पुरुषमहिलाअंडर-१९ मेक्सिको क्रिकेट असोसिएशन २००४ २०१७ अमेरिका
  मंगोलिया पुरुषमहिलाअंडर-१९ मंगोलिया क्रिकेट असोसिएशन नाही २०२१ आशिया
  मोझांबिक पुरुषमहिलाअंडर-१९ मोझांबिकन क्रिकेट असोसिएशन २००३ २०१७ आफ्रिका
  म्यानमार पुरुषमहिलाअंडर-१९ म्यानमार क्रिकेट फेडरेशन २००६ २०१७ आशिया
  नामिबिया पुरुषमहिलाअंडर-१९ क्रिकेट नामिबिया नाही १९९२ आफ्रिका
  नेपाळ पुरुषमहिलाअंडर-१९ नेपाळ क्रिकेट असोसिएशन १९८८ १९९६ आशिया
  नेदरलँड्स पुरुषमहिलाअंडर-१९ रॉयल डच क्रिकेट असोसिएशन नाही १९६६ युरोप
  नायजेरिया पुरुषमहिलाअंडर-१९ नायजेरिया क्रिकेट फेडरेशन नाही २००२ आफ्रिका
  नॉर्वे पुरुषमहिलाअंडर-१९ नॉर्वेजियन क्रिकेट बोर्ड २००० २०१७ युरोप
  ओमान पुरुषमहिलाअंडर-१९ ओमान क्रिकेट २००० २०१४ आशिया
  पनामा पुरुषमहिलाअंडर-१९ पनामा क्रिकेट असोसिएशन २००२ २०१७ अमेरिका
  पापुआ न्यू गिनी पुरुषमहिलाअंडर-१९ क्रिकेट पीएनजी नाही १९७३ पूर्व आशिया-पॅसिफिक
  पेरू पुरुषमहिलाअंडर-१९ पेरू क्रिकेट असोसिएशन २००७ २०१७ अमेरिका
  फिलिपिन्स पुरुषमहिलाअंडर-१९ फिलिपाइन्स क्रिकेट असोसिएशन २००० २०१७ पूर्व आशिया-पॅसिफिक
  पोर्तुगाल पुरुषमहिलाअंडर-१९ पोर्तुगीज क्रिकेट फेडरेशन १९९६ २०१७ युरोप
  कतार पुरुषमहिलाअंडर-१९ कतार क्रिकेट असोसिएशन १९९९ २०१७ आशिया
  रोमेनिया पुरुषमहिलाअंडर-१९ क्रिकेट रोमानिया २०१३ 2017 युरोप
  रवांडा पुरुषमहिलाअंडर-१९ रवांडा क्रिकेट असोसिएशन २००३ २०१७ आफ्रिका
  सेंट हेलेना पुरुषमहिलाअंडर-१९ सेंट हेलेना क्रिकेट असोसिएशन २००१ २०१७ आफ्रिका
  सामोआ पुरुषमहिलाअंडर-१९ सामोआ आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट संघटना २००० २०१७ पूर्व आशिया-पॅसिफिक
  सौदी अरेबिया पुरुषमहिलाअंडर-१९ सौदी अरेबिया क्रिकेट फेडरेशन २००३ २०१६ आशिया
  स्कॉटलंड पुरुषमहिलाअंडर-१९ क्रिकेट स्कॉटलंड नाही १९९४ युरोप
  सर्बिया पुरुषमहिलाअंडर-१९ सर्बियन क्रिकेट फेडरेशन २०१५ २०१७ युरोप
  सेशेल्स पुरुषमहिलाअंडर-१९ सेशेल्स क्रिकेट असोसिएशन २०१० २०१७ आफ्रिका
  सियेरा लिओन पुरुषमहिलाअंडर-१९ सिएरा लिओन क्रिकेट असोसिएशन २००२ २०१७ आफ्रिका
  सिंगापूर पुरुषमहिलाअंडर-१९ सिंगापूर क्रिकेट असोसिएशन नाही १९७४ आशिया
  स्लोव्हेनिया पुरुषमहिलाअंडर-१९ स्लोव्हेनियन क्रिकेट असोसिएशन २००५ २०१७ युरोप
  दक्षिण कोरिया पुरुषमहिलाअंडर-१९ कोरिया क्रिकेट असोसिएशन २००१ २०१७ पूर्व आशिया-पॅसिफिक
  स्पेन पुरुषमहिलाअंडर-१९ क्रिकेट स्पेन १९९२ २०१७ युरोप
  सुरिनाम पुरुषमहिलाअंडर-१९ सुरीनाम क्रिकेट बोर्ड २००२ २०११ अमेरिका
  स्वीडन पुरुषमहिलाअंडर-१९ स्वीडिश क्रिकेट फेडरेशन १९९७ २०१७ युरोप
  स्वित्झर्लंड पुरुषमहिलाअंडर-१९ क्रिकेट स्वित्झर्लंड १९८५[a] २०२१ युरोप
  ताजिकिस्तान पुरुषमहिलाअंडर-१९ ताजिकिस्तान क्रिकेट फेडरेशन नाही २०२१ आशिया
  टांझानिया पुरुषमहिलाअंडर-१९ टांझानिया क्रिकेट असोसिएशन नाही २००१ आफ्रिका
  थायलंड पुरुषमहिलाअंडर-१९ क्रिकेट असोसिएशन ऑफ थायलंड १९९५ २००५ आशिया
  तुर्की पुरुषमहिलाअंडर-१९ क्रिकेट तुर्की २००८ २०१७ युरोप
  टर्क्स आणि कैकास द्वीपसमूह पुरुषमहिलाअंडर-१९ तुर्क आणि कैकोस क्रिकेट असोसिएशन २००२ २०१७ अमेरिका
  युगांडा पुरुषमहिलाअंडर-१९ युगांडा क्रिकेट असोसिएशन नाही १९९८ आफ्रिका
  संयुक्त अरब अमिराती पुरुषमहिलाअंडर-१९ अमिराती क्रिकेट बोर्ड १९८९ १९९० आशिया
  युनायटेड स्टेट्स पुरुषमहिलाअंडर-१९ यूएसए क्रिकेट नाही १९६५[b]

२०१९

अमेरिका
  उझबेकिस्तान पुरुषमहिलाअंडर-१९ उझबेकिस्तान क्रिकेट महासंघ नाही २०२२ आशिया
  व्हानुआतू पुरुषमहिलाअंडर-१९ वानुआटू क्रिकेट असोसिएशन १९९५ २००९ पूर्व आशिया-पॅसिफिक

निलंबित सदस्य – आयसीसी मेमोरँडम आणि आर्टिकल ऑफ असोसिएशनमध्ये असे म्हणले आहे की "कोणत्याही सदस्याचे सदस्यत्व निलंबित केले जाईल, जोपर्यंत संचालक मंडळाने त्याच्या पूर्ण विवेकबुद्धीने अन्यथा निर्णय घेतला नाही, आणि अशा निलंबनाच्या कालावधीसाठी, सदस्य म्हणून त्याच्या सर्व अधिकारांपासून वंचित ठेवले जाईल (असोसिएशनच्या या लेखांमध्ये नमूद केलेले असो किंवा अन्यथा), अतिरिक्त आयसीसी महसूल वितरण प्राप्त करण्याचा अधिकार, आयसीसी द्वारे मंजूर केलेल्या कार्यक्रमांमध्ये भाग घेण्याचा अधिकार आणि मीटिंगमध्ये उपस्थित राहण्याचा आणि मतदान करण्याचा अधिकार यासह.[१८] सध्या आयसीसीचे कोणतेही निलंबित सदस्य नाहीत, सर्वात अलीकडील उदाहरण म्हणजे श्रीलंकेचे, ज्यांना त्यांच्या सरकारच्या नाव न सांगता १० नोव्हेंबर २०२३ ते २८ जानेवारी २०२४ पर्यंत निलंबित करण्यात आले होते.[१९]

देश संघ नियमन पासून पूर्ण सदस्य पासून कसोटी स्थिती निलंबित कारण निलंबित प्रदेश

स्थान

संपादन
 
दुबई मधील आयसीसी कार्यालय

त्याच्या निर्मितीपासून, आयसीसीचे लॉर्ड्स क्रिकेट ग्राउंड हे त्याचे घर होते आणि १९९३ मध्ये त्याचे कार्यालय मैदानाच्या नर्सरीच्या शेवटी असलेल्या "क्लॉक टॉवर" इमारतीत हलवले. एकदिवसीय आंतरराष्ट्रीय क्रिकेटच्या विश्वचषकाच्या हक्कांचे व्यावसायिक शोषण करून स्वतंत्रपणे चालवल्या जाणाऱ्या आयसीसीला सुरुवातीला निधी दिला गेला. सर्व सदस्य देशांचे युनायटेड किंगडमसोबत दुहेरी-कर करार नसल्यामुळे, आयसीसी डेव्हलपमेंट (इंटरनॅशनल) प्रा.लि, यूके बाहेर आयडीआय म्हणून ओळखले जाते. हे जानेवारी १९९४ मध्ये स्थापित केले गेले आणि मोनॅको येथे आधारित होते.

बाकी नव्वदच्या दशकात आयडीआयचा कारभार हा माफक कारभार होता. परंतु २००१ ते २००८ पर्यंतच्या सर्व आयसीसी इव्हेंट्सच्या अधिकारांच्या बंडलच्या वाटाघाटीमुळे, आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट आणि आयसीसी सदस्य देशांना उपलब्ध महसूल मोठ्या प्रमाणात वाढला. यामुळे मोनॅकोमध्ये आयडीआयद्वारे नियुक्त व्यावसायिक कर्मचाऱ्यांच्या संख्येत वाढ झाली. लॉर्ड्सवर राहिलेल्या कौन्सिलच्या क्रिकेट प्रशासकांना मोनॅकोमधील त्यांच्या व्यावसायिक सहकाऱ्यांपासून वेगळे करण्यात आले याचाही तोटा झाला. परिषदेने त्यांच्या व्यावसायिक उत्पन्नाचे करापासून संरक्षण करताना त्यांचे सर्व कर्मचारी एकाच कार्यालयात एकत्र आणण्याचे मार्ग शोधण्याचा निर्णय घेतला.

लॉर्ड्स येथे राहण्याच्या पर्यायाची चौकशी करण्यात आली आणि स्पोर्ट इंग्लंडच्या माध्यमातून ब्रिटिश सरकारला विनंती करण्यात आली की, आयसीसीला त्यांचे सर्व कर्मचारी (व्यावसायिक बाबींवर काम करणाऱ्यांसह) लंडनमध्ये ठेवण्याची परवानगी द्यावी - परंतु त्याच्या व्यावसायिक उत्पन्नावर कॉर्पोरेशन कर यूकेला पैसे देण्यापासून विशेष सूट देण्यात यावी. ब्रिटिश सरकार एक उदाहरण तयार करण्यास तयार नव्हते आणि ही विनंती मान्य करणार नाही. परिणामी, आयसीसीने इतर ठिकाणांची तपासणी केली आणि अखेरीस संयुक्त अरब अमिरातीमधील दुबई शहरात स्थायिक झाले. ब्रिटिश व्हर्जिन आयलंडमध्येही आयसीसी नोंदणीकृत आहे. ऑगस्ट २००५ मध्ये, आयसीसीने त्यांची कार्यालये दुबईला हलवली आणि त्यानंतर लॉर्ड्स आणि मोनॅको येथील कार्यालये बंद केली. आयसीसीच्या कार्यकारी मंडळाने बाजूने ११-१ मत दिल्यानंतर दुबईला हलविण्यात आले.[२०]

आयसीसीच्या दुबईला जाण्याचा मुख्य चालक त्याच्या मुख्य कर्मचाऱ्यांना एकाच कर-कार्यक्षम ठिकाणी एकत्र आणण्याची इच्छा होती, तर दुय्यम कारण म्हणजे आयसीसीच्या जवळ कार्यालये हलवण्याची इच्छा. लॉर्ड्स हे तार्किक ठिकाण होते जेव्हा आयसीसीचे व्यवस्थापन मेरीलेबोन क्रिकेट क्लब (एमसीसी) द्वारे केले जात होते (१९९३ पर्यंत अशी परिस्थिती होती). परंतु जागतिक क्रिकेटमध्ये भारत आणि पाकिस्तानच्या वाढत्या सामर्थ्याने ब्रिटिश खाजगी सदस्यांच्या क्लबने (एमसीसी) आंतरराष्ट्रीय क्रिकेटवर सतत नियंत्रण ठेवणे अनाक्रोनिक आणि टिकाऊ बनवले आहे. १९९३ मध्ये झालेल्या बदलांचा आणि सुधारणांचा थेट परिणाम म्हणजे लॉर्ड्सपासून अधिक तटस्थ ठिकाणी जाणे.[२१]

उत्पन्नाची निर्मिती

संपादन

आयसीसी आयोजीत केलेल्या स्पर्धांमधून उत्पन्न मिळवते, प्रामुख्याने क्रिकेट विश्वचषक, आणि त्या उत्पन्नातील बहुतांश भाग ते सदस्यांना वितरीत करते. २००७ आणि २०१५ दरम्यान वर्ल्ड कपचे प्रायोजकत्व आणि दूरचित्रवाणी अधिकार यूएस$१.६ अब्जाहून अधिक कमावले, जे आतापर्यंत आयसीसीचे मुख्य उत्पन्नाचे स्रोत होते.[२२][२३] ३१ डिसेंबर २००७ पर्यंतच्या नऊ महिन्यांच्या लेखा कालावधीत आयसीसीचे परिचालन उत्पन्न $१२.६६ दशलक्ष होते, मुख्यत्वे सदस्य सदस्यता आणि प्रायोजकत्वातून. याउलट, इव्हेंटचे उत्पन्न यूएस$२८५.८७ दशलक्ष होते, ज्यात २००७ विश्वचषकातील $२३९ दशलक्ष समाविष्ट होते. या कालावधीत $६.६९५ दशलक्ष गुंतवणुकीचे उत्पन्न देखील होते. २०२२ मध्ये आयसीसीने निव्वळ उत्पन्न म्हणून यूएस$२०८,३७५,००० उत्पन्न केले.[२४]

आयसीसीकडे द्विपक्षीय आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट सामन्यांमधून (कसोटी सामने, एक दिवसीय आंतरराष्ट्रीय आणि ट्वेंटी-२० आंतरराष्ट्रीय) कोणतेही उत्पन्न नाही, जे बहुतेक आंतरराष्ट्रीय खेळाचे वेळापत्रक बनवतात, कारण ते त्याच्या सदस्यांच्या मालकीचे आणि चालवतात. विश्वचषकातील कमाई वाढवण्यासाठी त्याने इतर नवीन कार्यक्रम तयार करण्याचा प्रयत्न केला आहे. यामध्ये २००५ मध्ये ऑस्ट्रेलियामध्ये खेळलेल्या आयसीसी चॅम्पियन्स ट्रॉफी आणि आयसीसी सुपर सीरिजचा समावेश आहे. मात्र, या स्पर्धांना आयसीसीच्या अपेक्षेप्रमाणे यश मिळालेले नाही. सुपर सिरीजला मोठ्या प्रमाणावर अपयश म्हणून पाहिले गेले आणि त्याची पुनरावृत्ती होण्याची अपेक्षा नाही आणि भारताने २००६ मध्ये चॅम्पियन्स ट्रॉफी रद्द करण्याची मागणी केली.[२५] चॅम्पियन्स ट्रॉफी २००४ इव्हेंटचा उल्लेख विस्डेन २००५ मध्ये संपादकाने "टूर्नामेंटचा टर्की" आणि "फियास्को" म्हणून केला होता; २००६ च्या कार्यक्रमाला नवीन स्वरूपामुळे मोठे यश म्हणून पाहिले जात असले तरी.[२६][२७]

२००७ मध्ये पहिल्यांदा खेळला गेलेला आयसीसी विश्व ट्वेंटी-२० यशस्वी ठरला. आयसीसीची सध्याची योजना दरवर्षी आंतरराष्ट्रीय स्पर्धा आयोजित करणे आहे, ज्यामध्ये सम संख्येच्या वर्षांत खेळला जाणारा ट्वेंटी-२० विश्वचषक, ऑलिम्पिक खेळांच्या आदल्या वर्षी होणारा विश्वचषक आणि सायकलच्या उर्वरित वर्षात आयसीसी चॅम्पियन्स ट्रॉफी आयोजित केली जाईल. हे चक्र २०१० मध्ये सुरू झाले, २००९ स्पर्धेच्या एका वर्षानंतर.

आंतरराष्ट्रीय स्पर्धा

संपादन

आयसीसी इव्हेंट्स

संपादन

आयसीसी पुरुष, महिला आणि अंडर-१९ राष्ट्रीय संघांसाठी विविध आंतरराष्ट्रीय कसोटी, एकदिवसीय आणि ट्वेन्टी-२० क्रिकेट स्पर्धांचे आयोजन करते. तपशील खालील तक्त्यामध्ये सादर केले आहेत:

स्पर्धा नवीनतम आवृत्ती स्वरूप चॅम्पियन्स पुढील आवृत्ती
पुरुष
आयसीसी वर्ल्ड टेस्ट चॅम्पियनशिप २०२१-२३   कसोटी   ऑस्ट्रेलिया २०२३-२५  
आयसीसी क्रिकेट विश्वचषक २०२३   वनडे   ऑस्ट्रेलिया २०२७      
आयसीसी चॅम्पियन्स ट्रॉफी २०१७       पाकिस्तान २०२५  
आयसीसी टी-२० विश्वचषक २०२४     टी२०आ   भारत २०२६    
महिला
आयसीसी महिला क्रिकेट विश्वचषक २०२२   म.वनडे   ऑस्ट्रेलिया २०२५  
आयसीसी महिला टी-२० विश्वचषक २०२३   मटी२०आ   ऑस्ट्रेलिया २०२४  
आयसीसी महिला टी-२० चॅम्पियन्स ट्रॉफी २०२७   टीबीडी २०३१
अंडर-१९
आयसीसी पुरुष अंडर-१९ विश्वचषक २०२४   ५० षटके   ऑस्ट्रेलिया २०२६    
आयसीसी महिला अंडर-१९ टी-२० विश्वचषक २०२३   टी-२०   भारत २०२५    

याव्यतिरिक्त, आयसीसी कॉमनवेल्थ गेम्स फेडरेशन आणि आंतरराष्ट्रीय ऑलिम्पिक समिती यांच्या संयुक्त विद्यमाने अनुक्रमे राष्ट्रकुल स्पर्धेत महिलांसाठी ट्वेंटी-२० क्रिकेट स्पर्धा आणि उन्हाळी ऑलिंपिकमध्ये क्रिकेट (दोन्हींसाठी) देखील आयोजित करते.

पात्रता

संपादन

आयसीसी विविध आंतरराष्ट्रीय मुख्य स्पर्धांसाठी पात्रता स्पर्धा आयोजित करते.

स्वरूप वनडे टी२०आ
पुरुष आयसीसी पुरुष क्रिकेट विश्वचषक पात्रता आयसीसी पुरुष टी-२० विश्वचषक पात्रता, प्रादेशिक पात्रता
आयसीसी क्रिकेट विश्वचषक सुपर लीग (आता निकामी)
महिला आयसीसी महिला क्रिकेट विश्वचषक पात्रता आयसीसी महिला टी-२० विश्वचषक पात्रता
आयसीसी महिला चॅम्पियनशिप

२०२४ आयसीसी पुरुष टी-२० विश्वचषकपासून, यापुढे जागतिक पात्रता स्पर्धा होणार नाही आणि संघ त्यांच्या मागील टी-२० विश्वचषक आणि प्रादेशिक पात्रता स्पर्धेतील कामगिरीच्या आधारावर थेट पात्र ठरतील.

आयसीसी सहयोगी संघांसाठी विश्वचषक पात्रता लीग आयोजित करते. पदोन्नती आणि निर्वासन असलेली द्वि-स्तरीय लीग प्रणाली जिथे सर्वोत्तम कामगिरी करणारे संघ आयसीसी क्रिकेट विश्वचषक पात्रता फेरीसाठी पात्र ठरतात.

स्तर लीग संघ वर्तमान आवृत्ती
आयसीसी क्रिकेट विश्वचषक लीग २ २०२४-२०२६
आयसीसी क्रिकेट वर्ल्ड कप चॅलेंज लीग १२ २०२३-२०२६

याव्यतिरिक्त, दोन प्लेऑफ स्पर्धा आहेत जे विश्वचषक पात्रता प्रक्रियेचा भाग आहेत आणि मूलत: वर नमूद केलेल्या लीगशी जोडलेले आहेत.

नियम आणि नियमन

संपादन

आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट परिषद खेळण्याच्या परिस्थिती, गोलंदाजी पुनरावलोकने आणि इतर आयसीसी नियमांचे निरीक्षण करते. आयसीसी कडे क्रिकेटच्या कायद्यांचा कॉपीराइट नाही: फक्त एमसीसी कायदे बदलू शकतात, जरी हे सहसा खेळाच्या जागतिक प्रशासकीय मंडळाशी सल्लामसलत करून केले जाते.[ संदर्भ हवा ] आयसीसी आंतरराष्ट्रीय क्रिकेटसाठी खेळण्याच्या परिस्थितीचा एक संच राखते ज्यात कायद्यांमध्ये किरकोळ सुधारणा केल्या जातात. त्यांच्याकडे एक "आचारसंहिता" देखील आहे ज्याचे आंतरराष्ट्रीय सामन्यांमधील संघ आणि खेळाडूंनी पालन करणे आवश्यक आहे. या संहितेचे उल्लंघन झाल्यास आयसीसी प्रतिबंध लागू करू शकते, सामान्यतः दंड. २००८ मध्ये आयसीसीने खेळाडूंवर १९ दंड ठोठावले होते. आयसीसी ने खेळण्याच्या स्थितीतील बदलांची घोषणा केली.[२८]

पंच आणि सामनाधिकारी

संपादन

आयसीसी आंतरराष्ट्रीय पंच आणि सामनाधिकारी नियुक्त करते जे सर्व मंजूर कसोटी सामने, एकदिवसीय आंतरराष्ट्रीय आणि ट्वेंटी-२० आंतरराष्ट्रीय सामन्यात काम करतात. आयसीसी पंचांचे तीन पॅनेल चालवते: एलिट पॅनेल, आंतरराष्ट्रीय पॅनेल, सहयोगी आणि संलग्न पॅनेल.

मार्च २०१२ पर्यंत, एलिट पॅनेलमध्ये बारा पंचांचा समावेश होता. सिद्धांतानुसार, एलिट पॅनेलचे दोन पंच प्रत्येक कसोटी सामन्यात अंपायर करतात, तर एक एलिट पॅनेल अंपायर आंतरराष्ट्रीय पॅनेलच्या एका पंचासह एकदिवसीय सामन्यांमध्ये उभा असतो. सरावात, आंतरराष्ट्रीय पॅनेलचे सदस्य अधूनमधून कसोटी सामन्यांमध्ये उभे राहतात, कारण ते कसोटी स्तरावर सामना करू शकतात की नाही आणि त्यांना एलिट पॅनेलमध्ये स्थान मिळावे की नाही हे पाहण्याची ही एक उत्तम चांगली संधी मानली जाते. एलिट पॅनेलचे सदस्य हे आयसीसीचे पूर्ण-वेळ कर्मचारी आहेत, जरी ते अजूनही, अगदी अधूनमधून, त्यांच्या राहत्या देशात प्रथम श्रेणी क्रिकेट पंच करतात. एलिट अंपायर्ससाठी सरासरी वार्षिक कामकाजाचे वेळापत्रक ८-१० कसोटी सामने आणि १०-१५ एकदिवसीय, संभाव्य ऑन-फिल्ड वर्कलोड प्रति वर्ष ७५ दिवस, तसेच प्रवास आणि तयारीचा वेळ आहे.[२९]

आंतरराष्ट्रीय पॅनेल हे दहा कसोटी खेळणाऱ्या क्रिकेट बोर्डांपैकी प्रत्येकी नामनिर्देशित अधिकाऱ्यांचे बनलेले आहे. पॅनेलचे सदस्य त्यांच्या मायदेशातील एकदिवसीय सामन्यांमध्ये काम करतात आणि एलिट पॅनेलला क्रिकेट कॅलेंडरमधील सर्वोच्च वेळेत मदत करतात जेव्हा त्यांना परदेशी वनडे आणि कसोटी सामन्यांसाठी नियुक्त केले जाऊ शकते. आंतरराष्ट्रीय पॅनेलचे सदस्य परदेशातील अंपायरिंग असाइनमेंट जसे की आयसीसी अंडर १९ क्रिकेट विश्वचषक त्यांच्या परदेशातील परिस्थितीबद्दलचे ज्ञान आणि समज सुधारण्यासाठी आणि त्यांना एलिट पॅनेलमध्ये संभाव्य पदोन्नतीसाठी तयार करण्यात मदत करण्यासाठी देखील करतात. यातील काही पंच क्रिकेट विश्वचषकातही काम करतात. प्रत्येक कसोटी क्रिकेट बोर्ड एका "थर्ड अंपायर" ची नियुक्ती करते ज्याला काही ठराविक ऑन-फिल्ड निर्णयांचे त्वरित दूरचित्रवाणी रिप्लेद्वारे पुनरावलोकन करण्यासाठी बोलावले जाऊ शकते. सर्व तिसरे पंच हे त्यांच्या स्वतःच्या देशात प्रथम श्रेणीचे पंच आहेत, आणि या भूमिकेला आंतरराष्ट्रीय पॅनेल आणि नंतर एलिट पॅनेलमध्ये एक पाऊल म्हणून पाहिले जाते.[३०]

जून २००६ मध्ये आयसीसी सहयोगी आणि संलग्न आंतरराष्ट्रीय पंच पॅनेलची स्थापना करण्यात आली. २००५ मध्ये तयार करण्यात आलेल्या आयसीसी असोसिएट आणि एफिलिएट इंटरनॅशनल अंपायर्स पॅनेलला मागे टाकले आणि पाच आयसीसी डेव्हलपमेंट प्रोग्राम प्रादेशिक पंच पॅनेलमधून प्रत्येक निवडीसह, नॉन-टेस्ट न खेळणाऱ्या सदस्यांमधील पंचांसाठी शिखर म्हणून काम करते.

असोसिएट आणि एफिलिएट इंटरनॅशनल अंपायर पॅनलचे सदस्य आयसीसी असोसिएट सदस्य, आयसीसी इंटरकॉन्टिनेंटल कप सामने आणि इतर सहयोगी आणि संलग्न स्पर्धांचा समावेश असलेल्या एकदिवसीय सामन्यांसाठी नियुक्तीसाठी पात्र आहेत. आयसीसी अंडर-१९ क्रिकेट विश्वचषकासह इतर आयसीसी स्पर्धांसाठीही उच्च कामगिरी करणाऱ्या पंचांचा विचार केला जाऊ शकतो आणि त्यांना आयसीसी चॅम्पियन्स ट्रॉफी आणि आयसीसी क्रिकेट विश्वचषक स्पर्धेत सहभागी होण्यासाठी आमंत्रित केले जाऊ शकते.[३१]

एक आयसीसी मॅच रेफरींचे एलिट पॅनेल देखील आहे जे सर्व कसोटी आणि एकदिवसीय सामन्यांमध्ये आयसीसीचे स्वतंत्र प्रतिनिधी म्हणून काम करतात. जानेवारी २००९ पर्यंत, त्याचे ६ सदस्य होते, ते सर्व अत्यंत अनुभवी माजी आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट खेळाडू होते. पंचांना खेळाडू किंवा अधिकाऱ्यांची तक्रार करण्याचा अधिकार नसतो (जे पंचांना करावे लागते), परंतु ते आयसीसीच्या आचारसंहितेनुसार सुनावणी घेण्यास आणि सामन्यांमध्ये आवश्यकतेनुसार दंड आकारण्यासाठी, अधिकृत फटकारण्यापर्यंत जबाबदार असतात. निर्णयांवर अपील केले जाऊ शकते, परंतु बहुतेक प्रकरणांमध्ये मूळ निर्णय कायम ठेवला जातो.

बीसीसीआयच्या विरोधामुळे पंचांच्या निर्णय पुनरावलोकन प्रणालीच्या सार्वत्रिक वापरावर - जून २०१२ पर्यंत - क्रिकेट खेळणाऱ्या राष्ट्रांमध्ये एकमत साधण्यात परिषद अपयशी ठरली. खेळणाऱ्या देशांच्या परस्पर कराराच्या अधीन राहून ते लागू केले जाईल.[३२] जुलै २०१२ मध्ये, आयसीसीने डीआरएस तंत्रज्ञानाच्या वापराबाबतची शंका दूर करण्यासाठी बीसीसीआयला संगणक दृष्टी आणि तंत्रज्ञानातील तज्ञ एड रोस्टेन यांनी केलेले बॉल ट्रॅकिंग संशोधन दाखवण्यासाठी एक शिष्टमंडळ पाठवण्याचा निर्णय घेतला.[३३][३४]

प्रादेशिक संस्था

संपादन

या प्रादेशिक संस्था क्रिकेट खेळाचे आयोजन, प्रचार आणि विकास करण्याचे उद्दिष्ट ठेवतात:

आयसीसी प्रादेशिक संस्था जे आशिया आणि आफ्रिकेच्या प्रादेशिक संस्थांमध्ये समाविष्ट नसलेल्या प्रदेशांची काळजी घेतात:

युरोपसाठी प्रादेशिक संस्था अस्थापित झाली ज्यानंतर आयसीसीने कामकाज हाती घेतले:

आफ्रिकन क्रिकेट असोसिएशनच्या निर्मितीनंतर आणखी दोन प्रादेशिक संस्थांची स्थापना करण्यात आली:

क्रमवारी आणि पुरस्कार

संपादन

क्रमवारी

संपादन

आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट परिषद खेळाच्या तिन्ही फॉरमॅटसाठी संघ क्रमवारी प्रकाशित करते आणि वेळोवेळी तेच अपडेट करते.

पुरुष

महिला

आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट परिषद खेळाडूंची क्रमवारी ही आंतरराष्ट्रीय क्रिकेटपटूंच्या अलीकडील कामगिरीवर आधारित रँकिंगची व्यापकपणे अनुसरण केलेली प्रणाली आहे.

पुरुष

महिला

पुरस्कार

संपादन

आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट परिषदेने मागील १२ महिन्यांतील सर्वोत्तम आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट खेळाडूंना ओळखण्यासाठी आणि त्यांचा सन्मान करण्यासाठी आयसीसी पुरस्कारांची स्थापना केली आहे. उद्घाटन आयसीसी पुरस्कार सोहळा ७ सप्टेंबर २००४ रोजी लंडनमध्ये आयोजित करण्यात आला होता.[३५] २०२० मध्ये, आयसीसीने मागील १० वर्षांतील सर्वोत्कृष्ट कामगिरी आणि कामगिरीचा सन्मान करण्यासाठी दशकातील आयसीसी पुरस्कार या एका खास कार्यक्रमाची घोषणा केली.[३६]

भ्रष्टाचारविरोधी आणि सुरक्षा

संपादन

आयसीसीला देखील अव्वल क्रिकेटपटूंचा समावेश असलेल्या ड्रग्ज आणि लाचखोरी प्रकरणांचा सामना करावा लागला आहे. कायदेशीर आणि बेकायदेशीर बुकमेकिंग मार्केटशी संबंधित क्रिकेटपटूंच्या भ्रष्टाचाराच्या घोटाळ्यांनंतर, आयसीसीने २००० मध्ये लंडनच्या मेट्रोपॉलिटन पोलिसांचे निवृत्त आयुक्त, लॉर्ड कांडन यांच्या नेतृत्वाखाली भ्रष्टाचारविरोधी आणि सुरक्षा युनिट (एसीएसयू) स्थापन केले. दक्षिण आफ्रिकेचा माजी कर्णधार हॅन्सी क्रोनिए यांनी ज्या भ्रष्टाचाराची तक्रार नोंदवली आहे त्यामध्ये एक भारतीय सट्टेबाजाकडून कमी कामगिरी केल्याबद्दल किंवा ठराविक सामन्यांचे निकाल पूर्वनिर्धारित असल्याची खात्री करण्यासाठी भरीव रक्कम स्वीकारली होती. त्याचप्रमाणे, माजी भारतीय कर्णधार मोहम्मद अझरुद्दीन आणि अजय जडेजा यांची चौकशी करण्यात आली, मॅच फिक्सिंगमध्ये दोषी आढळले आणि क्रिकेट खेळण्यावर (अनुक्रमे आजीवन आणि पाच वर्षांसाठी) बंदी घालण्यात आली. एसीएसयू क्रिकेटमधील भ्रष्टाचाराच्या कोणत्याही अहवालाचे परीक्षण आणि तपासणी करणे सुरू ठेवते आणि प्रोटोकॉल सादर केले गेले आहेत, जे उदाहरणार्थ ड्रेसिंग रूममध्ये मोबाईल टेलिफोन वापरण्यास मनाई करतात.

२००७ क्रिकेट विश्वचषकापूर्वी, आयसीसीचे मुख्य कार्यकारी माल्कम स्पीड यांनी कोणत्याही भ्रष्टाचाराविरुद्ध चेतावणी दिली आणि आयसीसी त्याविरुद्ध सतर्क आणि असहिष्णु असेल असे सांगितले.[३७]

२०१० च्या पाकिस्तानच्या इंग्लंड दौऱ्यादरम्यान झालेल्या घोटाळ्यानंतर, ३ पाकिस्तानी खेळाडू, मोहम्मद अमीर, मोहम्मद आसिफ आणि सलमान बट स्पॉट-फिक्सिंगमध्ये दोषी आढळले आणि त्यांच्यावर अनुक्रमे ५ वर्षे, ७ वर्षे आणि १० वर्षांची बंदी घालण्यात आली. ३ नोव्हेंबर २०११ रोजी, बटला ३० महिने, आसिफला एक वर्ष, अमीरला सहा महिने आणि लाच देणारा स्पोर्ट्स एजंट मजीदला दोन वर्षे आठ महिने तुरुंगवासाची शिक्षा सुनावण्यात आली.[३८][३९][४०][४१]

२०१९ मध्ये, अल जझीराने केलेल्या तपासणीत श्रीलंका, भारत, इंग्लंड, ऑस्ट्रेलिया आणि इतर क्रिकेट खेळणाऱ्या राष्ट्रांमध्ये मॅच फिक्सिंग झाल्याचे उघड झाले.[४२] या अहवालाच्या अनुषंगाने आयसीसीने चौकशी सुरू केली.

ग्लोबल क्रिकेट अकादमी

संपादन

आयसीसी ग्लोबल क्रिकेट अकादमी (जीसीए) संयुक्त अरब अमिरातीमधील दुबई स्पोर्ट्स सिटी येथे आहे. जीसीएच्या सुविधांमध्ये प्रत्येकी १० टर्फ पिचसह दोन ओव्हल, आउटडोअर टर्फ आणि सिंथेटिक सराव सुविधा, हॉक आय तंत्रज्ञानासह इनडोअर सराव सुविधा आणि क्रिकेट-विशिष्ट व्यायामशाळा यांचा समावेश आहे. रॉड मार्श यांची अकादमीचे कोचिंग संचालक म्हणून नियुक्ती करण्यात आली आहे. उद्घाटन, मूलतः २००८ साठी नियोजित, २०१० मध्ये झाले.

आयसीसी क्रिकेट वर्ल्ड प्रोग्राम

संपादन

आंतरराष्ट्रीय क्रिकेट परिषद आयसीसी क्रिकेट वर्ल्ड नावाचा एक साप्ताहिक कार्यक्रम दूरचित्रवाणीवर प्रसारित करते. स्पोर्ट्सब्रँडने त्याची निर्मिती केली आहे.

हा एक साप्ताहिक ३० मिनिटांचा कार्यक्रम आहे जो क्रिकेटच्या ताज्या बातम्या, सर्व कसोटी आणि एकदिवसीय आंतरराष्ट्रीय सामन्यांसह अलीकडील क्रिकेट क्रिया, तसेच मैदानाबाहेरील वैशिष्ट्ये आणि मुलाखती प्रदान करतो.

२०१५ मध्ये, सॅम कॉलिन्स आणि जॅरोड किम्बर यांनी आयसीसीच्या अंतर्गत संस्थेवर डेथ ऑफ ए जेंटलमन हा डॉक्युमेंटरी बनवला, त्यात म्हणले होते की श्रीमंत सदस्य देश (विशेषतः भारत, इंग्लंड आणि ऑस्ट्रेलिया) आयसीसीला "गुंडगिरी" करत आहेत आणि संस्थेला व इतर सदस्यांना हानी पोहोचवत आहेत.[४३]

हे सुद्धा पहा

संपादन

संदर्भ

संपादन
  1. ^ स्वित्झर्लंडला १९८५ मध्ये प्रवेश देण्यात आला होता,[१५][१६] परंतु जुलै २०२१ मध्ये पुन्हा प्रवेश मिळण्यापूर्वी २०१२ मध्ये त्यांना बाहेर काढण्यात आले.[१७]
  2. ^ युनायटेड स्टेट्स ऑफ अमेरिका क्रिकेट असोसिएशनच्या गव्हर्नन्स अंतर्गत १९६५ मध्ये यूएसएला सहयोगी सदस्य म्हणून प्रवेश देण्यात आला, ज्याची सप्टेंबर २०१७ मध्ये हकालपट्टी करण्यात आली. यूएसए क्रिकेटचा प्रवेश जानेवारी २०१९ मध्ये झाला.
  1. ^ "ICC appoints Geoff Allardice as CEO on permanent basis". cricbuzz (इंग्रजी भाषेत). 21 November 2021 रोजी पाहिले.
  2. ^ a b ICC Consolidated Financial Statements – 31 December 2023 (PDF). International Cricket Council. p. 7. 30 May 2024 रोजी पाहिले.
  3. ^ "ICC Members". ICC. 31 October 2017 रोजी पाहिले.
  4. ^ "International Cricket Council – ICC Events, ICC Cricket Rankings, Live Cricket Scores" (PDF). Icc-cricket.com. 12 July 2007 रोजी मूळ पान (PDF) पासून संग्रहित. 8 May 2011 रोजी पाहिले.
  5. ^ "Laws". www.lords.org (इंग्रजी भाषेत). 12 July 2018 रोजी पाहिले.
  6. ^ "Srinivasan elected as the new Chairman of ICC from July 2014 onwards". Jagran Prakashan. 10 February 2014. 18 August 2017 रोजी पाहिले.
  7. ^ "Mustafa Kamal quits as ICC president after World Cup snub". BBC Sport. 1 April 2015. 1 April 2015 रोजी पाहिले.
  8. ^ "Zaheer Abbas Appointed ICC President". गल्फ न्यूज. 25 June 2015. 25 June 2015 रोजी पाहिले.
  9. ^ "ICC Office Bearers". www.icc-cricket.com. 2020-09-07 रोजी पाहिले.
  10. ^ a b c "International Cricket Council". www.icc-cricket.com (इंग्रजी भाषेत). 10 July 2018 रोजी पाहिले.
  11. ^ a b "International Cricket Council". www.icc-cricket.com (इंग्रजी भाषेत). 12 July 2018 रोजी पाहिले.
  12. ^ "International Cricket Council". www.icc-cricket.com (इंग्रजी भाषेत). 23 July 2018 रोजी पाहिले.
  13. ^ "Three new countries receive ICC Membership status". www.icc-cricket.com (इंग्रजी भाषेत). 27 July 2022 रोजी पाहिले.
  14. ^ Kumar, Manoj (27 July 2022). "Cambodia, Uzbekistan and Cote D'Ivoire receive membership status from ICC". CricTracker (इंग्रजी भाषेत). 27 July 2022 रोजी पाहिले.
  15. ^ "ICC expel Switzerland". Cricket Switzerland. 2012. 2020-07-22 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 22 July 2020 रोजी पाहिले.
  16. ^ "When Switzerland became the first country to have its ICC affiliate status revoked". Cricket Country. 26 June 2016. 22 July 2020 रोजी पाहिले.
  17. ^ "Get to know the ICC's three newest Members". International Cricket Council. 18 July 2021 रोजी पाहिले.
  18. ^ Sudarshan, N. (2023-11-18). "What led ICC to suspend Sri Lanka Cricket? | Explained". The Hindu (इंग्रजी भाषेत). ISSN 0971-751X. 2024-01-30 रोजी पाहिले.
  19. ^ ICC (2024-01-28). "ICC lift Sri Lanka Cricket's ban with immediate effect". www.icc-cricket.com (इंग्रजी भाषेत). 2024-01-30 रोजी पाहिले.
  20. ^ "Cricket chiefs move base to Dubai". BBC News. 7 March 2005.
  21. ^ "Cricket's home moves closer to the money". एशिया टाइम्स ऑनलाइन. 23 April 2005. रोजी मूळ पानापासून संग्रहित22 April 2005. 18 August 2017 रोजी पाहिले.CS1 maint: unfit url (link)
  22. ^ "ICC rights go to ESPN-Star". क्रिकइन्फो. ESPN. 9 December 2006. 8 May 2011 रोजी पाहिले.
  23. ^ "ICC set to cash in on sponsorship rights". क्रिकइन्फो. ESPN. 18 January 2007. 8 May 2011 रोजी पाहिले.
  24. ^ THE INTERNATIONAL CRICKET COUNCIL LIMITED AND ITS SUBSIDIARIES, CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS Archived 2023-05-17 at the Wayback Machine. 31 December 2022
  25. ^ "Biggest player in the game flexes muscle". The Age. Melbourne. 7 January 2006.
  26. ^ Murgatroyd, Brian / ICC (6 November 2006). "ICC President thanks India for "outstanding" ICC Champions Trophy". Cricinfo. ESPN. 18 August 2017 रोजी पाहिले.
  27. ^ "When the cricket did all the talking". Cricinfo. ESPN. 7 November 2006. 18 August 2017 रोजी पाहिले.
  28. ^ "ICC announces changes to Playing Conditions". www.icc-cricket.com (इंग्रजी भाषेत). 2023-07-04 रोजी पाहिले.
  29. ^ "Match officials". www.icc-cricket.com. 3 October 2013 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 18 November 2013 रोजी पाहिले.
  30. ^ "Emirates International Panel of ICC Umpires". www.icc-cricket.com. 4 March 2016 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 18 November 2013 रोजी पाहिले.
  31. ^ "ICC Associate and Affiliate International Umpires Panel". www.icc-cricket.com. 2 June 2016 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 18 November 2013 रोजी पाहिले.
  32. ^ "No decision yet on universal application of DRS". टाइम्स ऑफ इंडिया. 27 June 2012. 26 January 2013 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित.
  33. ^ "Research on DRS to be shown to BCCI". टाइम्स ऑफ इंडिया. 10 July 2012. 26 January 2013 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित.
  34. ^ "Ireland and Afghanistan ICC newest full members amid wide-ranging governance reform". icc-cricket.com. ICC. 22 June 2017 रोजी पाहिले.
  35. ^ "World's best players and teams to be honoured at cricket's 'Oscars'". ESPN.com (इंग्रजी भाषेत). 2004-06-29. 2021-06-03 रोजी पाहिले.
  36. ^ "ICC Awards of the Decade announced". www.icc-cricket.com (इंग्रजी भाषेत). 2021-06-03 रोजी पाहिले.
  37. ^ "Speed warns against corruption during World Cup". The Jamaica Star. 13 February 2007. 1 February 2009 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित.
  38. ^ "Pakistan cricketers and agent jailed for betting scam". BBC News. 3 November 2011. 3 November 2011 रोजी पाहिले.
  39. ^ "Pakistan spot-fixing players and agent sentenced to lengthy jail terms". The Guardian. UK. 3 November 2011. 3 November 2011 रोजी पाहिले.
  40. ^ Kelso, Paul (3 November 2011). "Pakistan spot-fixing scandal: convictions of Salman Butt, Mohammad Asif and Mohammad Amir just one step on a long road". The Daily Telegraph. UK. 11 January 2022 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 3 November 2011 रोजी पाहिले.साचा:Cbignore
  41. ^ "Cricketers jailed for match-fixing". The Independent. UK. 3 November 2011. 3 November 2011 रोजी पाहिले.
  42. ^ "Cricket match-fixers suspended amid calls for police probe". Al Jazeera Investigative Unit (इंग्रजी भाषेत). 2021-09-06 रोजी पाहिले.
  43. ^ Miller, Andrew (22 February 2016). "Cricket documentary Death of a Gentleman scoops prestigious Sports Journalists Association award". ईएसपीएन क्रिकइन्फो. 21 September 2020 रोजी पाहिले.

बाह्य दुवे

संपादन

साचा:आंतरराष्ट्रीय क्रीडा महासंघ साचा:प्राधिकरण नियंत्रण साचा:पोर्टल बार