अरिता वेर
अरिता वेर (जपानी: 有田焼, हेपबर्न: अरिता-यकि) ही जपानी पोर्सिलेनने बनवलेल्या भांड्यांसाठी एक व्यापक संज्ञा आहे. ही भांडी बनवण्याची प्रक्रिया क्यूशू बेटाच्या वायव्य दिशेला असणाऱ्या अरिता शहराच्या आसपासच्या भागात बनविली जातात. ही जागा पूर्वीच्या हिझेन प्रांतात होती.[१] प्रांताच्या विस्तृत क्षेत्रानंतर याला हिझेन वेअर (肥前焼, हिझेन-याकि) असेही म्हणत होते. हे असे क्षेत्र होते जेथे सुरुवातीच्या जपानी पोर्सिलेनचा मोठा साठा होत आणि येथून निर्यात होत असे.
या लेखातील मजकूर मराठी विकिपीडियाच्या विश्वकोशीय लेखनशैलीस अनुसरून नाही. आपण हा लेख तपासून याच्या पुनर्लेखनास मदत करू शकता.
नवीन सदस्यांना मार्गदर्शन हा साचा अशुद्धलेखन, अविश्वकोशीय मजकूर अथवा मजकुरात अविश्वकोशीय लेखनशैली व विना-संदर्भ लेखन आढळल्यास वापरला जातो. |
इंग्रजी वापरात "अरिता वेअर" पारंपारिकपणे निळ्या आणि पांढऱ्या पोर्सिलेनमध्ये बनलेल्या मालासाठी वापरला जात असे. ही भांडी निर्यात होत होती. याचा अर्थ मुख्यतः चीनी शैलीची नक्कल करून बनवलेली भांडी असाही होत होता. ओव्हरग्लेझ रंग जोडलेल्या वस्तूंना इमारी वेअर किंवा (उप-समूह) काकीमॉन असे म्हणतात. आता हे ओळखले जाते की एकाच भट्टी अनेकदा यापैकी एकापेक्षा जास्त प्रकार बनवतात आणि "अरिता वेअर" या सर्वांसाठी एक संज्ञा म्हणून वापरला जातो.[२] तेजस्वी रंगाचे कुतानी वेअर हा आणखी एक प्रकार आहे जो आता अरिता तसेच कुटाणीच्या आसपासचा म्हणून ओळखला जातो आणि "कुतानी-प्रकार" हे शैलीत्मक वर्णन म्हणून वापरले जाते.
इतिहास संपादन
परंपरेनुसार, कोरियन कुंभार यी सॅम-प्योंग (मृत्यू १६५५), किंवा कानागे सानबी (金ヶ江三兵衛 ) या दोघांना बहुतेकदा अरिता वेअर पोर्सिलेनचे जनक मानले जाते.[३][४] तथापि, ही कथा अनेक इतिहासकारांनी विवादित केली आहे.[५][६] तरीही सुय्यामा श्राइनमध्ये त्यांना संस्थापक म्हणून सन्मानित केलेले आहे.
१६ व्या शतकाच्या अखेरीस अरिताजवळ पोर्सिलीन मातीचा शोध लागला. आणि त्यानंतर जपानमध्ये बनवलेले पहिले पोर्सिलेन ह्या प्रकारचे होते. या भागात अनेक भट्ट्या उघडल्या गेल्या आणि बऱ्याच विविध प्रकारच्या शैली बनवल्या गेल्या. जपान मधून बहुतेक पोर्सिलेन युरोपसाठी निर्यात होत होते. बहुतेक वेळा पाश्चात्य आकार आणि चिनी सजावट वापरून हे बनवले जात असे.[४][७] सुरुवातीच्या वस्तूंमध्ये अंडरग्लेज ब्लू डेकोरेशनचा वापर केला जात असे, परंतु १७व्या शतकाच्या मध्यापर्यंत अरिता आघाडीवर होती कारण जपानने चमकदार रंगांच्या श्रेणीमध्ये ओव्हरग्लेझ "इनॅमेल्ड" सजावट विकसित केली होती.[८]
१७ व्या शतकाच्या उत्तरार्धात आणि १८ व्या शतकाच्या पूर्वार्धात ते युरोपमध्ये मोठ्या प्रमाणावर निर्यात करण्यात आले होते. सुरुवातीला इमारी, सागा येथील अरिता बंदरापासून ते डच ईस्ट इंडिया कंपनीच्या नागासाकी येथील चौकीपर्यंत पाठवले जात होते. किन-रांडे नावाचा प्रकार विशेषतः लोकप्रिय होता. म्हणून पश्चिमेला इमारी वेअर (伊万里焼 इमारी - याकि) म्हणूनही ओळखला जात होता. हे सामान्यत: अंडरग्लेज निळ्या रंगात सजवले जाते, नंतर लाल, सोनेरी, बाह्यरेखांसाठी काळा आणि काहीवेळा इतर रंग, ओव्हरग्लेजमध्ये जोडले जातात. सर्वात वैशिष्ट्यपूर्ण फुलांच्या डिझाईन्समध्ये बहुतेक पृष्ठभाग रंगीत असतो. यात असणाऱ्या अति सजावट करण्याची प्रवृत्ती यात गोंधळ दिसून येतो. ही शैली इतकी यशस्वी झाली की चीनी आणि युरोपियन उत्पादकांनी त्याची नकल करण्यास सुरुवात केली.[९]
_with_Domestic_Scenes_-_Walters_49475_-_Three_Quarter_View_B.jpg)
नाबेशिमा वेअर हे एक अरिता उत्पादन होते. ज्यामध्ये अतिशय उच्च दर्जाचे ओव्हरग्लेज सजावट होती. १७ व्या शतकाच्या उत्तरार्धापासून १९ व्या शतकापर्यंत सागा डोमेनच्या नाबेशिमा लॉर्ड्ससाठी उत्पादित केले जात होते. १८ व्या शतकाच्या पूर्वार्धात उत्कृष्ट कालावधी मानला जातो. त्यावेळी त्याची कधीच निर्यात झाली नव्हती.[१०] काकीमॉन हा एक शब्द आहे जो आणखी गोंधळ निर्माण करतो, कुटुंबाचे नाव, एक किंवा अधिक भट्टी, आणि चमकदार-रंगीत ओव्हरग्लेझ शैली व्यापकपणे चीनी वस्तूंचे अनुकरण करते. या शैलीचा उगम कुटुंबापासून झाला, ज्यांच्या भट्ट्या हे त्याचे मुख्य उत्पादक होते. परंतु इतर भट्ट्यांनी देखील ते बनवले आणि काकीमॉन भट्ट्यांनी इतर शैली बनवल्या. युरोपमध्ये आणि काहीवेळा चीनमध्ये देखील त्याचे मोठ्या प्रमाणावर अनुकरण केले गेले.[११]
भट्टीच्या आधुनिक उत्खननातून मिळालेल्या पुराव्यावरून असे दिसून येते की, कुटाणीचे बरेचसे भांडे, कथितपणे होन्शु बेटावरून, खरेतर अरिताच्या आसपास बनवले गेले होते. हे मुख्यत्वे आग्नेय आशियाई बाजारपेठांमध्ये निर्यात करण्यासाठी केले गेले.[१२] अरितामधील भट्ट्यांनी साधा पांढरा हाकुजी पोर्सिलेन[८] अनेकदा चीनी समतुल्य देहुआ पोर्सिलेनचे अनुकरण करून बनवले होते.
वापरलेल्या नमुन्यांपैकी एक म्हणजे कराको (唐子) चिनी मुलांचे खेळतानाचे चित्रण.
संदर्भ संपादन
- ^ "पारंपारिक अरिता वेअर". Archived from the original on 2021-11-02. 2021-11-28 रोजी पाहिले.
- ^ Impey (1990), 71-73
- ^ "Arita, Imari and Karatsu. Explore the villages of ceramics. | JAPAN Monthly Web Magazine". Japan-magazine.jnto.go.jp. Archived from the original on 2016-09-17. 2016-09-13 रोजी पाहिले.
- ^ a b Larking, Matthew (2016-05-21). "Arita ware: Traditional Japanese porcelain has an international history". The Japan Times. 2016-09-13 रोजी पाहिले.
- ^ Komiya Kiyora 小宮木代良, "tōso" gensetsu no rekishiteki zentei 「陶祖」言説の歴史的前提, Nitchō kōryū to sōkoku no rekisi 日朝交流と相克の歴史, pp. 363-381, 2009.
- ^ Komiya Kiyora 小宮木代良, "tōso" gensetsu no seiritsu to tenkai 「陶祖」言説の成立と展開 (The origins and expansion of the story of Touso, the first ceramist), Kyūshū Shigaku 九州史学, No. 153, pp. 49-74, 2009.
- ^ "Japan Pottery Net / Ceramics's profile | Arita Ware". Japanpotterynet.com. Archived from the original on 2019-03-27. 2016-09-13 रोजी पाहिले.
- ^ a b Smith, Harris, & Clark, 163-165; Ford & Impey, 61-118; Watson, 260-261
- ^ Impey (1990), 74-75, 75 quoted
- ^ Impey (1990), 78-79
- ^ Impey (1990), 75-77
- ^ Impey (1990), 77-78
नोट्स संपादन
- फोर्ड, बार्बरा ब्रेनन आणि ऑलिव्हर आर. इम्पे, द मेट्रोपॉलिटन म्युझियम ऑफ आर्ट, १९८९, मेट्रोपॉलिटन म्युझियम ऑफ आर्टमधील गेरी कलेक्शनमधील जपानी कला, पूर्णपणे ऑनलाइन
- इम्पे, ऑलिव्हर (1990), बॅटी, डेव्हिड, एड., सोथेबीज कॉन्साइज एन्सायक्लोपीडिया ऑफ पोर्सिलीन, 1990, कॉनरान ऑक्टोपस.आयएसबीएन 1850292515ISBN १८५०२९२५१५
- स्मिथ, लॉरेन्स, हॅरिस, व्हिक्टर आणि क्लार्क, टिमोथी, जपानी कला: ब्रिटिश संग्रहालयातील उत्कृष्ट कृती, 1990, ब्रिटिश संग्रहालय प्रकाशन,आयएसबीएन 0714114464
- वॉटसन, विल्यम एड., द ग्रेट जपान एक्झिबिशन: आर्ट ऑफ द इडो पीरियड 1600-1868, 1981, रॉयल अकादमी ऑफ आर्ट्स /वेडेनफेल्ड आणि निकोल्सन
बाह्य दुवे संपादन
- 2016/ अरिटा पोर्सिलेन 400 व्या वर्धापन दिन प्रकल्पाचा भाग म्हणून सागा प्रीफेक्चरचा प्रकल्प
- सागा प्रीफेक्चर द्वारे अरिता भाग 2
- Arita Yazaemon Kiln चे मुख्यपृष्ठ